“'Didi coxopeşi vardo,
didi davapeşi k̆oçi iqvit!”
(Goʒ̆otkvala: Aʒ̆ineri sumari/ musafiri çkimi ren Nevzat K̆aya.
Nevzat K̆aya ren çkimi manebrapeşen arteri. Ma emu 2010 ʒ̆anaşen doni viçinop;
(GK̆M-s) Gurculi K̆ult̆uruli Şkaguronis viçineret̆i. Emindroşen doni, k̆ult̆uruli
cumaloba komiğunan. Nevzat K̆aya ren samimi do namusoni k̆oçepe çkinişen
arteri. Emuk GK̆M-şi ucoxoni ç̆k̆onepeşen art-arti rt̆u. Emindros, muşi k̆ala
ar-jur beciti dulyas mxuci komepçit. Entepeşen arteri rt̆u Xayri Xayrioğlu
Malaqmaže do Ahmet Ozk̆an Melaşvili oşinu noğa İnegolis do oput̆e Hayriyes,
noğa Bursas. Aya rt̆u 3 Xʒala 2011 ʒ̆anas; aʒ̆i eşo komşuns. Uk̆ule Ar
Mayisisti artot vort̆it Taksimişi Meydanis, 2012 ʒ̆anas. Masumani oşkaruli
noxvene çkini rt̆u Galatasayiş Liseşi ʒ̆oxle. Aya rt̆u xolo 2012 ʒ̆anas; eşo
komşuns. Gazeta Milliyetis Batumi şeni ar p̆at̆i ambari gamiçkvineret̆u; eya
ambari p̆rot̆est̆o oxvenu şeni ek vort̆it. Çerkesepeşi mitingisti do entepeşi ok̆oxtalasti
mxuci komepçit. Lazepe-Gurcepe- Çerkepeşi demok̆rat̆iuli p̆lat̆formi oʒ̆opxu
şeniti şurdoguriten viçalişit çkin. Amk̆ata k̆ap̆et̆i cumak̆oçi ren Nevzat K̆aya.
Ma emu k̆ala ar int̆erviu dop̆i çkvadoçkva çkineburi temapeşen. P̆olit̆ik̆uri
var, k̆ult̆uruli, lingvist̆uri rt̆u çkini tema.
Aya ren noğarğale çkinişi t̆ekst̆i. Ali İhsan Aksamazi; 4 XII 2018)
+
Ali İhsan Aksamazi: Nevzat Bey; Tkvan ret çkineburi
gamantanerepeşen arteri. İpti tkvani biyografişen molamişinit, iqveni? Ma
miçkin, Tkvan Batumişen moxtimeri do noğa Giresunişa dobargeri mohaciri
çkineburepeşen ret. Nak̆otxani diʒxirişen mohaciri ret? Mundes yeçkindit,
dibadit? So dibadit, yeçkindit? Oput̆e tkvanis mu coxons mcveşi do ağani
coxoten?! Namu nʒ̆opulapes igurit? Aʒ̆i noğa İst̆anbolis skidurt. Çileri reti?
Nevzat K̆aya: İrişen ʒ̆oxle ma dido şukuri giʒ̆umert,
amk̆ata fursat̆i momçapt do emuşeni. (5.) maxutani diʒxirişen mohaciri vore ma.
Batumişi muxuri Kedaşi (ქედა) Bzubzu ( ბზუბზუ) coxoni oput̆eşi maxale Şotižeşen ren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆u
Mehmet Ali Selimoğli. Muslimani iqu şk̆ule, Selimoğlepe yado içkinen aya
sulale. Edo andğaneri ndğas, sulale
çkini içkinen aya coxoten. Muslimanobaşen ʒ̆oxleni orapes, gvari çkini t̆eren Şotiže;
aya ambari çkin magures matarixe-mç̆aru Murat̆ K̆asap̆ Begişi “Batumişi Mohacepe
coxoni ketabişen. Mtelo mtini va ren
tina, emindroneri maxalepeşi coxope do ekoni sulalepeşi gvarepe artneri t̆eren;
Murat̆ K̆asap̆ Begik eşo miʒ̆ves. Nana çkimişi sulaleti ren muxuri Kedaşi oput̆e
Namlisevişen (ნამლისევი), mohaciri gamaxteren.
Cuma çkimik idu muxuri Kedaşa do kožiru nana çkimişi ekoni sulale. Mara emus va ažiru baba çkimişi ekoni sulale,
emdğaneri ç̆ima do oraşi gurine. Arndğas, ora miğut̆aşi, mati meptaminon ekoni sulale
çkinişi oput̆eşa do mažirasunon ekoni sulale çkinişen genomskide k̆oçepe; eşo
mepşven ma. Osmanli-Rusuli Harbi şk̆uleni ar oras, p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆u t̆eren
cixas molaxuneri vendet̆aş gurine. Harbiş
gurine ixarsuvineren do vendet̆aş gurine moxaciri gamaxteren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆u.
P̆ap̆u çkimişi p̆ap̆u em mohacirepeşen ren yado guris meşamilaps. Emindroneri
noğa Giresunişi şkagurişa xolos Kestendere coxoni oput̆eşa dibargeren p̆ap̆u
çkimişi p̆ap̆u. K̆araviten komoxteren Osmanlişi dixaşa. Edo emindroneri K̆eşap̆i
do Giresunişi limanepe rt̆eren mohacirepeşi iptineri sva Osmanlişi dixas. Uk̆açxe
çaçxuriş gurine ekolen oxtimu unt̆eren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆us. Edo hukumetik
emus majura svalepeti oʒ̆ireren. Aya svalepeşi doloxe K̆urbanp̆inari coxoni oput̆e
moʒ̆onderen p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆us. Aya oput̆es kuğun (10) vit k̆ilomet̆re
mendranoba K̆eşap̆işa. Megerem ʒ̆oxleşen Apxazi mohacirepeti doskiderenan aya
oput̆es mk̆ule oras. P̆ap̆u çkimişi p̆ap̆us moʒ̆onderen K̆urbanp̆inari coxoni
oput̆e. Edo eşoten K̆urbanp̆inarişa dibargeren. Ekoni oput̆e Bzubzus do akoni oput̆e
K̆urbanp̆inaris mengaperi hava- dixa kuğut̆eren. Emuşeniti oput̆e K̆urbanp̆inarişa
dibargeren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆uk. Eşo itkven; mati eşo miçkin.
Nufuskağaldişi ambariten, ma dovibadere,
yepçkindere 13 İgrik̆as 1968-s, K̆eşap̆işi oput̆e K̆urbanp̆inaris. Mtini
dobadaştariği çkimi, nana çkimişi nenaten, 10 Maisi 1967 ren; eşo matkven ma. Nana
çkimis aʒ̆i p̆k̆itxaşi, eya tariğiti va gvaşinen; eşo matkven. Emindropes,
artneri ʒ̆anas dobadineri k̆arta bereşi dobadaşdğa eşo iç̆arineren; adeti eşo t̆eren. Ma (6) anşi tuteri vort̆işi, ocaği çkimi
dibargeren noğa İst̆anbolişa, baba çkimi içalişept̆eren noğa İst̆anbolis do
emuşeni.
İptineri mohacirobaşi ʒ̆anapesti, ʒ̆oxleşenti
oput̆e çkinis coxont̆eren K̆urbanp̆inari, aʒ̆iti eşo. Çkin komiğunan ar ʒ̆k̆artoli
oput̆e çkinişi oşkendas; aya ʒ̆k̆ari ren qini do nostoneri. Ar orapes, aya ʒ̆k̆ari
va gamaxteren, miletik k̆urbani noç̆k̆ireren;
ok̆açxe xolo gamaxteren aya ʒ̆k̆ari. Oput̆eşi coxo, aya ambarişen mulun
yado miletik molaşinaps. Geç̆k̆apuroni nʒ̆opulaşi majurani sinifişakis oput̆e
çkimis, geç̆k̆apuroni nʒ̆opulaşi uk̆açxeni sinifepeti noğa İst̆anbolişi K̆ocasinaniş
Geç̆k̆apuroni nʒ̆opulas dovik̆itxi, doviguri ma.
Oşkenani nʒ̆opulaşi maartani sinifişi
maartani devre dovik̆itxi Şirinevleriş Oşkenani nʒ̆opulas. Uk̆ule upareli-
oncironi oşkenani nʒ̆opulaşi imtianis kamapti. Mara aya imtianişi ambari va
ignapinu ora muşis; eqo iquşiti, ma vik̆itxi oşkenani nʒ̆opulaşi maartani
sinifişi majurani devre Vefaş Lises. 12 St̆aroşinaşi Askeruli darbeten, Vefaş
Liseşi oncironi burme geink̆iluşi, ma vik̆itxi Buyuk̆çek̆meceş Liseşi oşkenani
nʒ̆opulaşi burmes ar do gverdi ʒ̆anaş morgvalis. Oşkenani nʒ̆opulaşi masumani
sinifis vort̆i, emindros ma vik̆abği mamgurapale çkimi k̆ala. Emuşeniti açkva eya nʒ̆opulas oguruşi menceli
va maqu. Eşo iquşiti, eya nʒ̆opula mevaşkvi;
ma vik̆itxi masumani sinifi K̆ocasinaniş Oşkenani nʒ̆opulas. Uk̆ule Bak̆irkoyiş
Endust̆ruli Meslek̆işi Liseşi Elekt̆ronik̆işi burmeşen dovimezuni ma. Marmaraş Universit̆et̆işi
İktisaduri do İdaruli Çkinapapeşi Fak̆ult̆et̆işi Xalk̆uri Oktalaşi burmes dovik̆itxi
sum ʒ̆anaş morgvalis. Mara ma mevaşkvi eya nʒ̆opula. Uk̆ule İst̆anbolişi Universit̆et̆işi
İktisat̆işi Fak̆ult̆et̆işi Ek̆onomet̆rişi burmes vik̆itxi ma jur ʒ̆anaş
morgvalis. Afişi k̆anoniten, xolo govikti Marmaraşi Universit̆et̆işa. Edo
dovimezuni eya universit̆et̆işen. İnglisuri nena komiçkin; oşke seviyes.
Tkvanti giçkinan, si ğarğalaşi, irden nena skani. Va ğarğalaşi, nena gogoç̆k̆ondun;
mati eşo. Gurculi nenati komiçkin; oxomaʒ̆onen. 1980 ʒ̆anaşakis, k̆arta ʒ̆anas
monç̆inora moxtuşi, çkin oput̆e çkinişa mevulurt̆it. 3-4 tutas oput̆es pxet̆it.
Oput̆eşi mteli berepes Turkuli va uçkit̆es. Berepe k̆ala mağarğalet̆es; Gurculi
mağarğalet̆es. Uk̆ule nʒ̆opulaşi skidalak gza memik̆vates oput̆eşa. Oput̆e
çkinişi va memales. Baba çkimişi nana Turki rt̆u. P̆ap̆u çkimik omt̆ineren emu;
emuşeniti k̆ulanik oxoç̆k̆oderen do çkar va ğarğaleren Gurculi. Nop̆rani oxorca
rt̆u nandidi çkimi. Çkinti va mağarğales Gurculi ocağişi doloxe. Çili çkimi ren
Zaza. Yano doviçili ma, 43 ʒ̆aneri vort̆i do emindros doviçili. Bere va miqonun ma. Çili çkimik gonk̆vatasunon.
Bereş oqopumu çili çkimis uçkin. Edo amk̆ata kianas ar bereşi baba oqopimu
şeniti uk̆arare vore ma; ayati k̆aixeşa giçkit̆an.
Ali İhsan Aksamazi: Nevzat Begi; ma tkvan 2010 ʒ̆anaşen doni giçinopt.
Emindros, (GK̆M-s) Gurculi K̆ult̆uruli Şkaguris mxuci meçapt̆it. Muperi dulyape
qvit aya k̆ult̆uruli derneğis? Pelaperi noxvenepe tkvanişen ambari komiğun
mara, andğaneri ndğas GK̆M-şi doloxe va ret; muşeni?!
Nevzat K̆aya: Ocaği çkini p̆anda k̆vazaluri p̆olit̆ik̆aşi
doloxe rt̆u; aʒ̆iti eşo. Emuşeniti aya dulyaşi bedeli dido monk̆a rt̆u ocaği
çkinişa. Baba çkimik numxvacu
madulyepeşi mteli nodgitobas 1970-oni ʒ̆anapes. Baba çkimik Derby coxoni fabrik̆as
içalişept̆u. Eya fabrik̆as xe geidvinu madulyepeşk̆elen emindros. Baba çkimikti
numxvacu eya nodgitobas. Yank̆işi 6-a Filoşi askerepeşa nodgitu; 15-16 Mbuloras, Diʒxironi 1-a Maisi 1977-s do
amk̆ata majura nodgitobapesti numxvacu baba çkimik. 1996 ʒ̆anaşi Kadıkoyi 1-a Maisişi orasti,
guriş k̆rizi aqu baba çkimi; aya dulyaşi gurineti ameliyati aqu emus. Baba
domiğures 2016 ʒ̆anas. Çkin dovirdit baba çkinişi amk̆ata noçalişepe do
ambarepeten. K̆vazaluri p̆olit̆ik̆a do amk̆ata dulyapeten dovicumadit,
dovibadit. Çkvadoçkva dulyapeş gurine,
açkva k̆vazaluri p̆olit̆ik̆aşi doloxe va voret; aʒ̆i aya ambarapeşen molaşinu
guris va mek̆amilaps. Ayati aşo otkvalu domaç̆irs; tkvanti aya aşo giçkit̆an.
Gurculi K̆ult̆uruli Derneği (GK̆M)
geidginu 2008 ʒ̆anas. Umçane cuma çkimi Fazli K̆aya rt̆u magedginale mak̆ature
do iptineri idareheyetişi mak̆ature. Eşo ptkvat na, aşo ptkvat na, iptineri
dğaşen doni, umçane cuma çkimik numxvacu GK̆M-s. Ma ipti aya dulyaşa toli va
miğut̆u. Siti komoxti do GK̆M-s mxuci komeçi yado umçane çkimik komemaçkinu. Ar
fara var, dido fara eşo komemaçkinu umçane cuma çkimik. Çkinti mşkurinace k̆oçepeşen
va voret. Skidala çkinişi, ocaği çkinişi tarixi ren k̆ap̆et̆i. Eşo iquşiti,
mati mxuci komepçi GK̆M-s. Edo mak̆ature doviqvi ma GK̆M-şa; aya rt̆u 2008 ʒ̆anas.
GK̆M-şi iptineri k̆ongreşi ora rt̆u, miletik ma domʒ̆ipxu yedek̆uri mak̆ature
idareşheyetişa.
Aya ambari tişen k̆udelişa otkvalu domaç̆irs.
Aya xvala ar derneğişi ambari va ren do emuşeni. Turkiyeşi Gurci Xalk̆işi aʒ̆ineri
xali, muşi aʒ̆ineri goʒ̆ocğonerepe do derneğepeşen molapşinaminon ma. Emuşeniti
aya ambari çkimi ren dido beciti. Emuşeniti mskvaşa misiminit do memiqucit, mu
iqven.
GK̆M-s tolepe çkimiten muepe kobžiri, qucepe çkimiten
muepe kovogni; vay ti çkimis! Entepeşen
ambari komekçat: Derneğis asgaruli p̆rensip̆epe va uğut̆u. Derneğişi miletisti oçalişuşi
p̆lan-p̆rogramiti çkar va uğut̆u. Derneğişi iptineri organizat̆or-k̆oçi va ižirinet̆u meydanis. Namtini
dulyaşk̆oçepek nena meçerenan, mara entepekti va numxvacerenan GK̆M-s. Eşo
iquşiti, GK̆M-s kiraşi para meçamuşi menceli va aqveren. Dido borci kuğut̆u GK̆M-s. Manebrapek sitemiten
molaşinapt̆es gondineri em organizat̆or-k̆oçişen k̆arta ok̆oxtalas. Ma eşo
ptkvi ipto: “Jur gza komiğunan. Maartani
ren em k̆oçi mak̆aturobaşen get̆k̆oçu; majuraniti ren am k̆oçişen molaşinu
meşkvinu. Çkin dulya çkinis voʒ̆k̆edat!”. Ok̆oxtalaşi miletis gaak̆viru do “eşo
dulya va iqvenya” tkves. “Muşeniya?” mati p̆k̆itxi miletis, “Am k̆oçi ilaxi reni?! Aya p̆roblemepe mojilu
şeni, çkin menceli va miğunani, çkini nositen çkar mutu va maxvenenani?” Jur
faras çkineburi k̆oçepes para ok̆vandu şeni gzas gebdgiti umçane cuma çkimi k̆ala.
Derneğis kiraş borci kuğut̆u. Eya mağali kiraten, derneğis oskiduşi şansi va
uğut̆u. Amʒika ç̆it̆a binaşa obargu k̆ai
iqvasunt̆u. Eşoti ptkvit çkin. “Mk̆ule oraten, tadili aqvas derneğisya” tkves
namtinepek. Aya rt̆u derneği genk̆ilu; çkin eşo miçkit̆es. Mk̆ule oraten,
tadili va govonk̆vatit çkin. “Gzalepe dobgorat do aya p̆roblemi voçodinat; ar p̆lani-p̆rogramiten
gzas gebdgitat. Eşotenti aya finansuri p̆roblemi mojiluşi menceli
maqvasunonanya” ptkvit çkin. Muperi derneği rt̆u aya, giçkinani?! Tito-tito giʒ̆vat:
Derneğis kiraş borci kuğut̆u. Xvala borci muşi meçamuşi menceli va uğut̆u
derneğis, ʒ̆oxleni ti-mçxupek k̆iraş st̆op̆ajişi rabisk̆apeti va meçerenan
maliyes. Derneğis mak̆ature dido va uqonut̆u. Mak̆aturepeşen aidat̆iş para va
uğut̆u. Derneğis xvala Gurculi nenaşi k̆ursu kuğut̆u; amuşen met̆ati faaliyet̆i
va uğut̆u. Mara derneğis 1.500 TL-oni xarci kuğun k̆arta tutas. Muç̆oşi
skidasunon aya derneğik?!
Jur faras çkineburi miletis para vak̆vandit. Amʒika
ç̆it̆a binaşa obagu şeni gzalepe bgorit. Derneğişa ağani mak̆aterepe ožiru şeni
gzas gebdgitit. Mtini giʒ̆vat; aya dulyape umçane cuma çkimi Fazli K̆aya k̆ala
dop̆i ma. 2009 ʒ̆ana rt̆u, çkin para mažires do aya paratenti ağani binaşa
obarguşi gzalepe bgorupt̆it. Emindrosti idareşheyetişi k̆oçepek niza ikipt̆es. Hemi idareheyetişi mak̆aturepes, hemiti
ilkineri binaşi mances idareheyetişi ok̆oxtala vak̆vandit. İsimadit; otxo idareheyetişi
mak̆aturek, ar doloniş çodinas, t̆ilifoniten aya dulyaşen molaşinapan saat̆epeş
morgvalis. Entepeşen arteri ren umçane cuma çkimi Fazli K̆aya. Mara am otxo k̆oçiş
met̆a, majura çkar mitis aya dulyaşen ambari va uğun. Umçane cuma çkimişi
t̆ilifoniş fat̆ura rt̆u 800 TL eya tutaşi çodinas. Aya dulyaşen uk̆ule ambari
maqu, Tutaçxa rt̆u. Çkin am otxo k̆oçepeşi xalis otxoni çete vuʒ̆umert̆it. Artikartişa
va acginerenan am otxo k̆oçis do jurişa juri doskiderenanşi, armenceloni
doskiderenanşi, uk̆arare doskiderenan. Majura mak̆aturepes am otxo k̆oçişi p̆olemik̆epeşen
ambari va uğunan. Majura mak̆aturepe k̆oçi va işineren idareheyetişi am otxo mak̆atureşk̆elen.
Ok̆otkvalu do gonk̆vatuşen majura mak̆aturepes ambari va uğunan. Xolo k̆ursiyerepeti
k̆oçi va işineren. Entepesti ok̆otkvalu do gonk̆vatuşi p̆rosesişen ambari va
uğunan. Demok̆rat̆iuli gagnapa va uğunan idareheyetişi mak̆aturepes: Aya dulyas
eşo itkven do mati aşo matkven. Ma şur do guriten viçalişi do gzalepe bgoru amk̆ata
p̆roblemepe oçodinu şeni. Dulya eşo va iqvasunt̆u. Emindros amk̆ata p̆roblemepe
oçodinu şeni, ma mileti ok̆otalaşa vuç̆andi. Edo ma sum gza voʒ̆iri miletis;
sum teklifi voʒ̆iri. İpti “çkin va
maxvenenan, çkin va mabecerenanya” tkves. Mara miletis vocerapit çkin. Teklifi çkini rt̆u oʒ̆opxu ar ok̆omxvacuşi k̆onseri.
Ok̆omxvacuşi k̆onserişi mogapaten, borcepe çkini opağu do moxva biucet̆itenti
faaliyet̆epe çkini odidanuten oxvenu rt̆u aya teklifi çkini. Ok̆omxvacuşi k̆onseri
gecgineri iqu. Derneğişi mteli borcepe ipağinu. Uk̆ule majura manebrapeşi
omxvacutenti, GK̆M-k qu ardido faaliyet̆i jur-sum ʒ̆anaş morgvalis. K̆ult̆uriş Doloni
iʒ̆opxinu. Gurcistanis K̆ult̆uruli Golva iʒ̆opxinu, Gurcistanişen moxtimeri
otxo-xut k̆oçi k̆ala. Şair P̆ridon Xalvaşiti
entepeşi doloxe rt̆u. Derneğis aqu ar int̆ernet̆uri but̆k̆a. Lazi, Çerkesi do Xemşili
manebrape k̆ala “K̆afkas- Uçamzoğaş P̆lat̆formişi İnisiyat̆ifi” ixorʒelinu. GK̆M
rt̆u aya p̆lat̆formişi goʒ̆oncğoneri. Aya p̆lat̆formik ar p̆aneli qu. Ar ʒ̆anas
sum- otxo fara oç̆k̆omaloni ok̆oxtala iʒ̆opxinu. 70 k̆oçişi omxvacuten, Gurci Ağanmordalepeşi
ok̆oxtala ixorʒelinu. 1-a Maisis GK̆M-şen 40- 50 k̆oçi k̆ala mxuci mepçit. K̆arta
ʒ̆anas ar oç̆k̆omaloni ok̆oxtala; nenaşi do xalk̆uri dansepeşi k̆ursepe; ar
dolonis minimo ar faaliyet̆i dopit çkin. Filimişi faaliyet̆epe, ok̆otkvalepe, Oçinapupe;
majura faaliyet̆epeti dop̆it çkin. Rusyaşi
K̆afk̆asyas işgalepe ip̆rot̆est̆inu 50- 60 k̆oçoni grubiten Rusyaşi
Federasyonişi İst̆anbolişi Dudk̆onsolosobaşi ʒ̆oxle. Faaliyet̆epe çkini ar-jur
vardo, dido rt̆u, emuşeniti astaxolo mtelo va gomaşinen aʒ̆i. Gurculi Çaliştayi iʒ̆opxinu; Maartani
çaliştayişi tertipiş k̆omit̆et̆is vort̆i ma. Mara majurani çaliştayişen ʒ̆oxle p̆ost̆i
çkimi mevaşkvi. Mak̆aturepeşi muk̆onoba ididanu dğaşen dğaşa. Faaliyet̆epe
çkini ididanu. GK̆M şeni onç̆elu manžinu. Mara aya pelaperi noçalişepeş gurine,
namtinepes gaak̆vires do cidduro ižabunes. Edo raxat̆i va doxodes. Am k̆oçepes
Gurculi minoba oskedinu şeni, çkar mutu va axvenes ginže ʒ̆anapaş morgvalis.
Muessesuri cidduri çkar mutu va qves am k̆oçepek. Ti-mutepeşis inisiyat̆ifi
gundunasunon, aya k̆aixeşa k̆ozires am k̆oçepek. Edo aya endişetenti, am k̆oçepek
k̆ump̆asişi gzalepe gores. Fahrettin Çiloğli rt̆u amk̆ata k̆oçepeşi ʒ̆oxlemxtimu.
Uk̆uleti majurape.
Entepeşi nositen va visimadept̆it çkin. Gurcistanişi
resmuri t̆ezepeten va viçalişept̆it. Eşo iquşiti, çkinden guri moxtimeri rt̆es
em k̆oçepe. İpti derneğişi galendo, uk̆açxeti derneğişi doloxendo reaksiyonepe
komomçes am k̆oçepek. Xolo am k̆oçepek dubaraten niza yoçkindes derneğişi
doloxe. Uk̆uleti ç̆it̆a- ç̆it̆a derneğişi noçalişepe osap̆arinu do uk̆açxeti
derneği mek̆arbu şeni ar gzas gedgites. Edo axiristi dubaraten gecgineri iqves
em k̆oçepe. Komiçkin, aʒ̆i mk̆itxaginonan; “Si mu qvi?” Ma mevodgiti aya p̆rovok̆asyonepeşa.
İptineri dğaşen aya dubarapeşen ambari komiğut̆u do emuşeni. Edo derneği
moşletinu şeni çkvadodoçkva gzalepe dobgori ma. Mara cumak̆oçepekti va iceres
çkimi nenapes. Ar fara var, oşi fara entepes vuʒ̆vi ma, aya oşkurnoni xali va oxvaʒ̆ones. Hemi galeni
dubara, hemiti doloxeni çaçkveri nositen, derneğik isap̆aru do mencelişen melu.
Uk̆uleti tito-tito miletik GK̆M naşku. Am k̆oçepek gedges sum-otxo ağani
derneği. Xut ʒ̆anaş morgvalis GK̆M-şi
doloxe vort̆i ma. Mara jileni xilafi dulyapeş gurine, ma mevaşkvi p̆ost̆i çkimi
GK̆M-s do istifa çkimi mepçi. Turkiyeşi Gurcepeşi minoburi, nenaluri do k̆ult̆uruli
p̆roblemepe oçodinuşi menceli açkva va uğut̆u GK̆M-s do emuşeni. K̆ongreşi ora
rt̆u, çkin hemi menceli komiğut̆es hemiti idareheyetişi doloxe vort̆it;
emindros ma otxo maddeloni ar oçalişuşi p̆lani mepçi. Muxalefetik ayati k̆abuli
va qu. Otxo maddeloni ar oçalişuşi p̆lani çkimişa xavesoba va uğut̆es entepes. Eşo
iquşiti, amk̆ata k̆oçepe k̆ala oçalişu pelaperi va iqvasunt̆u:
1-GK̆M ren timoşletineri demok̆rat̆iuli derneği.
Edo derneğişi aya simadaten, derneğişi k̆arta idareheyetis majura derneği do
muessesepe k̆ala irtibati axvenen.
2- Muk̆onobaten gecgineri oktalak muk̆onobaten ç̆it̆aşi
hak̆-huk̆uk̆i do renoba içinasunon. Xolo muk̆onobaten gecginerepek majurepes
demok̆rat̆iulo oğarğaluşi hak̆i meçasunonan.
3-Muk̆onobaten didopeşi k̆arari mek̆ilaps. Muk̆onobaten
ç̆it̆apesti otenk̆iduşi hak̆i kuğunan. Mara muk̆onobaten didopeşi k̆ararişa
nodgituşi hak̆i va uğunan muk̆onobaten ç̆it̆apes; anksi oçalişuşi hak̆i va
uğunan.
4-Muk̆onobaten didopeşi k̆ararişa nodgituten
oçalişuşi hak̆i va uğun çkar mitis do grubis.
Derneğişi doloxe “diasp̆orist̆epeti” kort̆u. Ma
entepes “diasp̆orist̆i” vuʒ̆umer, entepekti timutepeşis “diasp̆orist̆i” uʒ̆umernan
do emuşeni. Timutepeşiş met̆a çkar mitis
derneğişi doloxe oskiduşi hak̆i va meçasunt̆es am “diasp̆orist̆epek”. Ma aya ambari vogneret̆i ar cumak̆oçişen dulyaşi
geç̆k̆alas. Eşoti gamaxtu do mati aya oxovoʒ̆oni mk̆ule oraş k̆ule.
GK̆M-şi doloxe vort̆i ma 4-5 ʒ̆anaş morgvalis. Emindros
hemi mak̆ature vort̆i, hemiti idareheyetişi mak̆ature vort̆i. Derneğişi k̆arta dulya dop̆i, Turkiyeşi Gurcepeşi
minoba oskedinu şeni. Ağani simada do noçalişepeten gzas gebdgitit çkin. Ardido
ağani dulya ixvenu; dido tecrubeti maqves. Çkin ağani vort̆it aya dulyapeşi doloxe,
mara muxalefepe çkini rt̆u k̆et̆umi do orgazine-xveneri. Amk̆ata menceloni
endoli komiğut̆es çkin
Aya menceli eyonçxalu uimkyane rt̆ui?! Var,
uimkyane va rt̆u. Mara aya menceli eyonçxalu şeni, Turkiyeşi Gurcepeşi minobaşi
oskedinuşen ambaroni Gamantanerepe domaç̆irt̆es; amk̆ata k̆ap̆et̆i
Gamantanerepeşi menceliten eya endoli eyonçxalu mumkyuni rt̆u. Miletis amk̆ata
zmona do gagnapa va uğut̆u; eşo domaʒ̆onen. Emuşeniti ma mevaşkvi p̆ost̆i çkimi
GK̆M-s do istifa çkimi mepçi. Açkva GK̆M-s fonk̆siyoni va uğut̆u do emuşeni. Amuş
k̆uleni GK̆M-şen çkar mutu va molapşinap. Ma va monç̆els do pelaperi va ren lamtinala
çkinişa do emuşeni. Ma aşo vizmon do mutu var.
Aya dulyaşen ak̆onari molaşinu domibağun. Mtini giʒ̆vat; otkvaluşi dido
komiğun ma.
Ali İhsan Aksamazi: (1960) vit̆on çxoro oşi do sume neçi ʒ̆anaşi majura
gverdişen doni, Gurci gamantanerepek Turkiyes içalişepan k̆ult̆uruli speros. Ma
otkvalu domaç̆irs. Ahmet Ozk̆an Melaşvili
rt̆u çkineburi k̆apet̆i guramepeşen arteri. Uk̆ule Hayri Hayrioğli Malaqmažeti
eşo, namusoni k̆oçepeşen arteri rt̆u. Emindroneri orape, aʒ̆ineri steri va rt̆u;
dido meç̆ireli ʒ̆anepe rt̆u. Oşkurnoni ʒ̆anepe rt̆u k̆ult̆uruli speros oçalişu
şeni. Ahmet Ozk̆an Melaşvili domiqviles duşmanepek. Aya rt̆u didi t̆ravma. Edo
aya t̆ravma didi monk̆a aqves Gurci Gamantanerepes. Emindros Gurci Gamantaneri
dido va rt̆es. Ar-jur k̆oçi rt̆es. Ahmet Özk̆an Melaşvilişi ğuraten, am ar-jur k̆oçiti
goşibğu. Mtini giʒ̆vat, am ar-jur k̆oçi Gamantaneri rt̆es mara, dido dulyapeşen
ambari va uğut̆es. Xolo giçkit̆an ki, aya entepeşi k̆abaeti do k̆usuri va rt̆u.
Emindroneri Turkiyeşi demok̆rat̆iuli ik̆limi moxva va rt̆u amk̆ata k̆ult̆uruli
dulyapeşa. Ahmet Ozk̆an Melaşvilişi ğuraşen, 3 Xʒala 1980 ʒ̆anaşen 1992 ʒ̆anaşa,
Gurci Gamantanerepes çkar k̆ult̆uruli mutu va axvenes. Ma otkvalu minon ki,
ar-jur k̆oçi kort̆u, entepesti şkurina kuğut̆es guris mara, xoloti va naşkves k̆ult̆uruli
noçalişepe. Ahmet Ozk̆an Melaşvili do Hayri Hayrioğli Malaqmažeşi noxvenepeşi
pasi, aʒ̆i k̆aixeşa oxoiʒ̆onen. Mara aʒ̆ineri maanaten Gurci Gamantaneri va rt̆u
ort̆aluğis. 1992 ʒ̆ana şk̆uleni Gamantanerepesti va uğut̆es k̆ap̆et̆i mirasi
genomskide 1992 ʒ̆anaşa moxtimeri. Ma solen miçkin?! Rametli Hayri Hayrioğli
Malaqmažek mteli ambarepe miʒ̆veret̆u do ekolen k̆aixeşa miçkin. Emindroneri
Gurci Gamantanerepe ç̆iç̆it̆a rt̆u mara, entepeşi doloxeti p̆roblemepe kuğut̆es.
Mu sebebiten rt̆u, k̆aixeşa komiçkin, mara va matkven. Tkvan Gurci Gamantanerepe
amk̆ata mirasi giğut̆es do giğunan. İpti aya oçkinu dogaç̆irnan. Çkar mirasi va dogiskidu. Aya ren t̆et̆eli mʒxade
tkvani. Aʒ̆i gk̆itxat, muepe izmont Gurci Gamantanerepeşi aya xali şeni?
Nevzat K̆aya: Aya k̆itxala tkvani ren dido
beciti. Andğaneri ndğas Gamantaneri oqopimu hemi perpu hemiti dido meç̆ireli
ren. Perpu ren, “Gamantaneri” dido koren; meç̆ireli ren, Gamantaneri oqopimuşi
anank̆eniten Gamantanerepes pelaperi dulyape va axvenenan do emuşeni. Emuşeniti
ma Gamantaneri vorei, ho va matkven ma. Mtini giʒ̆vat; Gamantanerişi dulya monk̆a
ren. Mara aʒ̆ineri xaliten, “Gamantaneris”
va uğun Gamantanerişi anank̆eni. Aʒ̆iti k̆itxalaşa komoptat. Turkiyes Gurci Gamantanerepe
reni, ren na, amtepek Turkiyeşi Gurcoba oskedinu şeni muepe ikipan? Amtepek
muepe ç̆arupan? Amtepek muepe ğarğalapan? Amtepek muepeşen molaşinapan? Aya k̆itxalepes
coğabepe va uğunan. Gamantanerik ipti mtinobas numxvacasunon. Anank̆eniten
oçalişu, moxtanoraşi analizepe oxvenu do
lamtinalas goʒ̆oncğunu ren Gamantaneri oqopimu.
Amk̆ata Gurci Gamantaneri žiropt tkvan? Var, va gažirenan, mati va mažiren.
Dido meç̆ireli xalepes, ç̆iç̆it̆a imkyani, ç̆iç̆it̆a ambari do ç̆iç̆it̆a tecrubeten
oçalişuşi gzalepe gores Ahmet Ozk̆an Melaşvili, Hayri Hayrioğlik; şur do
şuriten içalişes. Mara otkvalu domaç̆irs ma; am k̆oçepe
samimi rt̆es. Gurişmeç̆voni ar xali ren; mara otkvalu domaç̆irs; andğaneri
Gurci “Gamantanerepe” samimi va renan.
Aʒ̆i Gurci “Gamantanerepeşi” meseleşen molaşinu domaç̆irs;
Şalva Tevzaže (Şanver Ak̆ini) ren emk̆ata “Gamantanerepeşen”. Edo Şalva Tevzažeşi
xalik goʒ̆irasunonan emk̆ata “Gamantanerepeşi” xaliti. Şalva Tevzaže ren Ahmet Ozk̆ani
ve Hayri Hayrioğlişi manebra. Edo Noğa St̆ok̆holmis Çveneburi coxoni dergişi gamaçkvinus
numxvaceren Şalva Tevzažek. Am k̆oçik gamoçku “Gurci Xalk̆işi Tarixi” coxoni ar
ketabi. Ketabişi aya coxo şeni çkin emus nosi komepçit; emukti k̆abuli qu.
Ketabik Lazepeşenti molaşinapt̆u, mara Lazepeşen ambaroni noʒ̆ilepe mtini va rt̆u;
aya xaliti emus vuʒ̆vit çkin. Emindros Şalva Tevzažek eşo miʒ̆ves: “Mara Gurcistanisti
eşo iç̆arinen do içkinenya.” Žiropti; muperi “Gamantaneri” ren am k̆oçi?! Gurcistanişi
resmuri ideolojiten skidun do eya ideolojişi landeten ç̆arups Şalva Tevzažek. Çkin
xolo emus nosi komepçit do axiristi Lazepeşen ambaroni gagnapa do noç̆are muşi
onʒ̆uranu am k̆oçik. Şalva Tevzažek p̆anda mxuci momçapt̆es do p̆anda “tkvani k̆ala
voreya” miʒ̆umert̆es. Xolo artneri k̆oçik arşvacis çkin duşmani mşines; memank̆apes,
k̆ap̆ulas k̆abaeti komomok̆ides. Ar mak̆ale doç̆aru emuk. Mak̆ale muşik tişen k̆udelişa
mʒudi tkumert̆u do k̆ap̆ulas mʒudi komomok̆idupt̆es. Am k̆oçişi ʒ̆oxleni do uk̆açxeni
xali onç̆eloni ren. İnt̆ernet̆işen irtibati komiğut̆u am k̆oçi k̆ala. Ek̆uleni
orapes emuk mesaji momincğonu, ma emus mesaji mevuncğoni do irtibati maqves
çkin. Aʒ̆i Şalva Tevzažeşi mesaji ognapu guris mek̆amilaps, tarixuri becitoba
kuğun mesaji muşis do emuşeni. Aya ambarepe şk̆ule; eşo ptkvat na, aşo ptkvat
na, ar ʒ̆ana şk̆ule, Şalva Tevzažek umçane cuma çkimi Fazli K̆aya t̆ilifoniten
goreren do mati selami miʒ̆veren; lai k̆oçik p̆ati mutu va qu! Umçane cuma
çkimik k̆oçişi p̆at̆inobaşen ti-muşis molaşinuşi, “tkvan xolo ek reti?” yado k̆itxeren
umçane cuma çkimis.
Aʒ̆iti 16 X 2013 tariğoni mesaji mekçat; aya
mesajik eya ambarişen molaşinaps:
------ Nevzat K̆aya, vay ti çkimis! Tkvan
oncğore va giçkinani?! Derdi mo zdipt; astaxolo nena gegiktiraminonan! Mʒudi
tkvanis do çaçkveri idiape tkvanis nena gegiktiraminonan.
Mʒudi 1:”Gurcepeşi Sersi” coxoni int̆ernet̆iş
sait̆işi umçane vore ma; hoi?! Tkvan eşo tkumert; aya ren mʒudi.
Mʒudi 2: Ma sosyalist̆i vore do eşo ptkumer; hoi?!
Ma eşo va ptkumer, xvala ubecitoni demok̆rat̆i oqopimuşa xavesoba komiğun ma. Ayati
ma mabeceren na. K̆aixeşa giçkit̆an; p̆olit̆ik̆uri ar zmona do gagnapaten
Gurcobaşi gzas çkar va gebdgiti ma; iraduro aşo dop̆i ma.
Mʒudi 3: Gurculi K̆ult̆uruli Şkaguri şeni p̆at̆i
mutu va ptkvi ma. Gurcoba şeni xveneri xilafi dulyape otenk̆idu ren k̆arta samimi
Gurcişi dulya. Ma tkvan nena gegiktiraminonan tişen k̆udelişa. Aya samimi
nenapeşi mances
GK̆M şeni p̆at̆i mutu atkveni?!
Mʒudi do ugagnaponi idia 4:
“1 Gurci xalk̆işi duşmanepeşen ambari:
Gurci xalk̆işi duşmani Ali İhsan Aksamazi do majura
Lazi Nasyonalist̆epe k̆ala dulya giğunan. Am k̆oçepe ʒ̆oxleşen GK̆M-şi doloxe rt̆es,
mara amtepek aʒ̆i p̆anda p̆at̆i nena tkumernan GK̆M şeni.-----
1 şeni çkinti otkvaluşi nena komiğunan. Moro
mu, Ali İhsan Begisti do majura Lazepesti otkvaluşi nena kuğunan; eşo komiçkin
ma. Aya ren maartani k̆itxala; Gurci xalk̆işi duşmani yado molaşinapt am
Lazepeşen, mara namu mtini ambareten aşo ğarğalapt? K̆onk̆ret̆uli rabisk̆a do
delili giğunani xes?! Aya dulyaşi isp̆ati oxvenu dogaç̆irnan. Edoxolo am jur k̆oçis
Lazepe k̆ala manebroba uğut̆aşi varna entepe k̆ala ar zeminis oçalişuşen p̆at̆inoba
va yeçkindun. Gurcistanişi eya varna aya palanç̆inala k̆ala tkvanti irtibati
kogiğunan varna majura k̆oçepesti irtibati kuğunan Gurcistanişi eya varna aya
palanç̆inala k̆ala; Lazepe k̆ala çkini irtibatiti eşo ren.
Fahrettin Çiloğli ren Saak̆aşvilist̆i; tkvan
emus mesaji nuncğonatşi, emus şvela ak̆vandatşi, tkvanti Saak̆aşvilist̆i va
iqvert; eşo. Varna zamanuri varna aʒ̆ineri Gurcistanişi palanç̆inalaşi varna oxenʒaleşi
matemsiloba oxvenuk tkvanti entepe k̆ala arteri va k̆ʒ̆opxupan; eşo.
Lamtinaluro amusteri nena gegiktiraminonan;
ayati aşo oçkinu dogaç̆irnan.
- Şalva Tevdaže: Nevzat Begi; amtepe renan çkimi
doxmeli tespit̆epe. Ma mi vore, aya k̆aixeşa komiçkin. Mu ginon na, eya
gaxvenenan; serbest̆i ret. Cuma tkvani Fazli ren çkimi şaxidi. Maisi 2010 ʒ̆anaşi
diasp̆oraşi ok̆oxtalas mati kovort̆i. Eya ok̆oxtalaşi ora rt̆u, ma pçvi Sosyalist̆uri
dava. Palanç̆inala ren Geulva do Yank̆işi k̆udeli. Ok̆oxtalas eşo ptkvi.
Emuşeniti ek̆uleni ok̆oxtala şeni Gurcistanişa gza gemiğobes. Va monç̆els! Çkar mitişi maddur- manevuri k̆udeli va
vort̆i ma, emuşeniti p̆anda pçvi obiek̆t̆uri mtinoba. Gamarcoba.comi do majura int̆ernet̆iş
sait̆epeşa amaxtatşi, Ali İhsanişi ambari
gažirenan do gak̆itxenan.
- Nevzat K̆aya: Si mişi k̆oçi ret? Mişi coxoten
içalişept? Hele, miʒ̆vit! Oki çkimi şeni aşo ğarğalapt, mati nena gegiktiraminonan.
- Şalva Tevzaže: Ma mi vore, eya k̆aixeşa
komiçkin. Tkvani nosi va domaç̆irs.
-Nevzat K̆aya: Namtini Gurci Gamantanerepe ʒ̆urak̆a
renan; emuşeniti Turkiyeşi Gurcepe renan aya p̆at̆i xalis. Tkvanti ilmiuri exlak̆i va giğunan, emuşeniti k̆ap̆ulas
xainuri iftira komomok̆idit; aya gagnapa tkvanişenti k̆aixeşa oxoiʒ̆onen;
tkvanti entepe steri ret do mutu var. Mtini otkvalu domaç̆irs; Gurci xalk̆işi duşmani
ipti tkvani steri k̆oçepe renan. Tkvani nosi va domaç̆irnan. Muk̆o ʒ̆aneri ret,
ma va miçkin. Mara badobasti gagurenan tkvan; ogurus ʒ̆ana tkvani va
noğun.
- Şalva Tevzaže- Aʒ̆i gk̆itxat? Tkvan p̆anda
Gurci miletis mʒudi mok̆idapt do amuş met̆a mutu va ikipt!
Mteli miletis mʒudi mok̆idit! Sanki mutxani
giçkinan; hoi?! Tkvan mi ret?! Gurci Miletişi tarixişen mu ambari giğunan?! Gurci
Miletişi tarixi ik̆itxiti; hoi?! Galeni namu nenape giçkinan?! Tkvan yangazi
ret, mʒudela ret, megalomani ret. Umk̆ilaşen, umçaneşen, malamtureşen ambari va
giğunan. Umçanes hurmet̆i oxvenuşen do umk̆ilas oqoropuşenti çkar ambari va
giğunan; oncğore va giçkinan.
- Nevzat K̆aya: Eya dulyaşi mtini
ambarişen molamişinit; mundes miletis mʒudi movok̆idere ma! Tkvan mʒudela ret,
aya giçkit̆an!''
Aya noğarğale çkini şk̆ule, k̆oçik imt̆u, igzalu
do gondunu. Am k̆oçi ren Gurci “Gamantanerepeşi” “umçane”! Majura
“Gamantanerepeşen” mutu va molapşinaminon.
2011 ʒ̆anas rt̆u; Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formişi coxoten, Turkiyeşi
xalk̆epeşi ʒ̆oxlemxtimu k̆oçepe k̆ala mexole vitoxut rop̆ort̆aji oxvenu guris
mek̆amilapt̆es. Ok̆uleti aya rop̆ort̆ajepe, “Xalk̆apek Ğarğalapan” coxoten
ketabi oxvenu mint̆es çkin. Çkin ipti tkvanda ambari mekçit aya p̆rojeşen. Edo “ipti
çkimi k̆ala rop̆ort̆aji qvitya,” tkvit. Çkinti tkvani k̆ala mskva do pelaperi
ar rop̆ort̆aji dop̆it. Axiristi otxo rop̆ort̆aji şk̆ule, aya noçalişe çkini nik̆vatinu.
Eşo içkinen; jur Gurci Gamantaneri k̆ala rop̆ort̆ajepe dop̆it. Rop̆ort̆ajepe
ixvenu Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formişi coxoten. Rop̆ort̆ajepeşi k̆itxalepeti
Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formişi int̆ernet̆iş xesap̆işen mevuncğonit em jur Gurci
Gamantaneris. Rop̆ort̆ajiş k̆itxalepeşi geç̆k̆alasti, axiristi aya xalişen
molapşinit çkin. Rop̆ort̆aji gežit̆u Gurculi K̆ult̆uruli Şkagurişi int̆ernet̆iş
sait̆isti. Emindros aya rop̆ort̆aji nixirinu do mitam aya noçalişe GK̆M-şi ren,
eşo xe gedves çkini noçalişes. Aya dulyaşi nena-gemktirupeşen arteriti rt̆u Eşref Yilmazi. Eşref Yilmazi k̆ala
rop̆ort̆aji p̆eret̆it. Aya xalişen tişen k̆udelişa ambari kuğut̆u Eşref
Yilmazis, mara p̆anda dostibu do mtini ambarişen va molaşinu. Huseyin Uyguni k̆ala ar rop̆ort̆aji p̆eret̆it;
am k̆oçikti mtini ambarişen molaşinapt̆u. Rabisk̆a do delilipeten, miletis
mtini ambari vognapit çkin. Entepesti ʒ̆ori xalişen ambari kuğut̆es, mara
xoloti çkar mutu va tkves.
Mitxanepeşa omxvacu şeni, amk̆ata qalbi
dulyape qves do mututen va naşkves aya tavri mutepeşi. Amk̆ata Gamantanerepe
miqonunan çkin! Nenaten Gurci Gamantaneri Şalva Tevzažek do Hasan Midillioğlik goktires
grubi mutepeşi coxo Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formişa ar ʒ̆ana ʒ̆oxle, hemiti Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formi coxoni
ar grubi ʒ̆oxleşen int̆ernet̆is kort̆unati. Amk̆ata Gamantanerepe miqonunan
çkin; aya k̆aixeşa miçkit̆an!
Ali İhsan Aksamazi: Mtini maanaten Gurci gamantaneri va rt̆u mara, ar-jur Gurci
k̆oçik ç̆arupt̆es do ketabepe gamoçkumert̆es. Noç̆arepe
mutepeşiten, ketabepe muşiten Gurcepeşi didi tarixişen ambarepe meçapt̆es.
Didopeten didi dulyape ikipt̆es mara; noç̆arepe mutepeşiten, ketabepe
mutepeşiten, Muslimani Gurcepek muşeni Batumişen mohaciri gamaxtes, muşeni p̆ap̆uşp̆ap̆upeşi
dixape naşkves do Osmanlişa imt̆es, amk̆ata ambarepe va meçapt̆es. Murenki
udodginu “Lazepe Gurci renan. Lazuri ren Gurculi nenaşi diyalekt̆i.”-yado ç̆arupt̆es
do tkumert̆es. Aya va rt̆u cumalobaşi nena, aya rt̆u duşmanişi nena. Aya rt̆u
emindroneri K̆remlinişi p̆rop̆aganda. Mara Gurculi gamantanerepeti aya
duşmanuri gzas gedgiteret̆es. Lazepe do Gurcepe, ar ocağişi jur cuma rt̆es
mara, xvala cuma rt̆es. Gurci, Gurci rt̆u; Laziti Lazi. Gurculi nena rt̆u
Gurculi nena; Lazuri nena rt̆u nena, Gurculi nenaşi dialekt̆i var. Aʒ̆i gk̆itxat;
Lazepe Gurci reni, Lazi reni? Lazepe do Gurcepe Turki renani, Gurci renani?
Nevzat K̆aya: Lazepe Lazi renan, Gurcepe Gurci
renan, Zazapeti Zaza renan. 2010 ʒ̆anas rt̆u. K̆afk̆as-Uçamzoğaş P̆lat̆formişi inisiyat̆ifişi
maartani ok̆oxtala p̆ʒ̆opxit çkin. Lazi K̆ult̆uruli Derneğişi coxoten, İsmail
Bucak̆lişi Begiti aya ok̆oxtalas rt̆u. İsmail Bucak̆lişi Begik eşo mk̆itxes: “Gurculi
camiak udodginu “Lazepe Gurci renanya “ tkumers. Tkvan aya dulya şeni mu izmontya”.
Eşo mk̆itxeret̆es. Çkinti emus eşo nena gevuktirit: “Eşo dulya iqveni?! Çkin eşo va vizmont. Ar xalk̆is majura xalk̆işi
minoba emp̆oze oxvenu mtini va ren do çkin amk̆ata xilafi dulyas mxuci va
mepçapt; aya ren çkini nena. Aya nena ren mtini çkini şeni. Çkin entepe k̆ala
ar va voret.” Eşo ptkvit çkin. Aʒ̆iti mtini meselaşa komoptat: Namusoni ak̆ademisyenepeşi
nenaten, ar xalk̆işi minoba xolo eya xalk̆is kuçkin, majurapes var. Aya ren mʒxade
do eşoti ik̆abulinen. Ar xalk̆işi st̆at̆u xolo eya xalk̆ik gonk̆vatups yado
tkumernan aya speroşi ak̆ademisyenepek. Amk̆ata ak̆ademisyenepe koren. Aya
mesele şeni niza oxvenuşi şansi va miğunan çkin.
Ali İhsan Aksamazi: Andğaneri oşʒ̆anura va ren (20)
maeçani oşʒ̆anura. Aya ren (21.) eçi do maeçani oşʒ̆anura. Andğaneri ndğas
ğomaneri ofiʒialuri/ resmuri ideolojepeten, çkar mitis mutu va axvenen. Emuşeni
ki, finansuri kianak va içinops sinori. İnt̆ernet̆uri kianak va içinops sinori.
K̆ap̆it̆alist̆uri sist̆emik va içinops sinori. Turkiyeşen (30) eçi do xut ʒ̆ana
ʒ̆oxleşen ar ambari mekçat: “Turkiyes Kurdi va skidun, Kurdepe renan k̆art̆k̆urt̆uri
Turkepe. Kurdepe, Germaşi Turkepe renanya” tkumert̆u oxenʒalek. “Kurduli, nena
va ren; gverdi Turkuli, gverdi Arabuli, gverdi Farsuli, gverdi çkva muturi
ğarğaluşi nena renya,” zop̆ont̆es namtini çkinerk̆oçepek. Murenki andğaneri
ndğas, TRT̆-k 7/24 Kurduli nenaten ç̆andinaps. Andğaneri devletadamapek, “Çkin
ar milleti voret. Çkvaçkva cincepeşen voret mara, ar milleti voret. Çkvadoçkva
nananenapeti komiğunanya,” zop̆onan xolo oxenʒale-siyasetadamapek. Tkvanti
giçkinan, Lazuri nena, Gurculi nena, Apxazuri nena, Kurduli nena, Çerkesuli
nena, Zazuri nena ren menoʒxune dersi oxenʒaleşi nʒ̆opulapes. Aya ren aʒ̆ineri
Turkiyeşi mʒxade. Aʒ̆i Lazepe Gurci renani, Turki renani; Lazepe do Gurcepe
Turki renani?!
Nevzat K̆aya: Resmuri ideoloji muşi oşenu
do ak̆ademiuri cambazobaten mileti moğerdinu şeni gzalepe gorups çinoberi
“Kartvelogi” T̆ariel P̆utk̆aražekti. Jileni nizapeşen ambari kuğun do meç̆irderi
ren do emuşeni.
Edo T̆ariel P̆ut̆k̆aražek ketabi muşis
eşo ç̆arups:
“Xali eşo iquşiti, P̆rot̆o - Kartveluri varna İberuli-K̆afk̆asuri
- p̆rot̆o Asyuri k̆ebilepe gamagisvarat. Entepeşi didi noʒ̆ilepe renan Gurcepeşi/
Kartvelepeşi babape; eşo mak̆oreʒxenan
çkin: Muşkepe / Moşepe / Mesxepe (Hek̆atios Milet̆elişi nenaten, Mosxurepe
renan K̆olxuri k̆ebile), Daianurupe / Diauhurepe / T̆aohurepe, K̆olaelurepe, Xaldurepe,
T̆abaurepe / Tibarenurepe / İberulep/ Sasp̆irulepe/ Sasp̆urepe, K̆oit̆urepe/ K̆vit̆urepe,
K̆orak̆surepe, Marulepe, Bek̆irulepe, Xalizonurepe/ Xaliburepe, Xaldurepe / K̆aldurepe,
Mosinoik̆urepe / Xep̆t̆ak̆omet̆urepe, Dižerulepe, Bižurepe, Židrit̆urepe, Mak̆ronepe
/ Mak̆rok̆efalurepe, P̆asurepe, Melank̆urepe, Ek̆rik̆tiurepe, Ek̆ek̆eirupe, Xenioxurpe,
Sanepe / Ç̆anepe, Sanigepe / Sanşk̆urepe, Lazepe, Abxazepe / Abask̆epe, Svanepe
/ Misimiurepe, Svani-K̆olxepe, Amarant̆urepelar (K̆olxuri k̆ebilepe), Tuşepe, K̆axurepe,
P̆ovulepe, Xerepe...''
“Qoropeli mak̆itxalepe çkimi;
Kartvelepeşi (Lazi-Margalepeşi, Aç̆arulepeşi, Mesxurepeşi,
K̆axet̆urepeşi, Kartlurepeşi do majurapeşi) nena do etno-k̆ult̆urişen
molaşinaps ketabi çkimik. Çkimi simadaten; mak̆itxalepes delilepe, rabisk̆ape, simadape do
zmonapeten Gurcepeşi Tarixişen ambarepe meçaps ketabik. Gurcepeşi Tarixi mskvaşa
iguraginonan; Gurcistanişi sva so ren modernuli kianas, ayati k̆aixeşa žiraginonan;
muşi p̆ersp̆ekt̆ifepeti oxoʒ̆onaginonan ketabi çkimişi teten; ketabi çkimik
megişvilasunonan. ''(T̆ariel P̆ut̆k̆areže, “Gurcepe -1” coxoni ketabiş k̆ap̆ulaşi
but̆k̆aşen. Ketabi Gurculi Nenaşen Turkuli Nenaşa goktireren Abdullah Zorlu do Giga
K̆amuşažek)
Tkvanti k̆aixeşa žiropt; resmuri ideoloji muşi
oşenu şeni, vitoşepeten ʒ̆anape ʒ̆oxleni K̆afk̆asuri k̆ebilebepeti Kartvelepeşi
baba şinaps T̆ariel P̆ut̆k̆arežek. Aşotenti resmuri ideoloji muşi ok̆ap̆etanuşi
gzalepe gorups T̆ariel P̆ut̆k̆arežek. Ak̆ademiuri cambazobaten, xilafi resmuri t̆ezepe
oçumu ren dido meç̆ireli dulya ar ak̆ademisyeni şeni. Mileti moğerdinu do
ocerapu şeniti, vitoşi gza gorups T̆ariel P̆ut̆k̆arežek. Aya resmuri
ideolojepeş gurine, çkin dido niza dop̆it do çkinda dido memat̆es. Amk̆ata k̆oçepeşen
arteri ren Fahrettin Çiloğli. Muşi k̆alati ar niza dop̆i ma int̆ernet̆iş
gzaten. Emusti ar mesaji mevuncğoneret̆i, mara aʒ̆işa nena va gemiktiru Fahrettin
Çiloğlik. Aya ren çkimi mesaji:
"Kartveli etnik̆uri grubepeşen arteriti
Margalepe renan."Mtini Kartvelepe" k̆ala K̆ult̆uruli ar çkvaneroba va uğunan
Margalepes. Gurculi nenaşi oşkaruli ocağişen, mara ar çkva nena ğarğalapan
Margalepek. 1930-oni ʒ̆anepes çkvaneri ar etnik̆uri grubi yado iç̆arines
Margalepe. Margalepek k̆omp̆akt̆uro skidunan "Megrelia/ Samagralo" coxoni muxuri
mutepeşis. (Rusya Federasyoni do Etnik̆uri Ok̆ok̆idinupe T̆ransk̆afk̆asyas; Fahrettin
Çiloğlik xaziru, but̆k̆a:176- 177).” Namtini orapes “Margaluri ren ar çkva nena”
yado, namtini orapesti “Margaluri va ren ar nena” yado ç̆arups Fahrettin
Çiloğli Begik. Varna noç̆are muşişi geç̆k̆alas, Margalepe şeni “etnik̆uri grubepeş art-arti ren” yado, emedeni
ek̆uleni p̆aragrafisti "mtini Kartvelpeşen k̆ult̆uruli ar çkvaneroba va
uğunan Margalepes” yado ç̆arups Fahrettin Çiloğli Begik. Emoras Fahrettin
Çiloğli Begis ok̆itxu domaç̆irs: Mtini Kartveli do Mtini navaren Kartveli reni
do miepe renan amtape? Xolo Fahrettin Çiloğli Begik eşo ç̆arups: “1930-oni ʒ̆anepes
çkvaneri ar etnik̆uri grubi yado iç̆arines Margalepe.” Fahrettin Çiloğli Begişi
namu noç̆are mtini, namu noç̆are muşi xilafi ren?! Namu noç̆areşa xavesoba miğut̆an?!
Artneri p̆aragrafişi doloxe ardido p̆aradoksi kuğun Fahrettin Çiloğli Begis.
Margalepe Kartvelepeşi gale ar etnik̆uri grubi reni? Margaluri nena reni? Eya
ketabişi mteli ambarepeşen nena-gemktiru ren Fahrettin Çiloğli Begi. Nena-gemktiru ren Fahrettin Çiloğli Begi, ketabi muşi tercume va ren do emuşeni.
Açkva dobadona do oxenʒale k̆ala
dobadona Aç̆ara ar žirops Fahrettin Çiloğli Begik; eşo ižiren do aşotenti “ar çkva gagnapa” aqven emus. Mara jileni p̆aradoksuli
notkvamepe muşiten, mu otkvalu unon, eya tişen k̆udeli otkvalu dvaç̆irs Fahrettin
Çiloğli Begis. Kartveli mu do mi noren?! Modernuri maanaten, ar miletişi coxo reni
Kartveli?! Fahrettin Çiloğli Begişi jileni nokvamepeşen eşo oxoiʒ̆onen. Eşo
iqvaşiti, Turkiyeşi Gurcepe/”Çveneburepe”
va renan Kartveli Miletişi noʒ̆ilepeşen do va iqvasunonan. Kartveli
coxoni ar miletişi yeçkinduşi p̆rosesis, Turkiyeşi Gurcepe eya p̆rosesişi
doloxe va rt̆es. Ekoni Kartveli Mileti k̆ala dixa, k̆ult̆uri, ar şuri, lamtinaluri
artoba steri dinamik̆epe va uğut̆es Turkiyeşi Gurcepes/”Çveneburepes”. Aʒ̆iti
amk̆ata dinamik̆epe va uğunan do va aqvasunonan. Aya ren mtini ambari. Aç̆araşi
Gurcepe do Gurcistanişi majura Gurci k̆ebilepe k̆ala artneri etnik̆uri cinci
kuğunanTurkiyeşi Gurcepes. P̆ea ar cincişen moxtimeri xalk̆epes artneri
oşkaruli coxo uğut̆esi 1800-oni ʒ̆anapeşi Gurcistanis?! Oki 1800-oni ʒ̆anapeşi
Gurcistanişi artneri etnik̆uri cincişen k̆ebilepes Kartveli coxont̆es; artneri oşkaruli mileturi coxo uğut̆es,muşeni
aya coxo entepes gundunu oşi ʒ̆ana steri mk̆ule oraşi doloxe?! Aya mumkyuni
reni?! Mʒ̆ule maanaten vixmaret̆i ma nanadixaş
k̆onsepti; aya otkvalu domaç̆irs ma. Mara çkimda mʒudi mok̆idu şeni, Fahrettin
Çiloğli Begik aya xali fursat̆i şinaps. Çveneburiş
k̆onseptişen do 1800-oni ʒ̆anapeşi xalişen molaşinu dvaç̆irs Fahrettin Çiloğli
Begis. Mtini giʒ̆vat; Fahrettin Çiloğli Begis çkar mutuşen molaşinuşi xali va
uğun, derdi muşi çkva ren do emuşeni. Udodginu mʒudi momok̆idapan; Fursat̆i maquya uçkin Fahrettin Çiloğli Begis.
Emuk mu tku do mu qu, noxvene do notkvamepe muşişen ambari va uğun emus. Edo k̆ai
niyetiten molaşineri ar nenaşa nodgitu şeni, Gurcepeşi muessese k̆ala ok̆ok̆idinuşi
gzalepe gorups Fahrettin Çiloğli Begik. Udodginu Gurcepeşen do Gurcistanişi
muxuri Aç̆araşen molaşinaps mak̆ale çkimik. Mara xoloti aya mak̆aleşa nodgitu
do p̆rovok̆asyonişi k̆amp̆anyape oʒ̆opxuşi gzalepe gorups Fahrettin Çiloğli
Begik. Aʒ̆i Fahrettin Çiloğli Begis xolo p̆k̆itxat:
Fahrettin
Çiloğli Begi; “Margalepe mtini Kartveli
va renan, ar çkva etnik̆uri grubi renan do ar çkva nena kuğunan” yado ç̆arupt
tkvan. Aya noç̆arepe tkvanişi gurine, nasyonalist̆i Gurcepek sep̆arist̆oba k̆ap̆ulas
mogok̆idapani, eşo oğoduşi hak̆i uğunani entepes?! K̆ap̆ulas sep̆arist̆oba mogok̆idapt çkin, xalk̆epes resmuri tarixişi t̆ezepeşi
nasyonalist̆uri gagnapaten k̆imet̆i va mepçapt do emuşeni.
"...Gurci Miletişi
jur noʒ̆ileşen "Margalepe" do "mtini Kartvelepeşi" doloxe yeçkindu do uxuzuroba..." (Rusya
Federasyoni do Etnik̆uri Ok̆ok̆idinupe T̆ransk̆afk̆asyas; Fahrettin Çiloğlik doxaziru,
but̆k̆a:184); ipti aya ç̆arups Fahrettin Çiloğli Begik. Xolo artneri Fahrettin Çiloğli Begik eşo ç̆arups:
"Kartveli ren Gurcepe, Lazepe, Svanepe do Margalepeşen ʒ̆opxineri “miletişi
coxo” (Kafkasya Yazilari, nomera: 3, but̆k̆a 43, p̆aragrafi:1/ Fahrettin Çiloğli).
Ma
Fahrettin Çiloğli Begişi noç̆arepeşen çkar mutu va oxomaʒ̆onu; tkvan oxogaʒ̆onesi?! Mitxanik miʒ̆vas do mati oxomaʒ̆ona! Ar
mileti kort̆u do coxont̆u Kartveli; hoi?! Gurcepe, Lazi-Margalepe do Svanepeşen
ʒ̆opxineri ar miletişen molaşinaps Fahrettin Çiloğli Begik. Fahrettin Çiloğli
Begik doç̆areren jileni aya p̆aradoksuli nenape artneri ʒ̆anaşi doloxe. Aya ren
tişen k̆udelişa k̆omedi. Fahrettin Çiloğli Begişi namu noç̆areşa xavesoba miğut̆an
aʒ̆i?!
(Fahrettin
Çiloğli Begik GK̆M-s mʒudi mok̆ideret̆u 2010 ʒ̆anas; k̆ap̆ulas mʒudi momok̆ideret̆es.
Hemindros çkinti emus aya kart̆ali mendevuncğoneret̆it; emuk nena gemikturan,
eşo mint̆es çkin, mara aʒ̆işa çkin nena va gemiktires Çiloğli Begik.)
Jileni noç̆arepe muşişen k̆aixeşa ižiren, Fahrettin Çiloğli Begis kuğun nosi mğiri do resmuri
ideoloji do mʒxadeşi oşkendas eşadgin do mutu var! Ho, moro mu, nena do etnik̆uri
minobaşen ambaroni ar var, dido gagnapa koren; aya komiçkin mati. So dodgitur, ekoni simadaten oxogaʒ̆onen amk̆ata
dulyape; resmuri tarixitenti, mtini tarixiten oxogaʒ̆onen amk̆ata dulyape. Amilk̆ar
K̆abralikti molaşinaps amk̆ata gagnapaşen: “Muç̆o ar mzgudaşi pukuris kuğun,
eşo; tasi oʒ̆opxu, gemp̆onu do
lamtinalaşi ʒ̆oxlextimuşi omudepe oç̆k̆aduşi menceli kuğun k̆ult̆uristi tarixişi
doloxe (...) “K̆ult̆uristi kuğun xalk̆uri k̆arak̆t̆eri, mara aya va ren mtelo uniformi;
eşo ptkvat na, aşo ptkvat na, lamtinanaşi k̆arta noʒ̆ile va moirderen ark̆aeli...
Lamtinaluri aya çkvanerobapek xolo moʒ̆irapan k̆ult̆uri do ek̆onomişi irtibati do
... generaluri tavirepeşi çkvanerobati molamişinapan.”(Amilk̆ar K̆abrali, “Çodinoni
Noğarğalepe”). Edo axiris ar xalk̆ik varna k̆oçik ti-muşişi minoba ti-muşik
ognapas, aya ren ʒ̆ori; çkinti eşo minonan. Çkinti ar xalk̆is varna ar k̆oçis
eya k̆arari muşiten k̆imet̆i mepçapt. T̆arieli P̆utk̆araže Begi
k̆ala doxmeli p̆olemik̆i va miğunan çkin. Emuk simadepe muşişen molaşinaps,
çkinti çkini simadepeşen molapşinapt. Arik “ʒ̆ori renya” tkvas, majurakti “ʒ̆ori
va renya” tkvas. Mu p̆at?! Çkar miti,
çkar mitişi simadaşa mek̆ireli va ren tok̆iten. Çkini tarixi yado ğarğalapan.
Mu ren aya tarixi?! Ti-mçxupeşi, mapapeşi tarixi reni aya?! Varna zeri-umanceli
xalk̆epeşi tarixi reni aya?! Tarixi itkvinaşi; zeri-umanceli xalk̆epeşi
gagnapaten oxovoʒ̆onap çkin eya tarixi. Rusuli Tarixişenti ambari komiğunan
çkin, Osmanli-Turkepeşi Tarixişenti ambari komiğunan çkin. Mitxanepes namu gagnapaten
tarixişi simada uğunan, eya dulyaşenti tişen k̆udelişa ambari komiğunan çkin...
Aʒ̆ita komoptat tkvani k̆itxalaşa; Aya zit̆a, Kartveli yeçkindu miletobaşi p̆rosesis.
Tbilisişi gomorgvaşen muxuri Kartlişi k̆ebiles tarixuro kuğut̆u p̆olit̆ik̆uri, edeburi
do ç̆areli nenaşi menceli. Edo muxuri Kartlişi k̆ebilek ixmaru aya gecgina muşi
miletobaşi p̆rosesis. Mara Gurcistanisti Turkiyes steri, mteli xalk̆epe ar işinuşi,
amk̆ata p̆roblemepe do nodgitupe yeçkindu; aya rt̆u normali. Xalk̆epeşi tarixi ren
umosi mcveşi oxenʒalepeşi tarixişen. Xalk̆epe oxenʒalepeşen va yeçkinderet̆es.
Oxenʒalepe va uğut̆es entepes mara, xoloti kort̆es, xoloti skides. Çkini
babapes Kartveli yado ar zit̆aşen ambari va uğunan. Mohacirobaşi oras amk̆ata
ar coxo va rt̆u do emuşeni. Turkiyeşi Gurcepe do çkimi toliten giʒ̆vat; Laz- Margalepe do Svanepeşi nena va moivaraşi
do aşoten entepeşi minoba asimilasyoni va oğodaşi, p̆roblemi va rt̆u zit̆a Kartveli. Mileturi ar
gagnapa va miğun ma. Mara k̆arta miletis ar coxo kuğun, ayati ren dido normali;
aya va ren p̆olemik̆işi dulya. Mara zit̆a Kartvelik moivars Laz-Margali do Svani
cumalepe çkinişi nenape. Edo aya asimilasyonist̆uri gagnapa skidaşakis, ma hemi aya zit̆aşa mevodginaminon, hemiti aya
zit̆aşa cumaluri xavesoba va maqvasunon.
Eşo voçodina: Xolosuri oraşakis, Olande Sent̆ineli
coxoni mesi rt̆u Hindistanişi Andamani do Nik̆obari coxoni mesepeşi ar noʒ̆ile.
Aya mesişi k̆ebilek oğurineren misyoner Çau isinciten. İsveçreşi çinoberi gazetepeşen
Aft̆onbladet̆işi jurnalist̆i Pet̆er K̆adhammar eşo ç̆areren aya ambari: “T̆rajiuri
ar xali ren, mara svalyarepek nositen ar dulya qverenan. Ar xalk̆ik ar “Xçes”
gza meçaşi, eya xalk̆is ç̆umen va aqven.
Mtini giʒ̆vat; çkini medeniyeti yeçkinderen jenosidişen. ʒ̆oxleşen jenosidiş p̆olit̆ik̆a
va işineret̆u k̆abaeti çkini kianas. Mara jenosidi k̆abaeti işinu, çkini kianaşa
moxtuşi. “Nenape muşişi mtinoba, İnk̆a Medeniyetişen molaşinutenti moʒ̆ires
Jurnalist̆i Pet̆er K̆adhammarik. ʒ̆oxleşen İnk̆apeşi maxoroba rt̆u vitour
milyoni. İspanyoluri istila şk̆ule, İnk̆apeşi maxoroba rt̆u jur milyoni.” Eşo ç̆areren jurnalist̆i Pet̆er K̆adhammarik.
Aya ambari şk̆ule p̆olemik̆i yeçkinderen Avrup̆aşi xalk̆işi şkas. Jenosidi ren k̆oçinobaş
k̆abaeti. Movaru do asimilasyoni oğoduti ren xçe jenosidi. Aya p̆at̆inobaşi
oşkari oqopimu guris mek̆agilapani?!
Gurişmeç̆voni
ren, andğaneri ndğasti amk̆ata xçe jenosidişi oşkari ar-jur va ren. Ar ambarişenti molagişinat do aya voçodina ma.
İsmail Beşikçi Begi ren çinoberi do beciti sosyologi. İsmail Beşikçi Begikti “Zazape
Kurdi renanya” tkumers. Kurduli p̆olit̆ik̆aşi resmuri t̆ezis numxvacups İsmail Beşikçi
Begik. Muperi Gamantaneri ren İsmail Beşikçi Begi?! Tokseris faysbuk̆işen eşo
dop̆ç̆ari ma:
“P̆olit̆ik̆uri sebebepeten, İsmail Beşikçi Begik Zazape Kurdi
cinconi ognapaps; Fahrettin Kirzioğli Begikti Turkiyeşi mteli xalk̆ape Turki
cinconi ognapaps. İsmail Beşikçiti, Fahrettin Kirzioğli steri ren; T̆ariel P̆utk̆aražepe
steri k̆oçepeti İsmail Beşikçi steri renan.
“Namu p̆olit̆ik̆ak
Margal-Lazepe moivaru do entepe asimilasyoni oğodu na, ma eya p̆olit̆ak̆aşa
mevodgiti, Zazape Kurdi renan yado ambaroni resmuri t̆ezişati mevodgiti ma. Lise ʒ̆anapeşen doni, “Kurdepe Turki renan
yado ambaroni resmuri t̆ezişati mevodgiti ma. Aʒ̆işk̆uleti aya resmuri t̆ezepeşa
nodgitu ren çkimi anank̆eni; aya ambarepeş gurine, dido p̆olemik̆epe do nizape dop̆i
do Zaza menabrepes p̆anda mxuci mepçi ma. Aya oraşi doloxe dido mskva manebrape maqu.
Aya dulyaşen ambaroni mcveşi ar noç̆are çkimişen molapşina do voçodina:
“İptineri dğaşen doni, Kurduli p̆olit̆ik̆uri Oxonk̆anak
“Zazepe Kurdi renanya” tkumers. Geç̆k̆ala muşişen doni, Turkiyeşi Cumhuriyetikti
“ Turkiyeşi mteli xalk̆i Turki renanya” tku. Gurcistanişi resmuri ideolojik “Margal Lazepe do Svanepe Gurci renanya”
tkumers. Aya sum resmuri ideolojisti çkvaneroba va uğun. Majura xalk̆epe movaru
do asimilasyoni oğoduşi gzas gedgiteren oyaneri nasyonalist̆uri mteli
mencelepek kianaşi çkvadoçkva svalepes; entepeşi miletobaşi dulya aşo ren. Aya
nasyonalist̆uri mencelepek resmuri ideoloji yoçkindapan, çkva k̆ap̆et̆i p̆olit̆ikuri
artianoba unonan do emuşeni. Mara amk̆ata p̆olit̆ikuri artianoba ok̆ap̆et̆anu
şeni, mʒudi, movaru, asimilasyoni oğodu, gebažga do zori ixmars nasyonalist̆uri
mencelik. Edo Kurduli p̆olit̆ik̆uri
oxonk̆anakti amk̆ata vasitape eşo varna aşo dixmaru do xoloti ixmars Zazapeşa medgineri.
Mara k̆vazaluri fraksiyonepek Kurduli oxonk̆anas/
HDP̆-s nuxvacupan do va nodgitapan jileni resmuri ideolojişa. “Zazape Kurdi renan” yado otkvalu ren mamovare
do asimilasyonuri gagnapa. Aya p̆olemik̆uri dulya va ren. “Zazape Kurdi renan”
yado İsmail Beşikçi Xocak numxvacups Kurduli oxonk̆anas. Aya ren İsmail Beşikçi
Xocaşi didi ubedineroba. HDP̆ k̆ala dodgitu varna emus omxvacu va ren p̆roblemi.
Kurduli oxonk̆anak “Zazape Kurdi renan” yado ar simada HDP̆-s k̆abuli
doxvenapu, mara aya ren k̆vazaluri p̆olit̆ik̆aşi imtiani resmuri ideolojişa
medgineri. Aya imtiani ren mʒudişi, k̆aixeşa ižiren. HDP̆-şi manebra k̆vazaluri
fraksiyonepe renan nenaten Gamantanerepe!'' Amk̆ata movaru do asimilasyoni
temeloni resmuri t̆ezepeşa nodgitu ren k̆arta Gamantaneri coxoni k̆oçişi anank̆eni.
Amk̆ata resmuri ideolojepeşa nodgitu dvaç̆irs
k̆arta Gamantaneris. Xalk̆epe movaru do entepe asimilasyoni oğodu ren k̆oçinobaşi
k̆abaeti do emuşeni.”
Ali İhsan Aksamazi: Otkvalu domaç̆irs; aʒ̆işa
Gurci Gamantanerepe k̆abaetoni renan. Emuşeni ki, mcveşi K̆remlinişi p̆rop̆agandepe
qves udodginu: “Lazepe Gurci renan; ren,
Lazuri ren Gurculi nenaşi dialekt̆i.”. Aya rt̆u duşmanoba çkineburi cumalobaşa.
Lazuri nenati, Gurculi nenati ğurun Turkiyes. Mara Gurci Gamantanerepek xe-ok̆ok̆limeri
va çalişapan Gurculi nenaşi oskidu şeni. Lazi do Gurci Gamantanerepek xe-ok̆oklimeri
va içalişepan Lazuri nena do Gurculi nenapeşi oskidu-oskedinu şeni. Lazi Gamantanerepek
t̆elevizyonişen ambarepe meçapan: “Lazuri nena ğurun.” Gurci Gamantanerepek t̆elevizyonepeşen
ambarepe meçapan: “Gurculi nena ğurun.” Mara varti Gurci do varti Lazi Gamantanerepek
xe-ok̆ok̆limeri çkar mutu va ikipan Lazuri nena do Gurculi nenapeşi
oskidu-oskedinu şeni. Aya dulya ğomanti aşo rt̆u, aʒ̆iti aşo. Am Gamanatanerepes
mu unonan; nananenape mutepeşişi oskedinui varna şaxsuri varna ar çkva dulya mutepeşi şeni, aya xvameri
zmona oxmarui?! Ma aya dulyaşen çkar mutu va oxomaʒ̆onu. Tkvan mutu oxogaʒ̆onesi
p̆ea? Mi mi ren, mi mişi k̆oçi ren, belli va ren!
Nevzat K̆aya: Xalk̆apeşi raxat̆oba do k̆anioba
şeni p̆ozit̆ifuri dulyape ixvenu
Soyvetistanişi oras, mara didi xilafi dulyapeti ixvenu; aya komiçkinan.
Eşo-aşo ğureli namtini xalk̆epes imxvacinu nenaluri speros. Mara namtini xalk̆epeti
va işinu. Magral-Lazepe renan amk̆ata xalk̆epeşen. Uçva do k̆onsant̆rasyonişi k̆amp̆ape
rt̆es didi xilafepeşen; mtini giʒ̆vat, aya ren k̆oçinobaşi k̆abaeti. Aya xilafi
p̆olit̆ik̆apeşi sebebi ren p̆olit̆ik̆uri endişe do iktidariş xirsi; ma eşo
komiçkin. Qini Ok̆ok̆idinuşi oraşi Gurci Gamantanerepek K̆remlinişi xilafi p̆olit̆ik̆apes
numxvaces mara, andğaneri Gurci Gamantanerepe k̆onari k̆abeotoni va rt̆es
entepe. Xilafi qves, mara aya dulyape oxoʒ̆onuşi şansi do menceli va uğutes
emindroneri Gurci Gamantanerepes. Mara andğaneri Gurci Gamantanerepek xolo
emindroneri artneri p̆olit̆ik̆apes numxvacupan. Emuşeniti Qini Ok̆ok̆idinuşi
oraşi Gurci Gamantanerepe do andğaneri Gurci Gamantanerepe ark̆aeli va mažirenenan
çkin. Mi mişi k̆oçi ren; aya eşo beciti va ren, va iqventi. Mi mişi k̆oçi ren,
eya eşo iqvas, mara ar xalk̆işi minoba oskedinu ren irişen beciti dulya. K̆oçik
ar xalk̆işi minoba oskedinuşi gzas rt̆aşi, em k̆oçi mişi k̆oçi ren, eya va ren
beciti do va ren aʒ̆ineri p̆roblemi çkini; ma eşo vizmon. Amk̆ata k̆oçik dobadona
do nanadixaşi landaten va içalişeps aya speros. Nenaten Gurci akonuri namtini Gamantanerepe
çkinik Gurcistanişi k̆arta oktalobas numxvaces. Fahrettin Çiloğli ren amk̆ata k̆oçepeşen.
Saak̆aşvilist̆i do Amerik̆anist̆i ren am k̆oçi. Mara udodginu muşi aya xalişen
molaşinu va ren feidoni mucadeleye çkini şeni. Amk̆ata k̆oçepes amk̆ata
endişepe uğut̆es k̆onna, aya tercixiten va içalişept̆es mucadeleşi speros. Eşo
ižiren, entepes amk̆ata derdi va uğunan.
Ali İhsan Aksamazi: Mis uçkin, tkvanti giçkinan, Lazi do Gurci Gamantanerepek
xe-ok̆oklimeri ar derneği gedges noğa Sakaryas; ağani gedgineri ren.
Mamgurapalepek Lazuri nenaşi k̆ursepe meçapan, Gurculi nenaşi k̆ursepe meçapan
derneğişi binas. Mati aya derneğişi dudmaxvance k̆ala ar int̆erviu dop̆i;
giçkinani, va giçkinani, va miçkin ma. Namtinik Gurci Gamantanerepek nodgites
aya derneğişa. “Aya derneğişi xeten ticareti ikipanya” zop̆onan namtinepek.
Lazi Gamantanerepeşi didokti nodgitun aya derneğişa. “Aya derneği Kartveloba
ikips. Aya derneğik Lazepeşi Kartvelizasyoni şeni içalişeps. Gurculi oxenʒalek
nuşvels aya derneğis. Gurculi K̆ilisek para meçaps aya derneğisya” tkumernan Lazi
Gamantanerepeşi didok. Aya derneği şeni amk̆ata nenape zop̆onan mara, xe-ok̆ok̆limeri
çkar mutu va ikipan Lazuri do Gurculi nenapeşi oskedinu şeni am Gurci do Lazi
Gamantanerepek. Lazi Gamantanerepes artikartikarti k̆ala irtibati va uğunan. Gurci Gamantanerepes
artikarti k̆ala irtibati va uğunan. Arik,
“Lazepe Gurci renan!”- ya zop̆ons. Majurak, “Lazepe Gurci va renan, Lazi renanya”
zop̆ons. “Lazuri nena va ren Gurculi
nenaşi dialekt̆iya”. Çkar mitik xe-ok̆ok̆limeri çkar mutu va ikips. Ma aya
dulyaşenti mutu va oxomaʒ̆onu. Tkvan mu izmont? Mu do muç̆o p̆at do hemi Lazuri
nena do Gurculi nena voskedinat, hemiti çkineburi cumalobak ipukiras do işenas?
Nevzat K̆aya: Noğa Sakaryaşi Kartveli Gurci Lazi
Derneğişi ambari mati kovogni. Eya
derneğişi dudmaxvance k̆ala ar rop̆ort̆aji qvit tkvan do mati eya rop̆ort̆aji
vik̆itxi. İpti K̆afkasuri Xalk̆epe, uk̆ule Turkiye do Kianaşi mteli Xalk̆epeşi
Cumaloba do ok̆oçalişuşa xavesoba komiğunan çkin. Edo amk̆ata noçalişes mxuci
mepçapt çkin. K̆afk̆as-Uçamzoğa P̆lat̆formişi İnisiyat̆ifişi noçalişe, uk̆ule
tkvani k̆ala majura inisiyat̆ifişi teşebbusi çkini, mara va ixorʒelinu. Oşkaruli
sosyaluri faaliyetepe dop̆it, oşkaruli p̆lat̆formepe p̆ʒ̆opxit. Xalk̆epeşi ok̆oçalişuşen
xazi maqvenan; xeleberi viqvert. Edo amk̆ata teşabbusepes mxuci mepçapt. Mara ar
grubik Lazi xalk̆i moivaraşi, eya mamovare grubis omxvacu ren p̆roblemoni geç̆k̆alaşen;
aya ren p̆roblemoni xali. Muşeni Kartveli Gurci Lazi Derneği coxoten ar derneği
gedgerenan?! Muşeni Sakarya Lazi Gurci Derneği coxoten va gedgerenan?! Muşeni Kartveli
coxoti uğun derneğis? Samimi iqveret̆es k̆onna,
Lazi Gurci Derneği yado coxo geidginasunt̆u eya derneğis. K̆ap̆ulas mpuleri niyet̆i va uğut̆es k̆onna, derneğişi
coxo Lazi Gurci Derneği iqvasunt̆u. Amuş gale, aya derneğişen ambaroni majura
idiapeşen çkar ambari va miğun ma.
K̆itxala tkvanişi majurani noʒ̆ileşa komoptat aʒ̆iti;
hemi cumaloba çkini oşenu, hemiti nena- minoba çkini oskedinuşa komoptat. Eşo
matkven ma: ''Didi coxopeşi vardo, didi davapeşi k̆oçi iqvit!'' (Emiliano Zap̆at̆a)
Lazi cumalepe çkimişa tavsiyepe komiğun ma: P̆anda
artikarti k̆ala irtibati giğut̆an; doxmeli nizape tkvani eşo beciti va ren;
artikartişi omxvacu dogaç̆irnan, tkvan ar davaşi k̆oçepe ret do emuşeni. Lazepeşi
ar muesseseşen tkvan gegt̆k̆oçanşi, omʒ̆ole gaqvan nek̆na tkvanda! Noçkinu, k̆ai
simada, sap̆ri do k̆ai guronobaşi menceliten, doxmeli mteli p̆roblemepe
içodasunon; ma eşo vizmon. Çkin Gurci Gamantaneres amk̆ata şansi va
miğunan, namtini mencelepek xe
gedverenan mteli speropes do emuşeni. Xilafi do dork̆ineri dulyapes becitoba
meçamu va dogaç̆irnan. K̆arta dulya ik̆arasunon,
iktirasunon do irdasunon oraşi doloxe; ma eşo komiçkin. Saxtekyaroba do mpuleri menfaat̆uri gagnapa va
yeçkindas; aya dogibağunan. Ar davaşi k̆oçi ipti eya davaşi cginaşi gzas
iqvasunon. Edo oşkaruli davaşi gzamşinobaşen ambari uğut̆as amk̆ata k̆oçis.
Çkar miti mukemmeli va ren; ma aya komiçkin. Hemi Lazepe do hemiti Gurcepeşi
andğaneri xali ren meç̆irelobaten yopşa.
Aya negat̆iuri xalis şaxsuri nizapeten omxvacu va megomskunanan. Aya davaşi
rdalas omxvacu domaç̆irnan. Davaş zmona do gagnapaten ok̆ep̆et̆anu do mtini davas
omxvacu ren cgina do rdalaşi geç̆k̆ala. Lazi do Gurci Gamantanerepek aya gzas
gedgitan. Ok̆omxvacu, cumaloba çkini ok̆ap̆et̆anu, mpuleri ajandaşi mance vardo,
cumalobaşi mance oqopimu do mtini mucadeles omxvacu, namusoni oqopimu; amk̆ata Gamantaneri
oqopimu domaç̆irnan.
Çkvaneroba komiğunan, mara oşkaruli
ğirapeten oçalişu domaç̆irnan aya speros. İpti artikartişi çkvaneroba k̆abuli oxvenu
domaç̆irnan; oşkaruli ğirapeten oçalişu domaç̆irnan. K̆ult̆uri çkini, nena
çkini do minoba çkini oskedinuşi mucadele ren aya. Tito-tito k̆arta k̆ai guroni k̆oçi domaç̆irnan
aya mucadeles. Çkar miti gamak̆atu do çkar mitişen omendranuşi luksi va
miğunan. Ktirala do omordinu ren dido meç̆ireli, mara aya ktirala do
omordinuşen çkin ipti ambari miğut̆an; ipti tiçkinişi ktirala do omordinu miğut̆an.
Lazi Gamantanerepeşi ʒ̆oxle-mxtimupek naşkvan
şaxsuri nizape. Tkvani k̆ala ar rop̆ort̆aji
dop̆eret̆i. Ahmet Hulusi K̆irimi k̆ala ar rop̆ort̆aji dop̆eret̆i. Lazi K̆ult̆uruli Dudmaxvance Mehmet Ali Beşli
Begi k̆ala ʒ̆oxleşen genomskide p̆roblemi ren k̆ai orneği amk̆ata şaxsuri nizape şeni. Artikartişi
k̆abaetepe ognapu şeni moxva va ren aya spero. Artikartişi k̆ap̆ulas k̆abaeti
mok̆iduşi spero va ren aya. P̆olit̆ik̆uri spero va ren aya. Ar k̆oçik davas
zarari meçaşi, emindros em k̆oçi k̆ap̆et̆işa otenk̆idu domaç̆irnan; aya ren
dido normali. Mara amk̆ata dulyape do ambarepe va ren şaxsuri; eşo kobžirat
domibağunan. Dido k̆ap̆et̆işa tenk̆idepe dop̆i ma Gurculi camias. Mara tenk̆idepe
çkimişi muxatabi k̆oçepe k̆ala xoloti xusumeti va miğun ma. Noxvene do tavri
mutepeşiten, entepek davas zarari meçapan, mati emuşeni entepe otenk̆iduşi gzas
vore. Amuş gale, entepeşi majura taviri va monç̆els?! Asgaruli p̆rensiponi oçalişu do p̆lanoni-p̆rogramoni
museesesepeşi mance oqopimuşi p̆roblemepe oçodinasunon xalk̆epeşi doloxe
oqopimuk. Aşotenti menceli maqvasunonan aya davaşi doloxe; aya ren aşikyari.
Ağanmordalepes xe mepçat; aya domaç̆irnan. Entepes didiloba oʒ̆iru k̆ai va ren.
Emiliano Zap̆at̆akti tkveren: “Dava ren
irişen beciti. Edo aya davasti va uqonun mcveşepe, didilepe do umçane cumadepe.
Amk̆ata zmona do gagnapak davas zarari meçaps do mutu var. Mcveşepeşi, didilepeşi,
umçane cumalapes ar didi misyoni kuğunan: Eti ren ağanepes, ağanmordalepes
omxvacu do inisiyat̆ifi meçamuşi gzalepe ogoru. Mcveşepek, didilepek, umçane
cumalapek eşo va qvanşi, dava iqven şaxsuri dulyapeşen do aya xalitenti dava
indaren.
Ar ot̆ok̆rit̆ik̆i domaç̆iraşi; va miçkit̆u, va
mint̆u, ambari va miğut̆u mara, Lazi manebrape çkinişi mcveşi p̆roblemis mati
mxuci mepçi do, aşoten aya dulyas roli maqu mati. Eya ambari do mcveşi p̆roblemişi gurine, mutu
va matkven, emk̆ata hak̆i va miğun mara, xvala eya roli çkimişi gurine, Mehmet
Ali Beşli Begik mixarsuvas. “Ginonan na, tkvani k̆alati ar rop̆ort̆aji
maxvenen. Nenaş gektiruşi hak̆i kogiğunanya” vuʒ̆veret̆i Mehmet Ali Beşli
Begis. Namuk mtini zop̆ons, namuk mtini va zop̆on, ma solen maçkinen, va miçkin
ma. Mara aya p̆roblemepe eşo varna aşo, oçodinu dvaç̆irnan Lazi Gamantanerepes.
Rop̆ort̆ajepeti, rop̆ort̆ajepeş ketabişi
p̆rojeti nik̆vatinu aya dulyaşi gurine. Emk̆ata ketabiş p̆rojeşi mance vort̆i
ma, emuşeniti aya p̆roje çkimi nik̆vatinas,
aya va mint̆u ma; ayati mskvaşa giçkit̆an. Ek̆o beciti va ren aya ambari; mitiş
gurine şumeri do gemzuli va vore ma. Eya rop̆ort̆ajepeşen molapşinişi, aya
ambariti gomaşinu. Emuşeniti aya ambareşenti molapşini ma. K̆onk̆ret̆uli tavsiye mk̆itxatşi, alargas voret çkin
andğaneri dğalepes, mara pelaperi p̆roje do faaliyet̆epeşa p̆anda xavesoba
komiğunan. Turkiyeşi Xalk̆epe, K̆afk̆asyaşi Xalk̆ape do Lazi do Gurci Xalk̆epe şeni
basiti, mara maanoni ar teklifi iqvas, eya domibağunan. Çkar k̆oçişa, çkar muesseseşa,
çkar umçenaşa, çk̆ar umk̆ilaşa p̆at̆i va voğodapt çkin davaşi gzas; amk̆ata k̆arta
k̆oçişi gzamşine voret çkin.
Ali İhsan Aksamazi: Nevzat Begi, ma vixeli aya int̆erviuten. Ginonan na,
voçadinat?! Otkvaluşi çkva mutu giğunani?! Ginonan na, xolo ar çkva int̆erviu çkva
dop̆at do aʒ̆i na va gatkves ambarepe
tkvaniti komomçit. Ma dido şukuri giʒ̆umert. P̆anda ixelit!
Nevzat K̆aya: Çkar xirsi va maqu skidala çkimiş
morgvalis. K̆ariyeri, et̆ik̆et̆i do p̆op̆ulerobaşa xavesoba va maqu. K̆oçinobaşa
maanoni k̆arta dulya şeni tavri çkimişen molapşini ma udodginu. Edo emk̆ata
dulyapes mxuci mepçi ma. Muk̆o menceli miğut̆u, ek̆onari menceliten mxuci mepçi
k̆oçinobaşi davas. Razist̆uri zmona do
gagnapa va maqu. Eşo domaç̆irt̆u Zaza cumalepe çkimisti mxuci mepçi; eşo domaç̆irt̆u
Lazi- Margali cumalepe çkimisti mxuci mepçi; eşo domaç̆irt̆u Çerkesi do Kurdi cumalepe
çkimis mxuci mepçi. Eşo domaç̆irt̆u Sincan-Uygurişi Ot̆onomiuri muxuristi, Arak̆anişi
zeri Muslimanepesti, Turki cumalepe çkimisti mxuci mepçi ma. Moro mu, Gurci Xalk̆i
k̆ala irtibati çkva k̆apet̆i komiğun ma, ayati epto normali ren, ar diʒxiri
komiğun entepe k̆ala do emuşeni. Emuşeniti fursat̆i maqvaşi, şart̆i moxva
iqvaşi; k̆arta vasitaten mxuci mepça
xalk̆i çkimis, aya minon ma. Aya int̆erviuten, zmona do simadape çkimişen
molaşinuşi fursat̆i momçit; xolo şukuri giʒ̆umert. Ma mepşven, dobağine do
pelaperi ar int̆erviu yeçkindu.
aksamaz@gmail.com
http://circassiancenter.com/tr/nevzat-kaya-konusuyor-turkce-lazca-turkuli-lazuri/
