“Komünist
düşünce; kurtuluş yolunu aydınlatıyor ve çözüm yolları gösteriyor!”
(Ön açıklama:
Bugünkü misafirim Veli Aydın. Veli Aydın, EL Yayınları’nın editörü ve
kurucularından. Kendisini 2009 yılından bu yana tanıyorum. Üç ortak arkadaşımız
var; Lutfu Baysal, Sırrı Öztürk ve Ahmet Hulusi Kırım idi. Lütfü Baysal ve
Sırrı Öztürk öldü. Ahmet Hulusi Kırım yaşıyor ve hâlâ yazıyor. Veli Aydın ile bir söyleşi yaptım.
Biyografisi, EL Yayınları ve kitaplarından konuştuk. 9 IX 2019, Ali İhsan
Aksamaz)
+
Ali
İhsan Aksamaz: Önce biyografinizden konuşalım da öyle
başlayalım! Nerede doğdunuz? Hangi okullarda okudunuz? Mesleğiniz nedir?
Nerelisiniz? Şimdi nerede yaşıyorsunuz? Ne işle uğraşıyorsunuz? Hangi dilleri
biliyorsunuz? Lütfen, kendinizden bahsedin!
Veli
Aydın: Dersim merkeze bağlı (30 km uzaklıkta), doğal
güzellikleriyle, geniş hudutlarıyla, bayındır hale getirilmiş tarım
arazileriyle öne çıkan (şimdiki resmi adıyla Geyiksuyu) Sin Köyü’nde dünyaya
gelmişim. 20’li yaşlara kadar yaşadığım köy, ilgi çekici atmosferiyle, onlarca
trajik olayın yaşandığı geçmişiyle, dramatik sosyal tarihiyle, uzun yıllar
süren komünal hayat tarzıyla, türkü tadında dili ve kültürüyle; çeşit çeşit
meyve ağaçlarıyla, sık ormanlık alanlarıyla, bol tatlı sularıyla, el değmemiş
coğrafyasıyla bilinir, anılır… Ancak, günümüzde insandan, kültürden
arındırılmış, yıkımlarla, yasaklarla, devlet zoruyla boşaltılmış ve neo- liberal
politikalarla kuşatılmaya alınmış virane bir köy görünümünde...
İlkokulu köyde okudum. Türkçeyi öğrenmem, okuma- yazma
sürecim ilkokulla başladı. O ana kadar, bırakalım okuma yazmayı, Türkçe
bilmez-konuşmaz bir durumdaydım. Özetle, sadece benim değil, akranlarım ve
bütün köylüler için yabancı, resmî bir dil olarak karşımıza çıkarılmıştı
Türkçe.
Ortaokul ve liseyi Elazığ’da akrabaların evinde
kalarak devam edebildim. Diplomayı alamadan lise son sınıfta gözaltına alındım
ve 1984 yılında tutuklandım. Uzun anlatılara girmeden, o yıllardan başlayarak
bugüne kadar karınca kararınca mücadele ediyor, savunduğum, inandığım, bildiğim
yolda yürüme, yaşama çabası içindeyim…
İşi ve mesleği bir yere kadar belirleyen, öncelikle
maddî yaşam şartlarıdır. Kişinin içinde yaşadığı ortam ve koşullarla birlikte
sosyo- kültürel etkenler de tayin edici bir rol oynar. Benim de hayatımda
çalıştığım işler, zamanla edindiğim kimi iş tecrübeleri oldu. Köy yaşamının
odağında olan toprak ve hayvancılık işlerinden tutalım da, bugün yaptığım “işe”
gelinceye kadar çok çeşitli alanlarda çalışmışlığım oldu.
İstanbul’da Beyoğlu ilçesi Dolapdere semtinde ikamet
ediyorum.
Ortaokul, lise ve cezaevi yıllarında Almancayı orta
derecede öğrenmiştim. Batı dilleri konusunda uzun yıllar “dışlayıcı” bir tavır
takındığım için Almancayı geliştirip ilerletmedim. Farklı dilleri öğrenme
konusu başlı başına ele alınması gereken zor, karmaşık bir mesele, büyük
tartışmalar doğuran bir konu… Bu konunun kapitalist üretim biçimiyle, sosyo- ekonomik
yapıyla, üretimin ilişkilerinin maddî temelleriyle ilintili birçok boyutu
vardır. Şu anda Türkçe dışında bildiğim bir dil ne yazık ki yok.
Ali
İhsan Aksamaz: Biliyorum, çok zor bir iş yapıyorsunuz;
editörsünüz. EL Yayınlarının editörüsünüz. Lütfen, önce bize EL Yayınlarından
bahsedin! EL Yayınları ne zaman kuruldu? EL Yayınları kaç yaşında? EL yayınları
hangi toplumsal sorumlulukla kuruldu? EL ne anlama geliyor?
Veli
Aydın: EL fikriyatı ve pratiğinin oluşum tarihi, kuruluş
günü 2001 yılının 1 Mayıs’ıdır.1 Mayıs’ın devrimci, evrensel anlamına, mirasına
ve çağrısına dayanarak yola çıkıldı. Başlangıçta birçok arkadaşın katılımı ve
emekleriyle yayın dünyasına adım attı. “İnsanlığın devrime, devrimin devrim
kitaplarına, devrim kitaplarının sana ihtiyacı var!” şiarını rehber edinmeyi
görev bildi. Bu bilinç ve sorumlulukla ilişkilere, çalışmalara ve yayınlara
yaklaştı, ele aldı ve sürdürdü. Ara vermeden, yayın pratiğini ve çizgisini
zikzaklar çizmeden bugüne getirmeyi başarabildi.
Yayınevine EL adı verilmesi, emekle, emek gücüyle,
her türlü emeğin üretim ilişkilerindeki özgül niteliği ve temelleriyle
ilgilidir. Teori ve pratiğin süreçler zincirinde işlevsel olması, toplumsal
ilişkilerin nirengi noktasını oluşturması anlamında EL adı uygun bulundu. Tartışma
ve ortak fikir yürütmelerimizde, üç ana özelliğe vurgu yapılarak kabul gördü ve
kullanıldı: Devrimcilik, kolektivizm ve yaratıcılık…
Ali
İhsan Aksamaz: EL Yayınlarının yayınlanmış kaç kitabı
var? Lütfen, yayınlanmış kitaplarınızın adlarından ve içeriklerinden bize
kısaca bahsedin!
“Yazar ve okurla kurulan ilişkinin karakterini ve
doğrultusunu, kitap içeriklerini, tezlerini, edebi ve estetik düzeylerini,
özelliklerini önde tutmaya çalıştık çalışıyoruz”
Veli
Aydın: Yayımladığımız kitaplar için 6 farklı kategori
programlandı. Bunlar “18 Mayıs Kitaplığı
(Gerçekler devrimcidir)”, “Dava Kitaplığı (İnsan değişir, değiştirir)”, “Yüz
Fikir Kitaplığı (Düşünce ve davranış birbirinden ayrılmaz)”, “Bin Çiçek
Kitaplığı (Aslolan hayattır)”, “Belge Kitaplığı (Söz uçar, yazı kalır)” ve “Eğitim Kitaplığı (iyi düşünmek, iyi söylemek, iyi yapmak için)”dır. Kurulduğu
yıldan şu ana kadar yayımladığımız kitapların sayısı 100 civarında. Kitap
sayısından ziyade, yazar ve okurla kurulan ilişkinin karakterini ve doğrultusunu,
kitap içeriklerini, tezlerini, edebi ve estetik düzeylerini, özelliklerini önde
tutmaya çalıştık, çalışıyoruz.
Ali
İhsan Aksamaz: Yazarlarınızın adlarından da bize
bahsedin, lütfen!
Veli
Aydın: Dr. Sait Kırmızı Toprak, Abdülkadir Yaşargün,
Orhan İyiler, Ozan Telli, H. Yeşil, Mehmet Yeşiltepe, Sadık Göksu, Haluk
Yurtsever, Yusuf Köse, Ali Taşyapan, Emrah Cilasun, İshak Baran, Veysi Ülgen,
Erdoğan Şenci, Ahmet Hulusi Kırım, Mahir Konuk, İsmail Hardal, Alkan
Arslan…;Nagalingam Shanmugat hasan, Bob Avakian, Zhang Chunqiao, Karam Khella,
Stefan Engel, Jose Maria Sison, Pol Pot, K.J.A.
Ali
İhsan Aksamaz: Her kitabınız çoğunlukla ne kadar
tirajla yayınlanıyor? Size bunu da sorayım!
Veli
Aydın: Seksen milyonu aşkın nüfusa sahip Türkiye’de
kitapların basım miktarı artık 1000 rakamı civarında seyrediyor. El
Yayınları’ndan çıkardığımız kitapların basım miktarı da 1000’dir. Türkiye’de
yayımlanan kitapların basım adedi yıllara göre değişkenliği giderek azalan/
daralan sonuçları ortaya seriyor.
Ali
İhsan Aksamaz: Yeni kitap projeleriniz var mı? Bize
müjdeli haberleriniz var mı? Yeni kitaplarınız hangi alandan olacak;
söyleyebilir misiniz?!
Veli
Aydın: Bu soruya çok özetle cevap vereyim: Yayın
programımıza aldığımız birçok yazar, kitap ve konular var. Özellikle devrimci
mücadele tarihinin ve özel olarak da uluslararası komünist hareketin ideolojik,
politik, kültürel ve felsefi çalışmalarını yayımlamayı önde tutarak hareket
edeceğiz. Doğa, toplum ve insan üzerindeki her tür baskı, ayrımcılık ve
sömürüye karşı insanlığın ufkunu ilerleten metinlere ve analizlere öncelik
vereceğiz. Yine, yaşadığımız coğrafyanın ve bölgenin tarihsel birikimine,
toplumsal sorunlarına ve geleceğine devrimci bakış açısıyla eğilen, bilimsel
bir yaklaşımla ele alıp değerlendiren ürünlerin seçimini elden bırakmayacağız.
Ali
İhsan Aksamaz: Teşekkür ederim. Şimdilik başka sorum
yok. Ancak sizin söyleyecekleriniz varsa, buyurun, onları da söyleyin, lütfen!
Sakalınız toprağa kadar erişsin!
Veli
Aydın: Kapitalist sistemin emperyalist aşaması bir dünya
sistemidir. Bu sistem, kendi iç çelişkiler gerçeğinin duvarlarına çarpmıştır,
insanlığın vicdanında mahkûm olmuştur. Bir geleceği yoktur. Yerküre üzerinde
toplumlar, halklar, insanlar ve diğer canlılar birikmiş, ağırlaşmış sorunları
yaşamakta... Bundandır ki, bütün insanlığın kurtuluşuna ışık tutan, çözüm
üreten, yol gösteren komünizm fikriyatına sarılarak konuşmayı, yazmayı,
yaşamayı hâkim kılmalıyız diyor; haklı, düşündürten sorularınız ve yarattığınız
fırsattan dolayı teşekkür ediyorum.
Veli
Aydın, Sırrı Öztürk, Ali İhsan Aksamaz (Sultanahmet Kitap Fuarı, Sorun
Yayınları Kolektifi Standı, 30. IX. 2010)
+
“K̆omunist̆uri
simadak moşletinobaşi gza memotanapan do gzalepe moʒ̆irapan!”
(Goʒ̆otkvala:
Andğaneri musafiri çkimi Veli Aydini ren. Veli Aydini Gamamçkvala EL-işi
edit̆ori do magedginepeşi arteri ren. Ma eya 2009 ʒ̆anaşen doni viçinop. Sum
oşkaruli manebra komiqonunan çkin. Entepeşi arteri rt̆u Lutfu Baysali do
majurati Sirri Ozturki rt̆u. Masumani ren Ahmet Hulusi K̆irimi. Lutfu Baysali
do Sirri Ozturki domiğures, mara Ahmet Hulusi K̆irimi skidun do xolo doç̆arups.
Veli Aydini k̆ala ar int̆erviu dop̆i. Edo muşi biyografi do Gamamçkvala EL-işi
noçalişepeşen molapşinit çkin. Ali İhsan Aksamazi)
+
Ali
İhsan Aksamazi: ʒ̆oxle biyografi tkvanişen bğarğalat
do eşo gevoç̆k̆at! So yeçkindit, dibadit? Namu nʒ̆opulapes igurit? Mu mesleği
giğunan? Sonuri ret? Aʒ̆i so skidut? Mu dulya ikipt? Mu nenape giçkinan?
Ç̆it̆a- ç̆it̆a dudi tkvanişen molamişinit, mu iqven!
Veli
Aydın: Dersimişi şkagurişa mek̆ireli oput̆e Sinis
yepçkindere, dovibadere. Oput̆e çkimişi aʒ̆ineri resmuri coxo ren Geyiksuyi;
şkagurişa (30) eçi do vit k̆ilomet̆ro mendranobas ren. Buncinaluri mskvanoba
muşiten, mçire onžğoni muşiten, oʒ̆opxineri dobira muşiten, ʒ̆oxlemtimu ren
oput̆e çkimi. Eçoni ʒ̆anapeşakis, oput̆es dopskidi ma. Emindroneri oput̆e çkimi
aʒ̆ineri steri va rt̆u. Dido mskva at̆mosferiten, skidineri vitepeten t̆rajik̆uri
ambaepe muşiten, dramat̆uli sosyaluri tarixiten, ginže naqoneri k̆omunaluri
skidala muşiten, birapa steri loqa nena do k̆ult̆uriten; çkvadoçkva xiliş
ncapeten, p̆eci mt̆k̆alepe muşiten, dido do loqa ʒ̆k̆arepe muşiten, xe umeğapu
coğrafya muşiten içkinen do işinen oput̆e çkimi. Mara uk̆oçeli, uqazu,
uk̆ult̆ureli, felaketepeten, yasağapeten, oxenʒaleşi menceliten get̆k̆oçineri
xalk̆i muşi do ve neoliberaluri p̆olitik̆apeşi oğubuten zeri; meşkvineri steri
ren oput̆e çkimi andğaneri ndğas.
Maartani nʒ̆opula oput̆e çkimis doviguri. Maartani nʒ̆opulas
ç̆it̆a-ç̆it̆a Turkuli Nena ogurus kogevoç̆k̆i ma; ok̆itxu-oç̆aruşen
ç̆it̆a-ç̆it̆a ambai maqu. Emindroşakis
xvala ok̆itxu-oç̆aru var, Turkuli oğarğaluşenti ambai va miğut̆u. Mk̆ule
nenaten giʒ̆vat; xvala ma var, malamturepe çkimi şeniti, mteli oput̆arepe şeniti, galenişi nena,
resmuri nena rt̆u Turkuli.
Oşkenani nʒ̆opula do lise kodoviguri noğa Elaziğis;
mzaxalepe komiqonut̆u ek. Edo entepeşi oxorişa kodovibargi do eşo domaguru
oşkenani nʒ̆opula do lises. Liseşen dip̆loma va maqu, ar ndğas zaptiyepek
komç̆opes do kemzdes k̆araolişa. Aya rt̆u liseşi masumani ʒ̆anas. Edo cixaşa
mendemiqones (1984) vit̆on çxoro oşi do otxo neçi do otxo ʒ̆anas. Mk̆ule
nenaten giʒ̆vat; emindros ar gzas gebdgiti do aʒ̆iti eya gzas vore ma. Ç̆it̆a- ç̆it̆a rtas nati, aya dava çkimis
mevumxvacup, meçkineri gza çkimis dobgitur, oskidu şeni şur do guriten
viçalişep.
Didopeten madduri skidalak dulya do mesleğis gza
momçapan. K̆oçişi skidalaşi xali do muşi monoçane k̆ala sosyo-k̆ult̆uruli
fakt̆orepesti didi roli kuğun k̆oçişi skidalas. Mati çkvadoçkva dulyapes
doviçalişi, namtini tecrubepe maqu oraşi doloxe. Oput̆eşi dulyapeşen oxaçku do
maskindinobaşen andğaneri “dulya” çkimişa,
çkvadoçkva speropes doviçalişi.
Ma aʒ̆i noğa İst̆anboli- Beyoğlişi semti Dolapderes
pskidur.
Oşkenani nʒ̆opula, lise do cixaşi ʒ̆anapes,
ç̆it̆a-ç̆it̆a Almanuri nena dovigureret̆i. Galeni nenapes “ğula” voʒ̆k̆ert̆i ma
ginže ʒ̆anapes. Emuşeniti Almanuri nena tişen k̆udelişa va domaguru. Majura
nenape oguruşen molaşinuşa toli va miğun aʒ̆i. Aya ren meç̆ireli dulya do
emuşeni. Aya ren amuşk̆uleni
ok̆otkvaluşi tema. K̆ap̆italist̆uri gamamalaşi xali, sosyo-ek̆onomiuri moʒ̆opxa,
gamamalaşi artikartisobaşen yeçkinderi ren aya. Andğaneri ndğas Turkuli nenaş
met̆a çkva nena va miçkin ma; gurimeç̆voni ren.
Ali
İhsan Aksamazi: Komiçkin, tkvan dido meç̆ireli dulya
ikipt. Tkvan edit̆ori ret. Gamamçkvala EL-işi edit̆ori ret tkvan. İpti
Gamamçkvala EL-işen molamişinit, mu iqven! Mundes geidginu Gamamçkvala EL?
Muk̆o ʒ̆aneri ren Gamamçkvala EL? Namu anank̆eniten geidginu Gamamçkvala EL? EL
mu tkvala ren?
Veli
Aydini: EL-işi simada do p̆rat̆ik̆a yeçkindu (2001) eçi
oşi do ar ʒ̆anaşi (1-a) Maartani Mayisis.1-a Mayisişi magektale, opapeşdoloxeni
zmona, xvameri anderi do coxinaten gzas gebdgitit. İpti dido manebrak numxvacu
aya dulyas do eşoten entepeşi emeğiten oçalişus kogeoç̆k̆u EL-ik.
“K̆oçinobas gektala, gektalas gektalaşi ketabepe
dvaç̆irs do gektalaşi ketabepekti ok̆itxu gak̆vandepan! Aya slogani ren EL-işi
mdade.
Aya gagnapa do anank̆eniten, munasepetepe do
noxvenepe do gamaçkvapes k̆imet̆i komeçu do meçaps EL-ik. Çkar udodginu,
gamaçkvaluşi p̆rat̆ik̆a do gamaçkvaluşi ğara zigzagi uxvenuten andğaşa skidu
EL. EL, aya solen mulun, giçkinani?
Turkuli zit̆a xeşen mulun coxo muşi. Emeğiten, emeğişi menceliten, k̆arta
gamamalaşi artikartisobas beciti do temeli ren xe. Aya gagnapaten xeşen mulun
Gamamçkvala çkinişi coxo. T̆eori do p̆rat̆ikişa k̆lemuris beciti ren xe,
lamtinaluri artikartisobaşi şkaguri ren xe. Emuşeniti aya coxo çkinda moxva
momixtes. Ok̆otkvalu do oşkaruli ok̆osimadupe çkinişen yeçkindu aya coxo. Sumi
beciti xasieti kuğun aya coxos: Magektaloba, K̆olekt̆ivizmi do maxvenaloba. Aya
coxo aya sum xasieti muşiten goink̆vatinu do ixmarinu.
Ali
İhsan Aksamazi: Gamoçkvineri muk̆o ketabi uğun
Gamamçkvala EL-is? Mu iqven, gamoçkvineri ketabepe tkvanişi coxope do
dolorenepeşenti molamişinit!
Veli
Aydini: Ketabepe çkini gamiçkvinen (6) anşi k̆at̆egoris;
eşo goink̆vatinu. Aya anşi k̆at̆egori eşo ren: (18) vit̆o ovro coxoni
Ketabxana ( Mʒxadepe magektale ren), Davaşi Ketabxana (K̆oçi ikten, oktiraps),
Oşi Simadaşi Ketabxana (Simada do Oğodoba ar ren), Vit̆oşi Pukirişi Ketabxana
(Skidala ren irişen ʒ̆oxle), Rabisk̆epeşi Ketabxana (Nena putxun, ç̆ara
doskidu) do Gamantanaşi Ketabxana
(K̆ai osimadu do k̆ai otkvalu ren k̆ai dulyape oxvenu şeni. Maartani ndğaşen aʒ̆işa
oşişen dido ketabi gamavoçkvit çkin. Didopeten
ketabepeşi muk̆onoba vardo, mç̆aru do mak̆itxalepe k̆ala artikartisobaşi
xasieti do gza, ketabepeşi dolorena, t̆ezepeşi, edeburi do est̆et̆ik̆uri xali
ren beciti çkini şeni; emuşeniti amk̆ata xasietepes k̆imet̆i komepçit do
komepçapt.
Ali
İhsan Aksamazi: Mç̆arepe tkvanişi coxopeşenti
molamişinit, mu iqven!
Veli
Aydini: Dr. Sait Kirmizi Toprak, Abdulkadir Yaşargun, Orhan
İyiler, Ozan Telli, H. Yeşil, Mehmet Yeşiltepe, Sadık Goksu, Haluk Yurtsever,
Yusuf Kose, Ali Taşyapan, Emrah Cilasun, İshak Baran, Veysi Ulgen, Erdoğan
Şenci, Ahmet Hulusi K̆irim, Mahir Konuk, İsmail Hardal, Alkan Arslan;
Nagalingam Shanmugat Hasan, Bob Avakian, Zhang Chunqiao, Karam Khella, Stefan
Engel, Jose Maria Sison, Pol Pot, K.J.A.
Ali
İhsan Aksamazi: Didopeten muk̆o t̆irajiten gamiçkvinen
k̆arta ketabi tkvani? Ayati gk̆itxat!
Veli
Aydini: Turkiyes skidun otxo neçi milyoni k̆onari k̆oçi.
Mara ketabepeşi t̆iraji didopeten ren (1000) vit̆oşi; k̆arta ketabişi t̆iraji
ren mexole vit̆oşi. EL-işen gamoçkvineri ketabepeşi t̆irajiti eşo ren, vit̆oşi
ren k̆arta ketabi çkinişi t̆iraji. Turkiyes gamoçkvineri k̆arta ketabişi
t̆iraji ar ʒ̆anaşen majuranişa ikten. Aya t̆rajiti ʒ̆anaşen ʒ̆anaşa imʒikanen;
ayati aşo miçkit̆an.
Ali
İhsan Aksamazi: Ağani ketabiş p̆rojepe giğunani? Ağani
pukironi ambaepe giğunani çkinda? Namu speroşen iqvasunon ağani ketabepe
tkvani; gatkveneni?
Veli
Aydini: Ho, mk̆ule nenaten giʒ̆vat: Ardido mç̆aru
komiqonunan do ardido ketabi do mevzu komiğunan p̆rogramis. Didopetenti
magektaluri mucadeleşi tarixişen do doxmeli xaliten opapeşdoloxeni k̆omunisturi
oxonk̆anaşi ideolojik̆uri, p̆olit̆ik̆uri, k̆ult̆uruli do felsefuri noxvenepeşi
gamoçkuşa toli komiğunan; eşo matkven aʒ̆i. Buncina, lamtinala do k̆oçinobaşi
mskvanoba do cumalobas xolo mxuci mepçaten ketabepe çkiniten. K̆arta zulumi,
gamak̆atu do gamaşvaluşa nodgituşen ambaoni t̆ekst̆i do analizepeşi ketabepe
gamovoçkvaten ʒ̆oxle. Xolo coğrafya do semti çkinişi tarixuri xampobaşen,
lamtinaluri p̆roblemepeşen do arçkvaneri ʒ̆anapeşen magektaluri gagnapeten
ambaoni do ilmuri noxvepeşa toli maqvasunonan xolo.
Ali İhsan Aksamazi: Dido şukuri giʒ̆umert.
Tkvanda aʒ̆i çkva k̆itxala va miğun. Mara tkvan molaşinuşi çkva mutu çkva
giğunan na, eti molamişinit, mu iqven! Pimpili dixaşa gegixtan!
Veli
Aydini: K̆ap̆italist̆uri sist̆emişi emp̆eryalist̆uri xali
ren dunyaşi sist̆emi. Aya sist̆emi, doloxeni tezatepe muşiten geicginu;
k̆oçinobaşi vicdanis bedualoni ren aya sist̆emi. İstikbali va uğun aya
sist̆emis. Dunyaşi lamtinalepe, xalk̆epe, k̆oçepe do majura şuronepes monk̆a
p̆roblempe kuğunan. Mteli k̆oçinobaşi moşletinobaşi gza otanaps do gzalepe oʒ̆iraps k̆omunist̆uri simadak. Emuşeniti aya simadaşi
teten bğarğalat, p̆ç̆arat do dopskidat. K̆itxalape tkvanişi guri şeni mati aşo
bğarğali. Oğarğalu do simadepe çkimişen molaşinuşi fursat̆i maqu, emuşeniti
şukuri giʒ̆umert.
https://sonhaber.ch/veli-aydin-ile-soylesi-turkce-lazca/