“Tövbekâr
eşkıya”
Bir eşkıya çok günah
işlemiş. Doksan dokuz kişiyi öldürmüş.
Bir gece yatmadan önce
Allah’a dua etmiş:
--Ne olur Allah’ım, bu
günahlarımdan nasıl kurtulacağımı bana rüyamda göster!
O gece rüyasında aksakallı
ihtiyar bir adam görmüş. İhtiyar adam şöyle demiş:
--Falanca yerde bir
dükkân inşa et! Dağda bir yeri temizleyip aç. Bir şeftali fidanı dik! Bu fidan
büyüyüp çiçek açınca günahlarından arınmış olacaksın.
Eşkıya sabahleyin
kalkar kalkmaz, rüyasındaki aksakallı ihtiyar adamın tarif ettiği yere gitmiş.
Dağdaki o yeri temizleyip açmış. Bir dükkân inşa etmeye başlamış. Şeftali
fidanını da dikmiş. Derken dükkânın inşaatını bitirmiş. Oradan gelip geçen
herkese yemek ikram ediyormuş. Gel gör ki o şeftali ağacı bir türlü çiçek
açmıyormuş.
Bir gün yoldan bir atlı
geçiyormuş. Eşkıya, bu adamı durdurup çok yalvarmış ama atlı acelesi olduğunu
söyleyerek kendisine ikram edilen yemeği yememiş. Eşkıya çok kızıp adamı tüfeğiyle
öldürmüş. Sonra da pişman olup endişelenmiş:
--Ben ne yaptım böyle?!
Bütün gece boyunca
gözüne uyku girmemiş:
--Yüzüncü adamı da öldürdüm. Günahım daha da
arttı!
Ancak sabaha karşı uykuya
dalabilmiş. Eşkıya, rüyasında yine o aksakallı ihtiyar adamı görmüş:
--Sen dert etme! Aslında
çok iyi bir iş becerdin! O öldürdüğün adam, birbirlerini seven oğlan ile kızı ayıracaktı.
Onların düğününü bozmak istiyordu. Sen o kötü adamı öldürmekle iyi bir işe
vesile oldun. Böylece de bütün günahların affedildi.
Eşkıya uykusundan
fırlayıp pencereden dışarı bakmış. Şeftali ağacının çiçek açtığını görmüş. Çok
sevinmiş:
--Çok şükür, günahlarımdan
kurtuldum!
Bundan sonra da her
zaman hayır hasenat işleri yapmaya başlamış.
[Görüyorsunuz, bir
insan, başkalarının kaderine, evlilik işlerine karışırsa, bozarsa, bu insan
öldürmekten bile kötüdür; büyük bir günahtır.]
“Ar eşkiaşi ambai”
Ar eşkias dido gyunaxi
uğut̆u xveneri. Otxeneçdovit̆onçxovro [99] k̆oçi uqount̆u qvileri.
Ar seis onciapaşa
Trangis oxveǯu:
--Mu iqven, Trangi
çkimi, izmoce komoǯii, aya gyunaxepe muç̆o moiǯk̆aya.
Em seis izmoces ar badi
kožiu. Aya badik uǯuki:
--Astei, astei yeis ar
dukani dok̆idi, daği donç̆vai do ar ant̆amaşi nergi kodorgia. Aya nergina irdas
do ipukias, gyunaxi moǯk̆ei gaqvenya.
Ç̆umanişina iselustei, badikna
nogu yeişa igzalu. Daği donç̆vau, dukani ok̆idus kogyoç̆k̆u. Ant̆amaşi nergiti
kodorgu. Dukani dik̆idu. Mitxani mik̆ilat̆u mtelis gyai çapt̆u, hama ant̆ama
xolo va ipukiu.
Ar dğas ar k̆oçi ʒxeniten
nit̆u. K̆oçis eşkiak oxveǯu hama gyai vaç̆k̆omu acele voe yado. Eşkias komeşvabğu
do t̆ufeğiten k̆oçi doqvilu.
Derdis kodololu, aya mu
mağoduya. Mteli sei va unciun: “Oş k̆oi dop̆ilia, ar gyunaxi çkva
komomanžinuya.”
Ç̆umanik̆ele kodvanciu.
Žiops izmoces xolo aya badi, “derdi mo ikipya, si aǯi dido k̆ai dulya qvia, ina
qvili k̆oçik qoopeli biç̆i do k̆ulani ok̆oǯk̆asint̆u. Entepeşi dugunişi ok̆oxu
unt̆u, hama si aya k̆ai dulyas xe nuǯqvia, p̆at̆i k̆oçi doqvilia do mteli
gyunaxi kamuiǯk̆ia,” u3’u badik.
K̆oçi yeʒxont̆u do
pencereşen gamiǯk̆edu. Gamiǯk̆eduşi, ant̆ama dipukieleen. Dido k̆ai aǯonu
gyunaxepe kamomaǯk̆uya do. Emuşk̆ule mteli sebabişi dulyape ikumt̆u ya k̆oçik.
[Xoş žiopt, igbalişi,
oçilu-okimocuşi dulyapesna k̆oçi ak̆atas do ok̆oxvas aya dulya dido gyunaxi
yen, k̆oçi oqviluşen dido p̆at̆i dulya yen.]
[Kaynak kişi: K̆ak̆e
Memedis Asuli Doliže- Narak̆ize, 1919 doğumlu, Sarpi Köyü, Batum, (Kaynak
kitap: Ʒiala Narak̆iže, “Lazuri T̆ekst̆ebi”, Gamomʒemloba “Batumis Şota
Rustavelis Saxelmʒ̆ipo Universit̆et̆i, Batumi, 2015, (Gürcü Alfabesinden Latin Alfabesine
çevriyazı, düzenleme ve Lazcadan Türkçeye çeviri: Ali İhsan Aksamaz, İstanbul,
2020)]
