Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 19: Georges Dumézil

 

 

 

Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 19: Georges Dumézil

 

Georges Dumézil’i 32 yıl önce İstanbul’da tanıdım [1960?]. Arkadaşımızdı. Arhavili miydi, Fındıklılı mıydı, şimdi hatırlamıyorum,  bir arkadaş, Georges Dumézil’e Lazca ders veriyordu. Georges Dumézil, Hopalı birisini arıyormuş. O arkadaş, Hopalı olarak beni tanığı için götürdü. Gittim, konuştuk.

--Ben böyle böyle dil öğreniyorum, hocayım, üniversitede, ders veriyorum, dedi.

Dinler Tarihi profesörüydü. Yaz mevsimi gelince Fransız Hükümeti Türkiye’ye gönderiyormuş.

--Hükümet bana para veriyor. ‘Ne kadarını istiyorsan, o kadarını harcayıp o dilleri öğren’, diyor. Ben senden ders almak istiyorum. Sen benim öğretmenim olacaksın,”  dedi.

 Georges Dumézil yaşlı bir adamdı.  O zamanlar ben 18 yaşında bir çocuktum. Çok saygılı bir adamdı. “Olur,” dedim.  Böylece derslere başladık.

Georges Dumézil’e ilk yıl iki ay boyunca her gün iki saat ders veriyordum. Hopa’da öğrendiğim Lazcayı kendisine öğretiyordum.  Yazılı materyalleri vardı, onların çevirisini yaptık. Çeviri işi bitti. Ondan sonra bana şöyle dedi:

 --Sen Hopa’ya ilişkin ne biliyorsun? Hopa’yla bağlantılı neler biliyorsun?

 Ben ne anlattıysam, Georges Dumézil yazıyordu, notlar alıyordu. Oraya ilişkin bilmediklerini  çıkartıyordu. Hem de bilmediği hikâyeleri öğreniyordu. Bütün bildiğim şeyleri ona anlattım. O çalışma da bitti.

--Şimdi ne yapalım?

--Sen bir şeyler yapmadın mı? Gezmedin mi? İlginç bir şeylerle karşılaşmadın mı?

Bütün bunları da Georges Dumézil’e anlattım. Sürekli yazdık, yazdık, yazdık.

--Paris’e gittiğimde, bir kitap yayınlayacağım, dedi.

Georges Dumézil, beni de Fransa’ya, Paris’e götürecekti ama ben gitmedim.

--Seni Paris’e götüreyim, dedi.

--Orada ne yapacağım ki?!

O zaman burada okulda okuyordum.

--Para isterim, dedim.

--Ben Paris’te sana iş bulacağım, dedi.

 --Orada ayda ne kadar parayla geçiniliyor? Diye sorunca Georges Dumézil şöyle cevap verdi:

 --Ayda 800 Frank’a geçiniliyor. Ben Paris’te sana ayda 400- 500 Frank’a bir iş bulacağım. Üniversitemizde zengin aile çocukları da var. Müfredatta senin vereceğin ders yok ama bu tür dilleri öğrenmek istiyorlar. Sen onlara haftada iki saat, üç saat ders vereceksin. Onlardan da ayda 400 Frank alacaksın, sana bu parayı verecekler.  Sen bu parayla bir okula da girip Paris’te rahat- rahat yaşayıp okursun.

Düşündüm taşındım, Paris’e gitmedim.

İki yıl sonra ben İstanbul’dan geldim. Georges Dumézil, bir yıl daha gelmiş, ondan sonra İstanbul’a gelmemiş. Bana bir mektup yazdı. Ben de kendisine mektup yazayım diye zarfın içine pul koymuş, kâğıt bile koymuş. “Bana mektup yaz. Buradayım.  Sen neler yapıyorsun? Oraya geleceğim, seni göreceğim,” diye yazıyordu.

Ben kendisine cevap yazmadım; yanlış yaptım. Doğru yapmadım.

Yıllar geçti. Bir arkadaşımız , “Paris’e gideceğim”, dedi.  Georges Dumézil’in orada önemli bir adam olduğunu öğrenmiş.

--Orada işim var, bana bir mektup ver,” dedi.

Arkadaşıma istediği mektubu yazıp verdim.

Arkadaşım Paris’e gitmiş, ama Georges Dumézil’i görememiş, bulunduğu yere gidememiş. Ondan sonra da Georges Dumézil’in izini kaybettim.

Benim Georges Dumézil ile beraber yaptığım Hopa’ya ilişkin çalışmalar muhakkak Paris’teki o akademide mevcuttur, öyle zannediyorum.  Arhavi’ye ilişkin çalışmalarının kitabını bir arkadaş bana getirmişti; gördüm.

Georges Dumézil, beni çok seviyordu. Biz 5-6 çocuk Georges Dumézil’e Lazca öğretiyorduk. Ben arkadaşlara sordum:

 -‘Georges Dumézil, size de Paris’e götüreyim mi?’ diye hiç sordu mu?

  --Yok, bize öyle bir şey söylemedi, dediler.

--Bana seni götürürüm, demişti.

Georges Dumézil’in beni iyi tanıdığını kavrıyorum. Şimdi şimdi kavrıyorum.

Biz, Georges Dumézil’e para için gittik geldik. Bir saat ders 10 TL’ydi. Vaktizamanında 10 TL iyi paraydı. 10 TL bize dört gün yetiyordu. İki saat ders verince 20 TL alıyorduk. 20 TL bir hafta boyunca insana yetiyordu. Biz de o paranın kıymetini bilmeyip öteye beriye saçıyorduk.

 Yaz sonunda, bir gün ben evde yoktum. O zamanın 50 TL’sini Georges Dumézil bana bir arkadaşla göndermiş. Arkadaş, “Sana gönderdi, deyip 50 TL’yi verdi. Ders vermedim, çalışma bitti, meğerse 50 TL’yi bana pirim olarak göndermiş. Vaktizamanında 50 TL büyük paraydı; bir ayın yarısında insanın geçimine yetiyordu. O zaman 100 TL ile İstanbul’da bir ay geçiniliyordu.        

 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-1-once.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-2-kendimden.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-3-ticaret.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-4-sohum.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-5-muhacirlikte.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-6-hopada-az.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-7-perisan-bir.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-8-bayragmz.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-9-muhacirlik.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-10-simdiki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-11-samsun.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-12-hopadaki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-13-kutaisiye.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-14-muhacirlik.html

 https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-15-sohbet.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-16-profesor.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/10/lazca-turkce-sozlu-tarih-17-tavan.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/10/lazca-turkce-sozlu-tarih-18-azlagadan.html 

 

 

Jorj Dyumezili

 

Jorj Dyumezili ma eçidovit̆ojur [32] ʒ̆ana ʒ̆oxle viçini P̆olis. Çkini arkadaşi t̆u, aʒ̆i va mşuns do Arkabuli t̆ui, Viʒ̆ui t̆ui, va miçkin, emuk oguapt̆u, muşi nenaşi dersi meçap̆t̆u do Xopuri gorut̆een. Xopui ma na miçinop̆t̆u, ma mendamiqonu. Vidi, bğarğalit. “Aşo- aşo, nena vigur, ondi voreya, universit̆es dersi mepçapya”.

Dinişi p̆rofesori t̆u, yazi na moxtat̆u, hukyumetik parate moçkumert̆u, “Hukyumetik para momçaps, ‘Muk̆onai ginon, ek̆onai xarcia do nenape iguria’. Ma dersi oguru minon, si çkimi muelimi iqvaginonya.”

Yaşli t̆u, ma bere vore em zamanis, vit̆oovro [18] ʒ̆anei vore. Dido ondi k̆oçi t̆u, saygıli (Aşo ptkvat aʒ̆i, Lazui va matkven do!). İqven- ma do eşo kogyooç̆k̆it.

 

İlki ʒ̆anas jur tuta k̆atta ndğas jur saatis dersi mepçapt̆i Xopui. Mus ondi uğut̆u, ç̆aeli şeepe, tercume p̆it. Tercume diçodu. Emuşk̆ule tku ki:

“Si Xopui mu giçkin, Xopaşi kenaepes mu giçkin?”  

Aʒ̆i ma mu ptkvat̆i, ç̆aupt̆u, ç̆aupt̆u, ç̆aupt̆u do ek doloxe na va uçkit̆u şeepe gamimet̆u, hemti na va uçkit̆u hekyaepe igurt̆u. Entepe diçodu, na miçkit̆u şeepe dido vuʒ̆vi. Eti diçodu.

“Aʒ̆i mu p̆at?”

“Aʒ̆i si mutu va qvii, va goxtii, mutu va gağodui”.

Entepe vuʒ̆vi, entepe p̆ç̆ait, p̆ç̆ait, p̆ç̆ait. “P̆arisişa vidaşi, ondi p̆aminonya, gamaiğaminonya kitabi”.

Fransaşa, P̆arisişa miqonop̆t̆u do ma va vidi.

“P̆arisişa mendegiqonaya” do “ek mu p̆aminon?”-ma.

Mektebis vik̆itxupt̆i ma em zamanis.

 “Para minon”-ma.

“Ma si dulya gižiraminonya”.

“Muk̆onai paraten ek iskidinen?”-ma-şi,

“Sekiz yuz Frank̆, ovrooşi Frangi. Ek ma otxoşi- xutoşi Frangişa a dulya gižiraminon. Çkini Univesitesya zengini berepe enya; dersi va ren, ama aşo nenape oguru unonanya. Si entepes ar haftas jur saati, sum saati oguraginon, entepesti otxoşi Frangi goʒ̆auğaminon, mekçaminonya. Emute si rahati-rahati ar mektebisti amaxtaginon, ik̆itxaginonya”.

Meiduşuni do va p̆i,  va vidi.

Emuşk̆ule, jur ʒ̆anaşk̆ule ma P̆olişen vigzali. İa ar ʒ̆ana çkva moxtu, emuşk̆ule daha va moxteen. Ma ondi miç̆au, mektubi, puli kodolodveen, puli kodolodveen, kart̆ali kodolodveen, miç̆aasya do.

“Ma  mektubi domiç̆aria, ak voreya, mu ikip si? Ma ek moptaminonya, si gžiraminonya”.

Va vuç̆ari, yanglişi p̆i. ʒ̆ori va p̆i ia.

 ʒ̆anape kogolaxtu. İşte ar çkini arkadaşi, “Ek vidaminonya” do ia kodigueleen, Jorj Dyumezili didi na k̆oçi ren ek, “Ma dulya miğunya ek, mektubi komomçia!” Komepçi. Ek ideen, k̆oçi va ažieleen, va naleen. Emuşk̆ule kogomdini ia.

 Aʒ̆i Fransaşa, P̆arisişa k̆oçi idas na, Ak̆ademis, ia, ma na vuç̆ai, ek iqven Arkabulişi, ma bžii, arteği komuğeet̆u; Arkabuli na ç̆aeleet̆u ondepe, ama çkimi va en, Xopui va ren.

Ma dido mqoop̆t̆u. Xut-aş berek nena voguap̆t̆it. Majuanepes ma p̆k̆itxi:  

“Tkvan giqonopsya” do k̆itxesi? 

 “Mutu va miʒ̆vesya”.

Ma miʒ̆u ki: “Si mendagiqonopya”.

Ma k̆ai na miçinop̆t̆u, emuşeni meagni, aʒ̆i meagnep.

Çkin para şeni meit̆it-moit̆it. Ar saati vit [10] lira t̆u. Zamanis vit lira dido t̆u. Vit lira, otxo ndğas domibağut̆es. Jur saatis dersi meçaşi, -eçi [20] lira. Eçi lira, ar haftas dogibagut̆u, didi para t̆u. Çkinti ekole-akole ondi vikip̆t̆it, goşovobğapt̆it, k̆imeti va miçkit̆es.

 Yazişi sonis, ar ndğas ma va vort̆i do em zamanişi elli [jureneçidovit] lira komomincğoneen. Arkadaşik: “Si komogincğonuya” do elli lira komomçu. Dersi ma mepçi, ondi diçodu do elli lira pirimi momçeenan. Elli lira dido para t̆u em zamanis, ar tutaşi gverdi ndğa t̆u. Oşi [100]  liraten ar tuta em zamanis iskedinen P̆olis.        

 

[Kaynak kitap: Guram K̆art̆ozia, [“Jorj Dyumezili” (419 (52, 2).] , (Kaynak kişi: Tahsin Çepoğli, 06. VI. 1992, Hopa), “Lazuri T̆ekst̆ebi II”, Gamomʒemloba “Meʒninereba”, Tbilisi, 1993)/ Sima Dergisi, sayı 8, Sima Laz Vakfı Yayını, Fotosan Ofset, İzmit, 2009 (Gürcü Alfabesinden Latin Alfabesine çevriyazı, düzenleme ve Türkçeye çeviri: Ali İhsan Aksamaz, İstanbul, 1999)]

aksamaz@gmail.com

 

 

 

Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 18: “Azlağa’dan Anaklia’ya gelin geldim!”

 

 

 

 

Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 18: “Azlağa’dan Anaklia’ya gelin geldim!”

 

Abduloğlu Asiye,  Hüseyin’nin kızı… Beni [აზლაღა/Ab-ı Islah (اب اصلاح)/Esenkıyı] Azlağa’dan [ანაკლია/]Anaklia’ya gelin ettiler. Annem ve babam yoktu. Ben uzaklara gelin gitmeyi hiç istemiyordum. Ailem, ağabeyim beni uzaklara gelin etti. Oralarda yalnız kaldım… Evlenirken lazım olan hiçbir şeyimi eksik etmediler, her eksiğimi tamamladılar. Ne var ki hiç birşeyde gözüm yoktu. Bir ay boyunca odamdan çıkmadım. Hiç kimsenin beni görmesini istemiyordum. İnsanlardan çekiniyordum. [19/]25 tarihinde beni  [ბათუმი] Batum’a getirdiler. Gelin gittiğimde akrabalarım da, ben de çok ağladık. Meğerse bir daha köyüm Azlağa’ya dönmek kısmet olmayacakmış. Onbeş gün boyunca akrabalarımla Batum’da kaldım. Orada nikâh yapıldı. Anaklia’dan erkek tarafı geldi. Beni [ფოთი] Poti’ye getirdiler. Üçüncü günde Anaklia’ya geldik.  Akrabalarımla beraber, kocamın amcasının evine götürdüler. Orada büyük bir düğün yaptılar… Ben hiçbir şey bilmiyordum. Megrelce de bilmiyordum, Gürcüce de bilmiyordum. Yalnızca ana dilim Lazca ile Türkçeyi biliyordum…  Çok ağladım. Ben Anaklia’yı hiç istemedim. On gün boyunca akrabalarım da burada kaldı.  Onlar gittiklerinde yaşamak gözümde yoktu. Ama ne yapayım?!  İnsanın başına gelince, uymayınca olmuyor… Hiç bilmediğim bir yerde hiç tanımadığım insanlarla yaşamak zorunda kaldım. Daha sonra yalnızca erkek kardeşim, karısı ve çocuğuyla memleketten geldi. Dört yıl boyunca burada kaldılar. Sonra köylerine yine döndüler. Şimdi ne ben onların sağ olup olmadıkları biliyorum, ne de onlar benim sağ olup olmadığımı biliyor. Ben ne yapalım böyle hayatı, memleketteki onca insanın yanında olmayınca!  Azlağa’daki kardeşlerimin mektubu buraya ulaşmıyor. Benim mektuplarım da akrabalarıma ulaşmıyor. Bu yalancı dünyada tek başıma kaldım. Burada bir tek erkek kardeşim var. O da olmasaydı delirirdim. Çok şükürler olsun, iki kardeş, biçare Asiye ile Hakkı Anaklia’da birbirimizin yürek acısını hafifletiyoruz.

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-1-once.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-2-kendimden.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-3-ticaret.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-4-sohum.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-5-muhacirlikte.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-6-hopada-az.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-7-perisan-bir.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-8-bayragmz.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-9-muhacirlik.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-10-simdiki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-11-samsun.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-12-hopadaki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-13-kutaisiye.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-14-muhacirlik.html

 https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-15-sohbet.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-16-profesor.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/10/lazca-turkce-sozlu-tarih-17-tavan.html

 

 

[108.]

 

Abdul-oğli Asie Xuseiniş k̆ulani. Mendraşe domokimoces Azlağaşen Anark̆iaşa. Nana-baba va mi’ount̆u. Mendrani xtima va mint̆u. K̆oçepe-çkimik, cuma çkimik mendraşe domokimoces. Sağluği va bgoi. Mtel şeepe dido momiğes. ‘Aman ma mutu va mint̆u. Ar tutas odas molapxet̆i. K̆oçik na mžiat̆u, va mint̆u. K̆oçişe oncğore miçkit̆u. Eçdoxutişi [25] tarixis komomiqones Batumişa. Oxois gamamiqones-şi, k̆oçepe çkimik do man-ti dido vimgarit. Meger kyoi çkimişa na dovikt̆ati k̆ismet̆i va miğut̆een. Batumis kovort̆i vitoxut̆ [15] ndğas k̆oçepe çkimiten. Ek ninkyaxi domixvenes. Anark̆iaşe k̆oçepe komoxtes. Komomiqones portişa. Masumani ndğas Anark̆iaşa komoptit. Komol-çkimişi cumadiş oxoişa komomiqones k̆oçepe çkimiten birden. Maorani dğas duguni domixvenes didi. Komomiqones oxoi çkimişa didi duguniten, didi ç̆andaten. Aman hiç mutu va miçkit̆u. Ne-ti Mengrelce miçkit̆u. Ne-ti Gurcice miçkit̆u. Xvala miçkit̆u nena çkimi- Lazui do Turkuli. Dido vimgart̆i. Hiç va mint̆u Anark̆ia. Dğas k̆oçepe çkimi-ti ak miqount̆u. Entepe mendaxtes-şi, sağluği va bgoi. ‘Ama mu p̆a. Tişa na mogixtas, va qva-şi, va iqven. Kodopskidi uk̆oçeli, yetimi, xvala yabanci yeis. Xvala cuma çkimi komoxtu oxorca do bereten. Otxo ǯanas ak ort̆es. Gei mendaxtes koi-mutepeşişa. Ne-ti miçkin muntepeş sağluği, ne-ti çkimi uçkinan. Mu bğodi am sağluği. Ak̆o k̆oçepeşen gale. Ak kart̆ali va mulun ak̆o çkimi cumalepeşi. Ne-ti çkimi kart̆ali nulun çkimi k̆oçepeşa. Kodopskidi xvala yalanci dunias. Ar Cuma komiqonun ak. E-ti va miqount̆uk̆on-na, nosis kagamavit̆i. “Çok şukurler osur”, arti majuas da do cumak gui govundumt Anak̆riaşi doloxe Asie do Hak̆i zavalepe.

 

[Kaynak kitap: İrine Asatiani, “Ç̆anuri (Lazuri) T̆ekst̆ebi/ 1. Xopuri K̆ilok̆avi”, (Kaynak kişi: Asie Reiz-oğlisa, Anak̆lia, 11. VIII. 1960), Sakartvelos SSR Meʒnierebata Ak̆ademia Enatmeʒnierebis İnst̆it̆ut̆i/ Masalebi Kartvelur Enata Şesǯavlisatvis, VI., Gamomʒemloba “Meʒniereba”, Tbilisi, 1974, (Gürcü Alfabesinden Latin Alfabesine çevriyazı, düzenleme ve Türkçeye çeviri: Ali İhsan Aksamaz, İstanbul, 1995)]

aksamaz@gmail.com

 

Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 17: “Çocukken tavan arasına çıkmıştık”

 

Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 17:   “Çocukken tavan arasına çıkmıştık”

 

Günümüzden yaklaşık otuz beş yıl önce, çocuklar evde oynuyorduk. Sonra tavan arasına da çıktık. Bir köşede bir sandık duruyordu. İçinde ne olduğunu merak edip sandığın kapağını  açtık. İsa Peygamber ikonu, Meryem Ana ikonu, Papaz elbiseleri, flama, istavrozlar ile ateş ve buhurdanlık takımlarını görüp sandıktan çıkarttık. Sonra da bütün bunları tavan arasından indirip evin içinde oynamaya başladık.

Bir süre sonra büyük annem bizi gördü; çok kızdı, dövdü de:

--Bütün bu eşyalar eski insanlarımıza ait. İki yüz yıldır bütün bunları saklıyorduk. Bunlar sizin elinizde ne arıyor?! Çabuk onları yine aldığınız yere bırakın!

Biz de o eşyaları götürüp tavan arasındaki o sandığın içine yerleştirdik.

Aradan zaman geçti. Büyük annemizden gizlice o sandıktan iki istavrozu alıp çarşıdaki Rum demirciye iki okka tütün karşılığında verdik.

Bir süre sonra duyduk ki Rum demirci de o iki istavrozu yirmi beş liraya satmış. Kalan o diğer eşyaları hep sakladık. Büyük anneden beddualıydık, sandıktaki o eski eşyalara el sürmüyorduk. Sonra büyük muharebede köyümüzden muhacir çıkmak zorunda kaldık. Muhacirlikten döndükten sonra evimizi yanmış olarak bulduk.

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-1-once.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-2-kendimden.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-3-ticaret.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-4-sohum.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-5-muhacirlikte.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-6-hopada-az.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-7-perisan-bir.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-8-bayragmz.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-9-muhacirlik.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-10-simdiki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-11-samsun.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-12-hopadaki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-13-kutaisiye.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-14-muhacirlik.html

 https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-15-sohbet.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-16-profesor.html

+

 

[7.]

 

Am dğaşen eçdovit̆oxut [35]  ǯana  ǯoxle berepek vist̆ert̆it oxoris do, tavanişa eptit-şi, ar sanduği köşes keladgit̆u. “Mu ren”-ia do govoǯk̆edit doloxe. İsa Peğamberiş sureti, Meryam Anaş sureti do P̆ap̆aş dolokunepe do bairaği do daçxirişi gebğuşi do buğuriş oç̆uşi t̆akimi kamoşaviğit sanduğişen. Oxorişa geviğit do vist̆ert̆it.

Uk̆ule nan-didi çkinik komžires do miqures do dombaxes:

 

--A şeyepe mcve k̆oçepeşi t̆u. Juroş [200]  ǯaneri şeyepe çkin şenaxeri miğut̆es do tkvan aşo mot gogiğunan?! Manişa idit do, na t̆u, yeriş kododvit!

Çkinti viğit do do yeri muşis sanduğis kodolovobğit.

Nan-didişi t̆k̆obaşe jur xaç̆i ebzdit do noğas Urumi demircis sum ok̆a tutunişa berepek komepçit.

Ar vaxt̆iş-k̆ule vogni ki, em Urumikti eçdoxut [25] liras kagamaçeren. Na- doskidu, şeyepe keşavinaxit, am didi muharebeşa kort̆u. Nan-didişen beduvali vort̆it do xe var memtxip̆t̆it. Am muhacirluğişa vidit do, moptitş- k̆ule, oxori ç̆eri domxvades.

 

[Kaynak kitap: İoseb Qipşiže, “Ç̆anuri T̆ekst̆ebi”, (Kaynak kişi: Abdulla Ef. Aşik Xasan- oğli,  Azlağalı, 45 yaşında; kayıt yer ve tarihi: Orta- Hopa,  22. VIII. 1917, (S. S. R. K̆. Meʒ. Ak̆ademiis Sakartvelos Pilialis Gamomemloba, T̆pilisi, 1939, (Gürcü Alfabesinden Latin Alfabesine çevriyazı, düzenleme ve Türkçeye çeviri: Ali İhsan Aksamaz, İstanbul, 1999)]

aksamaz@gmail.com

 

 

 

Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 16: Profesör Nikolay Yakovleviç Marr

 

 

 

 

 

 

Lazca-Türkçe Sözlü Tarih- 16: Profesör Nikolay Yakovleviç Marr

 

Profesör Nikolay Yakovleviç Marr Fındıklı’ya gelmiş. Ben o zaman yoktum, 1905 (?). Yayınlanmış bir kitabı varmış, okudun mu, bilmiyorum. Bizim buraları anlatıyor. “Lazlar beyaz tenli insanlar. Çıplak ayakla dolaşıyorlar” diye yazmış.  Bu ve benzeri konuları yazmış.  Fotoğraf çekememiş. İnsanlar, günah diye fotoğraf çektirmemişler. Ahmet Bey oradaymış. Onun 3-4 yaşındaki oğlu Helimi’nin,  fotoğrafını çekmiş. O fotoğraf, Profesör Marr’ın kitabında yer alıyormuş.

 

 

Atatürk 1935’teki Dil Kongresine Profesör Marr’ı da çağırdı. Profesör Marr, Ankara’ya gitti; 36 farklı dil biliyordu. Allah vergisi, öyle yaratmış. Bazı insanlar böyle çabuk öğrenebiliyor,  Altı ayda bir dil öğreniyor. 

  

   https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-1-once.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-2-kendimden.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/06/lazca-turkce-sozlu-tarih-3-ticaret.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-4-sohum.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-5-muhacirlikte.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-6-hopada-az.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/07/lazca-turkce-sozlu-tarih-7-perisan-bir.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-8-bayragmz.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-9-muhacirlik.html 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-10-simdiki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-11-samsun.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/08/lazca-turkce-sozlu-tarih-12-hopadaki.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-13-kutaisiye.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-14-muhacirlik.html

 https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-15-sohbet.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2025/09/lazca-turkce-sozlu-tarih-16-profesor.html

 

Profesori Mari

 

Profesori Mari Viǯeşa moxtudoe, ma va bort̆işa, 1905 (?). Ç̆arei uğundoe kitabi, dik̆itxi? Va miçkin. Hamei oxoǯonapams. “Lazepe--kçe k̆oçepe, k̆uçxe-t̆ent̆eli gulunan”, işte antee ç̆arudoe. Resimi,  fotografi va yaç̆opudoe. Gyunaxi en-dei, fotografi va meçesdoe. Amet- bei t̆u hako. Biç̆i- muşi Helimi, sum- otxo goǯadginei, heaşi resmi eç̆opudoe, fotografi. Kitabi-muşis koendoe, Marişi kitabis.

 

Ataturkik moionu Turkieşa Mari 1935 (?), Dil Kongresi. Mari komoxtu heko. Eçidovit̆vaşi [36] nena uçkit̆u. Tangrik heşo ç̆k̆adudoe. Bazi k̆oçi en-ki, ordo daguen, aşi tutas ar nena diguams. 

 

[Kaynak kitap: Guram K̆art̆ozia, [448 (159,3). (Kaynak kişi: Durxan Ç̆ervatoğli, Fındıklı, 6. VI.1992), “Lazuri T̆ekst̆ebi- II”, Gamomʒemloba “Meʒninereba”, Tbilisi, 1993, (Gürcü Alfabesinden Latin Alfabesine çevriyazı, düzenleme ve Türkçeye çeviri: Ali İhsan Aksamaz, İstanbul, 1999)]

 

aksamaz@gmail.com