İuri
Ğvincilia: “Dilimizin adını duymak bile istemiyorlar!”
(Ön açıklama: Bugünkü misafirim İuri
Ğvincilia. İuri Ğvincilia Gürcistan’ın aydınlarından. Kendisini 5-6 yıldan bu
yana tanıyorum. İnternet vasıtasıyla Gürcüce ve Megrelce yayın yapıyor ve Megrelce,
Lazca ve Svanca’nın resmî statüsü kazanması için canla- başla çalışıyor. Megrelce,
Lazca ve Svanca’yı korumak amacıyla arkadaşlarıyla beraber Gürcistan’da eylem
ve mitingler düzenliyor. Ben öyle biliyorum. İuri Ğvincilia, "ʒent̆r K̆olxida"/ Kolkhida
Merkezi”nin başkanı. İuri Ğvincilia ile Lazca bir söyleşi yaptım. Megrelce, Lazca
ve Svanca’nın Gürcistan’daki yüz yıl önceki ve şu anki durumuna ilişkin konuştuk.
Ali ihsan Aksamaz)
+
Ali
İhsan Aksamaz: İuri bey, bize önce hayat hikâyenizden bahsedin de öyle
başlayalım, olur mu? Nerelisiniz? Nerede ve ne zaman doğdunuz? Hangi okullarda
nerede öğrenim gördünüz? Şimdi nerede yaşıyorsunuz? Ne iş yapıyorsunuz? Hangi
dilleri biliyorsunuz?
İuri
Ğvincilia: Sevinç ve iyiliklerle! Hayat hikâyem çok ilginç
olmaz. Megrel’im. Vatanımız Margalona. Zugdidi’liyim. Megrelceyi biliyorum. Başka
diller de biliyorum. Ancak Megrelce bizim dilimiz.
Ali
İhsan Aksamaz: "ʒent̆r K̆olxida"/ “Kolkhida
Merkezi”nin başkanısınız. Öyle biliyorum.
"ʒent̆r K̆olxida"/ “Kolkhida Merkezi” nerede, ne zaman ve niçin
kuruldu? Günümüzde "ʒent̆r K̆olxida"/ “Kolkhida Merkezi” Gürcüstan’da
ne gibi faaliyetler yürütüyor?
KOLKHİDA MERKEZİ: “LAZCA, MEGRELCE, SVANCA’YA
BÖLGESEL DİL STATÜSÜ VERİLMESİNİ TALEP EDİYORUZ”
İuri
Ğvincilia: 2005 yılında, 15 yıl önce, örgütümüz “K̆olxida”nın
yasal başvurusunu Gürcistan’da yaptırdım. İlk amacımız Gürcistan’da Avrupa
Topluluğu Bölgesel Diller Şartı'nın uygulanmasıydı. İkinci amaç Gürcistan’da Megrelce,
Lazca, Svanca’nın bölgesel diller statüsüne sahip olmasıydı. Üçüncü amaç Margalona,
Lazik̆a, K̆olxida tarihinin tanıtımıydı. Bu üç amacımız vardı. O zamanlar
Gürcistan’ın şovenist ideolojisi çok etkiliydi. O sebeple de pek kimse bizi
desteklemedi, yardımcı olmadı. Sonra, 5 yıl sonra bu örgüt, “K̆olxida” güçsüz
kaldı ve kapandı. Şimdi bu örgüt, “K̆olxida” artık yok.
Ali
İhsan Aksamaz: 1920- 1930’lu yılların Sovyet devletinde
Svanca’nın kültürel otonomisi olmadığını bilmiyorum. Ancak siz de iyi
biliyorsunuz, 1920-1930’lu yıllarda, Sovyet devletinin vatandaşı Megreller de, Lazlar
da kültürel otonomiye sahipti. Sovyet- Gürcistan’da Megrelce, Lazca gazeteler
yayınlandı: "Qazaqişi Gazeti", "Mç̆ita murunʒxi" ve
diğerleri. Aynı zamanlarda, Abhazya’da Laz okulları da açıldı. Sovyet iktidarı
önce Megrelce ve Lazca kültürel otonomiyi destekledi sonra da onların kültürel otonomisini
tamamen yasakladı. Sovyet iktidarı niçin böylesi yanlış işler yaptı? Aynı Sovyet
iktidarı, Sovyet ülkesindeki Abhazca, Çerkesçe, Kabardeyce, Çeçence, İnguşça, Osetçe,
Abazaca’nın kültürel otonomisini öyle veya böyle destekledi. Siz de biliyorsunuz, 1920- 1930’lu yıllarda, Megrelce, Abhazca, Çerkesçe, Kabardeyce, Çeçence, İnguşça,
Osetçe, Abazaca da aynı durumdaydı. Size bahsettiğim zamanlarda Sovyet
ülkesinde niçin çelişkili işler yapıldı? Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz ?
SOVYET- GÜRCİSTAN’DA 1930’LU YILLARDA YAYINLANAN
MEGRELCE GAZETELER
İuri
Ğvincilia: Bizim sorunumuz ne?! Tarihi bilip bilmememiz sorun
değil. Bugünkü sorunumuz ne? Önceki tarihe ilişkin bilgimiz var. Bu sorun
değil. 1930’lu yılların tarihini biliyoruz. Kültürel otonomi ve Sovyet yönetimi
vardı, diğer şeyler vardı, gazeteler vardı. Ancak bütün bunlar eski bilgiler.
Şimdi hiçbir şeyimiz yok. İşte şimdiki sorunumuz bu.
Ali
İhsan Aksamaz: Şimdi, siz de isterseniz, Megrelce, Lazca
ve Svanca’nın bugününe gelelim! Megrelce,
Lazca ve Svanca’nın Gürcistan’daki bugünkü durumuna gelelim, olur mu? Günümüzde
Gürcistan’ın Abhaz, Oset, Süryani, Azerbaycan Türkü, Ermeni vatandaşları da var. Ve Günümüzde Osetçe, Abhazca, Ermenice, Azerbaycan
Türkçesi, Süryanice öyle veya böyle Gürcistan’da kültürel otonomiye sahip. Gürcü
devleti; Osetçe, Abhazca, Ermenice,
Azerbaycan Türkçesi, Süryanice’yi okullar, gazeteler, devlet televizyonundan
yayınlarla destekliyor. Doğrusunu söylersek, Gürcü devleti; Osetçe, Abhazca, Ermenice, Azerbaycan
Türkçesi, Süryanice’yi parasal bakımdan destekliyor. Öyle biliyorum. Gürcü
devleti; Megrelce, Lazca ve Svanca için tek kuruş harcamıyor. Aynı Gürcü
devleti; Megrelce, Lazca ve Svanca’yı görmüyor;
çünkü Megrelce, Lazca ve Svanca’yı dil değil, Gürcüce’nin lehçeleri
sayıyor. Bu, 1940’lı yılların Kremlin’inden kalan bir anlayış. Günümüzde Kremlin
bile bu resmî anlayışına sahip değil. Bu konuya ilişkin siz neler
düşünüyorsunuz?
ABHAZYA
CUMHURİYETİ HÜKÜMETİNİN BÜTÇESİNDEN AYIRDIĞI ÖDENEKLE GÜNÜMÜZDE YAYINLANAN
MEGRELCE GAZETE: “GALİ”
İuri
Ğvincilia: Gazete eski zamanların çalışması. Gazeta, artık eski
akıllı insanların çalışması. Yeni değil. Gazete modern, günümüze uygun bir çalışma
değil. Gazete, çocukların çalışması
değil. Gazete, günümüz çocuklarına uygun değil. Gazete, çocuklara uygun bir
çalışma değil. Yeni şarkı, yeni melodi, yeni instrüman, yeni metinler uygun bugünün
çocuklarına. Çocuklara sinema, video uygun. Bugüne uygun dil çalışması bunlar.
Ali
İhsan Aksamaz: Günümüzde Gürcü devleti; Megrelce, Lazca
ve Svanca’yı dil saymıyor ancak Gürcistan cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili; Megrelce ve Svanca’ya ilişkin güzel bir haber verdi. Kısaca şöyle
dedi: "Megrelce ve Svanca’yı okullarda destekleyeceğiz." Birkaç ay
önce Gürcistan cumhurbaşkanı böyle dedi. Bu müjdeli bir haber. Bu habere
ilişkin siz ne düşünüyorsunuz?
GÜRCİSTAN CUMHURBAŞKANI SALOME ZURABİŞVİLİ:
“MEGRELCE VE SVANCA OKULLARDA SEÇMELİ OLARAK ÖĞRETİLMELİ”
İuri
Ğvincilia: Günümüzde sorunumuz ne?! Salome Zurabişvili ne
söylüyor, bir diğeri ne söylüyor, bütün bunlar boş lâf. Burada kanunun ne
yazdığına bakalım da görelim, Gürcistan meclisinin kanunu ne yazıyor: Kartvel dili.
Öyle yazıyor. Kartvel dili ne?! Bir soralım kim biliyor.
Salome
Zurabişvili, Saak̆aşvili, Gamsakhurdia’nın dediği bana lâzım değil.
Gürcistan’ın kanununu, Kartvel dilinin ne olduğunu Lazlara soralım. Lazca
Kartvelgil mi? Lazca, Kartvelgil dil değil. Megrelce, Kartvelgil dil değil. Çünkü
Gürcistan’da dilimizi istemiyorlar. Gürcistan’da dilimizin adını bile
istemiyorlar. Yalnızca dilimizi değil, dilimizin adını bile duymak
istemiyorlar. Dilimizin varlığını istemiyorlar. Sorun bu. Diğer sorun büyük: Adımızı
duymak bile istemiyorlar. Adımız olsun, onu bile istemiyorlar. Onun
için adımızı değiştirdiler, adımızı Kartvel dediler. Dilimizi değiştirdiler,
Kartvelgil dili dediler. Laz’ın adını sildiler, Megrel’in adını sildiler. Onun
yerine Kartvel yazdılar. Lazca’nın adını sildiler, Megrelce’nin adını sildiler.
Onun yerine Kartvelgil dili yazdılar. Megrel aydınlarının bu hususta hiç protestosu yok. Laz aydınlarının hiç protestosu
yok. Ben tek başıma bir insanım. Ben yalnız başıma kimim ki? Gücüm yok. Ben
yalnız başıma ne yapabilirim ki? Gürcistan’da dilimizin adını, bizim adımızı
değiştirdiler. Megrelce, Lazca lehçe mi, değil mi, bu tartışma konusu değil.
Adımız yok. Gürcistan’da çocuklar okulda hangi dili öğreniyorlar? Hangi dili?! Kartvel dilini öğreniyorlar. Çocuklar okulda
Megrelce öğreniyorlar mı? Yasal olarak, politik olarak Gürcistan’da Lazca yok,
Megrelce yok. Svanca’yı Svanlar düşünsün. Ben, Svan değilim. Ben Megrel’im. Bizim
sorunumuz bu: Protestomuz yok. Onun için ben Laz aydınlarına ne istediklerini
sorayım. Megrel aydınlarının ne istediklerini ben biliyorum: Sabahleyin Megrel,
akşamleyin Kartvel. Akşamleyin Kartvel, sabahleyin Megrel. Benim yanımda
Megrel, Gürcülerin yanında Kartvel. İki yürek taşıyan insandan iyi bir iş çıkmaz.
Ali
İhsan Aksamaz: İuri bey, başka sorum yok. Siz de
isterseniz, bu söyleşimizi sonlandıralım. Ancak okuyucularımız için
mesajlarınız varsa, lütfen onları da söyleyin! Size teşekkür ederim. Sakalınız
yere erişsin!
“İSAK̆İ
JVANİA, İSKENDER TZİTAŞİ VATANPERVER İNSANLARDI”
İuri
Ğvincilia: Dil yalnızca yazıyla yaşamaz. İstanbul’da
yazılan kitaplarla dil yaşamaz. Lazca İstanbul’da yaşamaz. Laz Kültür Merkezi Lazona’da
olsun. Lazca ancak öyle yaşar. Lazca, Lazona’da öyle yaşar. Bizde de bu iş öyle
olur. Megrelce, Tiflis’te yaşamaz. Megrelce, Margalona’da yaşar. Margalona’da, Tiflis’te
Megrel aydınları var. Ancak dilimiz ölüyor. Dil niçin ölüyor? Bu alanda çalışan insanlar ne istediklerini
bilmiyorlar. Dil yaşasın mı? Çocuklara soralım. Biz, birbirimizin yanında büyük
profesörüz, ne yapılacağını iyi biliyoruz. Ancak ortada bir şey yok. Megrelce, Lazca
beraber çalışma yok, Megrelce-
Lazca internet radyosu yok. Megrelce-
Lazca internet televizyonu yok, bir şey yok.
Yalnızca oraya- buraya geliyorlar, gidiyorlar. Yalnızca yemek- içmek
işi. Bize yeme-içme kardeşliği lâzım değil. Bize ortak çalışma lâzım, Bize Megrelce
ve Lazca için beraber çalışmak lâzım. Günümüzde Megrelce- Lazca televizyon
olmayınca ortaya bir şey çıkmaz.
Dil
de ölüyor, insan da ölüyor, tarih ölüyor. Yazımız da yaşamıyor. Bizim sorunumuz
işte bu. 2012’de İstanbul’daydım. Laz aydınlarını gördüm. Laz aydınlarını Lazona’da
gördüm. Ancak Megrelce- Lazca internet televizyonu konusunda kimse bana destek
olmadı. O sebeple de günümüzde hiçbir
şeyimiz yok. Bir buçuk yıldır ben de bir şey yapmıyorum. Dil aktivitesi içinde
değilim, bu alanda bir çalışmam yok.
Bütün Gürcistan’da, bütün Türkiye’de, bütün Lazona’da,
yalnız başıma çabaladım. Lazca’nın resmî statü kazanması için ben tek başıma
protesto eylemi yaptım. Öyle bir protestom oldu. Bölgesel dil statüsü eylemim
vardı, yalnız başıma. Türkiye’deki Lazların Lazcaya ilişkin resmî dil statüleri
yok.
Bizde, Gürcistan’da iki grup Megrel aydını var. Aleksandre
Ç̆aç̆ia, Rusya yanlısı bir kişi. Onun örgütü “Samegrelo Hareketi”. Diğer grup ise
Tiflis’in Megrelleri. Megrelce’nin statüsü için ne birinin ne diğerinin politik
protestosu var. Megrelce’nin statüsü için iki grubun da politik eylemi yok.
Diyeceğim: Eski tarihte, 1930’lu yıllarda, İskender Tzitaşi,
İsak̆i Jvania büyük vatanperver insanlardı. Ancak şimdi bu insanların hiçbir
sembolüne sahip değiliz biz. Sizde İskender Tzitaşi’nin büyük adı var. Sizde, Lazların
nezdinde İskender Tzitaşi saygın bir insan. Ancak bizde, Gürcististan’da, şovenist
ideolojinin etkisiyle İsak̆i Jvania ayrılıkçı bir kişi sayılıyor; iyi biri olarak
görülmüyor, kötü biri sayılıyor. Çoğu kişi böyle biliyor. O sebeple İskender Tzitaşi
ve İsak̆i Jvania’nın bir sembol olması iyi olurdu.
Sen sor da ben
konuşayım. Ne konuşayım?! Bugün- yarın dilimiz ölüyor! Yalnız yazmakla dil
yaşamıyor. İyi yürekle görüşmek üzere!
+
(Önerilen
okumalar: Ali İhsan Aksamaz (/Faik Ateş), “Lazca ve Megrelce Arasındaki
İlişki”, Ogni Kültür Dergisi, sayı 1, İstanbul, 1993; A. İ. Kiziria (Çeviren:
Candan Badem), “Zan Dili”, Ogni Kültür Dergisi, Sayı, 4, İstanbul, 1994; Ali
İhsan Aksamaz, “Aynı Tarih ve Aynı Kültürün Dili Zanca’nın Günümüzdeki İki
Diyalekti: Lazca ve Megrelce”, Kafkasya Yazıları, sayı 6, Çiviyazıları
Yayınevi, İstanbul, 1999; Ali İhsan Aksamaz, “Şu Bizim Sahipsiz Lazca”, 29 V
2009, kolkhoba.org/
circassiancenter.com/ lazca.org; Ali İhsan Aksamaz, “Laz Aydınları ve
Sorumluluk”, Sorun Yayınları, İstanbul, 2011; B. G. Hewitt ve Z. K. Khiba
(Çeviren: Ali İhsan Aksamaz), “ Megrelce Bir Masal: Kuzey Rüzgârı ve Güneş”,
Kafkasya Yazıları, sayı 5, Çiviyazıları Yayınevi, İstanbul, 1998; Emre Ata
Lyoizişi, “Megreller ve Megrelya Sorunu”, kolkhoba.org; George Hewitt (Çeviren:
Ali İhsan Aksamaz), “Güney Kafkasya ve Megrel- Lazlar’ın Kültürel Hakları”,
Aylık Sosyalist Kültür Dergisi Birikim, Sayı 85, Birikim Yayıncılık, İstanbul,
1996; “Gürcistan’da Megrelce için protesto”, 07 II 2019, lazca.org; Hüseyin
Demirel, “Yolcu”, Çiviyazıları Yayınevi, İstanbul, 2000; İsmail Avcı Bucaklişi,
“Lazlar Üzerine Kartvelist Tezler”, kolkhoba.org; Joakim Enwall (Çeviren: Ali
İhsan Aksamaz), “Qazakişi Gazeti”, Ogni Kültür Dergisi, sayı 5, İstanbul, 1994/
Alaşara Dergisi, Sayı 9-10, Nart Yayıncılık, İstanbul, 1995- 1996; Murat Özden, “Çerkes Siyasallaşmasının
Öncüleri”, Apra Yayıncılık, İstanbul, 2018; Nevzat Kaya, “Büyük isimlerin
değil, büyük davaların adamı olunuz!”, 4 XII 2018, circassiancenter.com; Nodar
Lomouri (Çeviren: Ali İhsan Aksamaz), “Egrisi/ Lazika Krallığı’nın Tarihi”,
Ogni Kültür Dergisi, sayı 5, İstanbul, 1994;
Nugzar Dzhodzhua (Çeviren: Ali İhsan Aksamaz), “Ben Bir Megrel’im”, Ogni
Kültür Dergisi, sayı 6, İstanbul, 1994/ kolkhoba.org/ circassiancenter.com;
Ronald Wixman (Çeviri: Ali İhsan Aksamaz), “Sovyetler Birliği’nde Etnik
Kimlik”, Kafkasya Yazıları, sayı 7, Çiviyazıları Yayınevi, İstanbul, 1999; Tedo
Sakhokia (Çeviren: Ali İhsan Aksamaz), “Megrel-Laz Kültüründe Akrabalık,
Evlenme ve Cenaze”, Tarih ve Toplum Dergisi, sayı 140, İletişim Yayınları,
İstanbul, 1995)
+
“Çkini
nenaşi coxo ognuti va unonan!”
(Goʒ̆otkvala: Andğaneri sumari çkimi
ren İuri Ğvincilia. İuri Ğvincilia ren Gurcistanişi gamantanerepeşi art- arti.
Ma eya xut- anşi ʒ̆anaşen doni viçinop. İnt̆ernet̆işi gzaten Kortuli do
Margaluri nenapeten ç̆andinaps do Margaluri, Lazuri do Svanuri nenapes ofiʒialuri
st̆at̆usi aqvas yado şur do guriten ixandeps. Margaluri, Lazuri do Svanuri nenapeşi
dudoçvaloba şeni manebrape muşi k̆ala artot çkvadoçkva akt̆iuroba do mit̆ingepe
ʒ̆opxups Gurcistanis. Eşo miçkin ma. İuri Ğvincilia ren "ʒent̆r K̆olxida"-şi dudmaxvance.
İuri Ğvincilia k̆ala Lazuri int̆erviu dop̆i. Margaluri, Lazuri do Svanuri nenapeşi
oş ʒ̆ana ʒ̆oxleni do aʒ̆ineri xalişen bğarğalit. Ali ihsan Aksamazi)
+
Ali
İhsan Aksamazi: İuri begi, ʒ̆oxle biyografi tkvanişen
molamişinit do eşo gevoç̆k̆at, iqveni? Sonuri ret? So do mundes yeçkindit? Namu
nʒ̆opulape so igurit? Aʒ̆i so skidut? Mu dulya ikipt? Namu nenape giçkinan?
İuri
Ğvincilia: Xela do k̆aobate! Çkimi biyografiya dido
int̆eresoni va iqven. Ma Margali vore. Çkini dobadona ren Margalona. Ma
Zugdidari vore. Margaluri nena k̆ai komiçkin. Başka nenapeti komiçkin. Mara
Margaluri ren nena çkini.
Ali
İhsan Aksamazi: Tkvan "ʒent̆r K̆olxida"-şi
dudmaxvance ret. Eşo miçkin. "ʒent̆r
K̆olxida" so, mundes do muşeni geidginu? Edo andğaneri ndğas muperi
akt̆iuroba ikips "ʒent̆r K̆olxida"-k Gurcistanis?
İuri
Ğvincilia: 2005 ʒ̆anas, 15 ʒ̆ana ʒ̆oxle, organizaʒia “K̆olxida”-şi regist̆raʒia voxvenapi
Okorturas. Çkini iptineri mizani rt̆u Evrop̆aşi Regionaluri Nenapeşi Kart̆iaşi
rat̆ifik̆aʒia Okorturas. Majura mizani rt̆u Margaluri, Lazuri, Şonuri nenaşi regionaluri nenaş st̆at̆usi Okorturas.
Masuma mizani rt̆u çkini Margalonaşi, Lazik̆aşi, K̆olxidaşi ist̆oriaşi
p̆rop̆aganda. Aya sum mizani rt̆u. Emoras Okorturaşi şovenist̆uri ideologia
dido menceloni rt̆u. Emuşeni mitik çkini dulyas mxuci va meçu, va memişveles.
Ek̆ule, xut ʒ̆anaşk̆ule aya organizaʒia, “K̆olxida” umanceli doskidu do geink̆ilu. Edo
aʒ̆i aya organizaʒia, “K̆olxida” va ren.
Ali
İhsan Aksamazi: 1920- 1930-oni ʒ̆anapeşi Sovyeturi oxenʒales,
Svanuri nenas k̆ult̆uruli aut̆onomia uğut̆ui, va uğut̆ui, eya va miçkin ma.
Mara tkvanti k̆aixeşa giçkinan, 1920-1930-oni ʒ̆anapes, Sovyeturi oxenʒaleşi dobadonari Margalepesti, Lazepesti
k̆ult̆uruli aut̆onomia kuğut̆es. Margaluri do Lazuri gazetepe gamiçkvinu
Sovyet- Gurcistanis: "Qazaqişi Gazeti", "Mç̆ita murunʒxi"
do majurape. Artneri orapes, Lazuri nʒ̆opulapeti guinʒ̆k̆u Apxazetis. Sovyeturi
xeʒalak ʒ̆oxle Margaluri do Lazuri k̆ult̆uruli aut̆onomias numxvacu uk̆uleti
entepeşi k̆ult̆uruli aut̆onomiaşi
gzalepe dudişen k̆udelişa genk̆ilu. Muşeni amk̆ata xilafi dulyape qu Sovyeturi
xeʒalak? Artneri Sovyeturi xeʒalak Apxazuri, Ç̆erk̆esuli, K̆abardeyuli,
Ç̆eç̆eneri, İnguşuri, Osuri, Abazuri nenapeşi k̆ult̆uruli avt̆onomias eşo vana
aşo numxvacu Sovyeturi dobadonas.
Tkvanti giçkinan, 1920- 1930-oni ʒ̆anapes, Margaluri nenati, Apxazuri, Ç̆erk̆esuli, K̆abardeyuli,
Ç̆eç̆eneri, İnguşuri, Osuri, Abazuri nenapeti artneri xalis rt̆es.
Namolagişinit orapes muşeni p̆aradoksaluri dulyape ixvenu Sovyeturi dobadonas?
Tkvan mu izmont?
İuri
Ğvincilia: Mara mu ren çkini p̆roblema?! Mcveşi ist̆oria
miçkinan, va miçkinan, aya va ren p̆roblema. Andğa mu p̆roblemi miğunan? ʒ̆oxleni
ist̆oriaşen ambai komiğunan. Aya p̆roblema va ren. 1930-oni ʒ̆anapeşi ist̆oria
komiçkinan. K̆ult̆uruli aut̆onomia do Sovyeturi administ̆raʒia rt̆u, çkvadoçkva
mutxani rt̆u, gazetepe rt̆u. Mara aya ren mcveşi ambaepe. Aʒ̆i çkin mutu va
miğunan. Aya ren çkini aʒ̆ineri p̆roblema.
Ali
İhsan Aksamazi: Aʒ̆i, tkvanti ginonanna, Margaluri,
Lazuri do Svanuri nenapeşi andğaneri ndğalepeşa komoptat! Margaluri, Lazuri do Svanuri nenapeşi
Gurcistanis andğaneri xalişa komoptat, iqveni? Andğaneri ndğas, Gurcistanis
uqonun Apxazi, Osi, Suryani, Azerbaycanişi Turki, Somexi dobadonarepeti. Edo andğaneri ndğas Osuri, Apxazuri, Somxuri,
Azerbaycanişi Turkuli, Suryanuri nenapes, eşo vana aşo, k̆ult̆uruli aut̆onomia
kuğunan Gurcistanis. Kortuli oxenʒalek numxvacups Osuri, Apxazuri, Somxuri,
Azerbaycanişi Turkuli, Suryanuri nenapeten nʒ̆opulape, gazetepe, oxenʒaleşi
t̆elevizyonişen ç̆andinas. Mtini giʒ̆vatna, Kortuli oxenʒalek finansuro
numxvacups Osuri, Apxazuri, Somxuri, Azerbaycanişi Turkuli, Suryanuri nenapes.
Ma aşo miçkin. Margaluri, Lazuri do Svanuri nenapes ar k̆ap̆ik̆iti va meçaps
Kortuli oxenʒalek. Artneri Kortuli oxenʒalek Margaluri, Lazuri do Svanuri
nenape va žirops; Margaluri, Lazuri do
Svanuri nenape nena vardo, Kortuli nenaşi dialekt̆epe şinops do emuşeni. Aya ren 1940-oni ʒ̆anapeşi
K̆remlinişen genomskide ofiʒialuri gagnapa. Andğaneri ndğas K̆remlinisti va
uğun eya mcveşi ofiʒialuri gagnapa muşi. Aya dulyaşen tkvan muepe izmont?
İuri
Ğvincilia: Mara gazeta ren mcveşi dulya. Gazeta ren mcveşi
nosiş k̆oçepeşi dulya. Aya ağani va ren. Gazeta va ren modernuli dulya. Gazeta berepeş dulya va ren. Gazeta va ren
moxva andğaneri berepeşa. Berepeşa moxva dulya va ren gazeta. Ağani birapa,
ağani melodi, ağani inst̆rumenti, ağani t̆ekst̆epe ren moxva andğaneri
berepeşa. K̆ino, video ren moxva berepeşa. Andğa aya ren nenaş dulya.
Ali
İhsan Aksamazi: Andğaneri ndğas Kortuli oxenʒalek
Margaluri, Lazuri do Svanuri nenape nena va şinops mara Gurcistanişi dudmaxvance
Salome Zurabişvilik Margaluri do Svanuri nenape şeni mskva ambai komeçu.
Mk̆uleşa eşo dotku: "Margaluri do Svanuri nenapes mxuci mepçatminonan nʒ̆opulapes."
Ar- jur tuta ʒ̆oxle Gurcistanişi dudmaxvancek aşo dotku. Aya ren pukironi
ambai. Tkvan aya ambaişen mu izmont?
İuri
Ğvincilia: Andğaneri ndğas mu ren çkini p̆roblema?! Salome
Zurabişvilik mu zop̆ons, majura k̆oçik mu zop̆ons, aya xaraxura ren. Hele ar voʒ̆k̆edat
do bžirat, akoni k̆anonis mu noç̆ars, Okorturaşi Meclisişi k̆anonis mu noç̆ars:
Karveluri Nena. Eşo noç̆ars. Kartveluri nena mu ren?! Mis uçkin, ar pk̆itxat
çki.
Salome
Zurabişvilik, Saak̆aşvilik, Gamsaxurdiak mu zop̆ons, eya va minon ma.
Okorturaşi k̆anoni Lazepes p̆k̆itxat mu ren Kartveluri nena. Lazuri nena
Kartveluri reni? Lazuri nena va ren Kartveluri nena. Margaluri nena va ren
Kartveluri nena. Emuşeni Okorturas va unonan
nena çkini. Okorturas çkini nenaşi coxoti va unonan. Xvala çkini nena
var, çkini nenaşi coxo ognuti va unonan. Nena çkinişi renoba va unonan. Aya ren
p̆roblema. Majura p̆roblemi ren didi p̆roblemi.
Coxo çkini, coxo çkini ognuti va unonan Okorturas. Coxo çkini rt̆as,
eyati va unonan. Emuşeni coxo çkini doktires, Kartveli geodves. Çkini nena
doktires, Kartveluri nena geodves. Lazişi coxo mejiles, Margalişi coxo mejiles.
Kartveli konaç̆ares. Lazuri nenaşi coxo mejiles, Margaluri nenaşi coxo mejiles.
Kartveluri nena konaç̆ares. Margali akt̆ivist̆epes çkar p̆rot̆est̆i va uğunan. Lazi akt̆ivist̆epes çkar p̆rot̆est̆i va uğunan. Ma xvala ar k̆oçi
vore. Ma mi vore? Menceli va miğun. Ma xvala- xvala mu maxvenen? Andğa
Okorturas nena çkinişi coxo doktires, coxo çkini doktires. Margaluri, Lazuri
dialekt̆i reni, vareni, aya disk̆usişi
mutu va ren. Çkini coxo va miğunan. Berepek nam nena igurapan sk̆olas,
Okorturas? Nam nena?! Kartveluri nena
igurapan. Berepek Margaluri nena igurapani
sk̆olas? İuridilo, p̆olit̆ik̆uro Okorturas Lazuri nena va ren, Margaluri
nena va ren. Şonuri nena Şonepek žiran. Ma Şoni va vore. Ma Margali vore. Çkini
p̆roblema aya ren: P̆rot̆est̆i va miğunan. Emuşeni ma p̆k̆itxa Lazi
akt̆ivist̆epes mu unonan. Margal akt̆ivist̆epes mu unonan, aya komiçkin ma:
Ç̆umanişi Margalepe renan, limcişi Kartvelepe renan. Limcişi Kartveli renan.
Ç̆umanişi Margali renan. Çkimi k̆ala Margali ren. Kortuepe k̆ala Kartveli renan.
Jur guroni k̆oçis k̆ai dulya va aqven.
Ali
İhsan Aksamazi: İuri begi, çkva k̆itxala va miğun.
Tkvanti ginonanna, aya int̆erviu voçodinat. Mara mak̆itxalepe çkini şeni
mesajepe giğunanna, eti miʒ̆vit, mu iqven. Ma tkvan şukuri goğodapt. Pimpili
dixaşa!
İuri
Ğvincilia: Xvala ç̆arapate nena va skidun.
İst̆anbolis ç̆areli ʒ̆ingepete Lazuri nena va skidun. Lazuri nena va skidun
İst̆anbolis. Lazonas kort̆as Lazuri k̆ult̆uruli ʒent̆ri. Eşo skidun Lazuri
nena. Eşo skidun Lazuri nena Lazonas. Çkini k̆alati aya dulya eşo ren.
Margaluri nena va skidun Tiflisis. Margaluri nena skidun Margalonas.
Akt̆ivist̆epe renan Margalonas, Tiflisis renan akt̆ivist̆epe. Mara nena çkini
ğurun. Muşen ğurun nena? Ham dulyaş k̆oçepes va uçkinan mu unonan. Nena
skidasi? Berepes p̆k̆itxat. Çki artikarti k̆ala didi p̆rofesori voret, miçkinan
mu rt̆asunon. Mara mutu va ren. Margaluri, Lazuri artot dulya va ren, Margalur- Lazuri int̆ernet̆- radio va
ren. Margalur- Lazuri int̆ernet̆-
t̆elevizyoni va ren, mutu va ren. Xvala
aşo- işo mulunan- ulunan, xvala oç̆k̆omaleş dulya. Çki oç̆k̆omaleş cumaloba
va minonan. Çkin minonan artot dulya, Margaluri- Lazurişi artot dulya minonan.
Andğaneri zamanis Margalur- Lazuri t̆elevizyoni va rt̆aşi, mutu va yeçkindun.
Nenati
ğurun, k̆oçiti ğurun, ist̆oria ğurun. Çkini ç̆arati va skidun. Aya ren çkini
p̆roblema. 2012 ʒ̆anas ma İst̆anbolis vort̆i do Lazi akt̆ivist̆epe kobžiri.
Lazi akt̆ivist̆epe Lazonas kobžiri. Mara Margalur- Lazuri int̆ernet̆-
t̆elevizyoni şeni mitik mxuci va momçu. Emuşeni andğaneri ndğas çkin mutu va
miğunan. Edo ar ʒ̆ana do gverdi ren, ma mutu dulya va vikip. Aʒ̆i nenaşi
akt̆ivist̆oba va miğun, mutu dulya va miğun aya speros.
Mtel Okorturas, mtel Turkiyes, mtel Lazonas, xvala
ma kovort̆i, xvala-xvala ma kovort̆i. Edo Lazuri nenaşi ofiʒialuri st̆at̆usi
şeni xvala-xvala ma dop̆i p̆rot̆est̆oşi akʒia. Emk̆ata p̆rot̆est̆i komiğut̆u.
Regionaluri nenaş st̆at̆usişi akʒia ma miğut̆u, xvala- xvala arteri k̆oçi
vort̆i ma. Lazuri nenaşi ofiʒialuri st̆at̆usi va uğunan Lazepes Turkiyes.
Çkini k̆ala, Okorturas renan jur k̆at̆egoria, jur
grup̆a Margali akt̆ivist̆epe. Aleksandre Ç̆aç̆ia ren Rusyaşi ajandari k̆oçi.
Muşi organizaʒia ren “Možraoba Samegrelo”. Majura grup̆a ren Tiflisiş
Margalepe. Margaluri nenaş st̆at̆usi şeni varti artis varti majuras uğun
p̆olit̆ik̆uri p̆rot̆est̆i. Margaluri nenaş st̆at̆usi şeni p̆olit̆ik̆uri akʒia
va uğun juristi.
Aya ptkvaminon ma: Mcveşi ist̆orias, 1930-oni ʒ̆anapes,
İskender ʒ̆itaşi, İsak̆i Jvania dido p̆at̆riot̆i k̆oçepe rt̆es. Mara aʒ̆i am
k̆oçepeşi mutu simbolo va
miğunan. Mara tkvani k̆ala İskender ʒ̆itaşi kuğun didi coxo. Tkvani k̆ala,
Lazepe k̆ala İskender ʒ̆itaşi ren didi coxoni k̆oçi. Mara çkini k̆ala,
Okorturas, şovenist̆uri ideologiaşi menceliten İsak̆i Jvania ren sep̆arat̆ist̆i
k̆oçi. K̆ai k̆oçi va ren. Eşo işinenan. Dido k̆oçepes aşo uçkinan. Emuşeni
İskender ʒ̆itaşi do İsak̆i Jvaniaş ar simbolo, ar resive, nena çkunişi simbolo rt̆asi
k̆ai iqvet̆u.
Si
k̆itxi, ma bğarğala. Ma mu bğarğala?! Andğa- ç̆umente nena çkini ğurun. Xvala
ç̆arapate nena va skidun. K̆ai gurite vižirat!
+
“ჩქინი
ნენაში ჯოხო
ოგნუთი ვა
უნონან!”
(გოწოთქვალა: ანდღანერი სუმარი ჩქიმი რენ იური ღვინჯილია. იური ღვინჯილია რენ გურჯისთანიში გამანთანერეფეში ართ- ართი.
მა ეჲა ხუთ- ანში წანაშენ დონი ვიჩინოფ. ინტერნეტიში გზათენ ქორთული დო მარგალური ნენაფეთენ
ჭანდინაფს დო მარგალური, ლაზური დო სვანური ნენაფეს ოჶიციალური სტატუსი აყვას ჲადო
შურ დო გურითენ იხანდეფს. მარგალური, ლაზური
დო სვანური ნენაფეში დუდოჩვალობა შენი მანებრაფე მუში კალა ართოთ ჩქვადოჩქვა აქტიურობა
დო მიტინგეფე წოფხუფს გურჯისთანის. ეშო მიჩქინ მა. იური ღვინჯილია
რენ "ცენტრ კოლხიდა"-ში დუდმახვანჯე. იური ღვინჯილია
კალა ლაზური ინტერვიუ დოპი. მარგალური, ლაზური დო სვანური ნენაფეში ოშ წანა წოხლენი დო აწინერი ხალიშენ ბღარღალით. ალი იჰსან აქსამაზი)
+
ალი იჰსან აქსამაზი: იური
ბეგი, წოხლე ბიჲოგრაჶი თქვანიშენ მოლამიშინით დო ეშო გევოჭკათ, იყვენი? სონური
რეთ? სო დო მუნდეს ჲეჩქინდით? ნამუ ნწოფულაფე სო იგურით? აწი სო სქიდუთ? მუ დულჲა იქიფთ? ნამუ ნენაფე გიჩქინან?
იური ღვინჯილია: ხელა
დო კაობათე! ჩქიმი ბიჲოგრაჶიჲა დიდო ინტერესონი ვა იყვენ. მა მარგალი ვორე. ჩქინი დობადონა რენ მარგალონა. მა ზუგდიდარი ვორე. მარგალური ნენა კაი ქომიჩქინ. ბაშქა ნენაფეთი ქომიჩქინ. მარა მარგალური რენ ნენა ჩქინი.
ალი იჰსან აქსამაზი: თქვან
"ცენტრ კოლხიდა"-ში დუდმახვანჯე რეთ. ეშო მიჩქინ. "ცენტრ კოლხიდა" სო, მუნდეს დო მუშენი გეიდგინუ? ედო ანდღანერი ნდღას მუფერი
აქტიურობა იქიფს "ცენტრ კოლხიდა"-ქ გურჯისთანის?
იური ღვინჯილია: 2005 წანას,
15 წანა წოხლე, ორგანიზაცია “კოლხიდა”-ში რეგისტრაცია ვოხვენაფი ოქორთურას. ჩქინი იფთინერი მიზანი რტუ ევროპაში რეგიონალური ნენაფეში ქარტიაში რატიჶიკაცია ოქორთურას. მაჟურა მიზანი რტუ მარგალური, ლაზური, შონური ნენაში
რეგიონალური ნენაშ სტატუსი ოქორთურას. მასუმა მიზანი რტუ ჩქინი მარგალონაში, ლაზიკაში, კოლხიდაში ისტორიაში პროპაგანდა. აჲა სუმ მიზანი რტუ. ემორას ოქორთურაში შოვენისტური იდეოლოგია დიდო მენჯელონი რტუ. ემუშენი მითიქ ჩქინი დულჲას მხუჯი ვა მეჩუ, ვა მემიშველეს. ეკულე, ხუთ წანაშკულე აჲა ორგანიზაცია, “კოლხიდა”
უმანჯელი დოსქიდუ დო გეინკილუ. ედო აწი აჲა ორგანიზაცია, “კოლხიდა”
ვა რენ.
ალი იჰსან აქსამაზი: 1920-
1930-ონი წანაფეში სოვჲეთური ოხენცალეს, სვანური ნენას კულტურული აუტონომია უღუტუი,
ვა უღუტუი, ეჲა ვა მიჩქინ მა. მარა თქვანთი კაიხეშა გიჩქინან, 1920-1930-ონი წანაფეს,
სოვჲეთური ოხენცალეში დობადონარი მარგალეფესთი,
ლაზეფესთი კულტურული აუტონომია ქუღუტეს. მარგალური დო ლაზური გაზეთეფე გამიჩქვინუ სოვჲეთ-
გურჯისთანის: "ყაზაყიში გაზეთი", "მჭითა მურუნცხი" დო მაჟურაფე.
ართნერი ორაფეს, ლაზური ნწოფულაფეთი გუინწკუ აფხაზეთის. სოვჲეთური ხეცალაქ წოხლე მარგალური
დო ლაზური კულტურული აუტონომიას ნუმხვაჯუ უკულეთი ენთთეფეში კულტურული აუტონომიაში გზალეფე დუდიშენ კუდელიშა
გენკილუ. მუშენი ამკათა ხილაჶი დულჲაფე ყუ სოვჲეთური ხეცალაქ? ართნერი სოვჲეთური ხეცალაქ
აფხაზური, ჭერკეზული, კაბარდეჲული, ჭეჭენერი, ინგუშური, ოსური, აბაზური ნენაფეში კულტურული
ავტონომიას ეშო ვანა აშო ნუმხვაჯუ სოვჲეთური დობადონას. თქვანთი გიჩქინან, 1920- 1930-ონი წანაფეს, მარგალური
ნენათი, აფხაზური, ჭერკეზული, კაბარდეჲული,
ჭეჭენერი, ინგუშური, ოსური, აბაზური ნენაფეთი ართნერი ხალის რტეს. ნამოლაგიშინით ორაფეს
მუშენი პარადოქსალური დულჲაფე იხვენუ სოვჲეთური დობადონას? თქვან მუ იზმონთ?
იური ღვინჯილია: მარა
მუ რენ ჩქინი პრობლემა?! მჯვეში ისტორია მიჩქინან, ვა მიჩქინან, აჲა ვა რენ პრობლემა. ანდღა მუ პრობლემი მიღუნან? წოხლენი ისტორიაშენ ამბაი ქომიღუნან. აჲა პრობლემა ვა რენ. 1930-ონი წანაფეში ისტორია ქომიჩქინან. კულტურული აუტონომია დო სოვჲეთური ადმინისტრაცია რტუ, ჩქვადოჩქვა მუთხანი რტუ, გაზეთეფე რტუ. მარა აჲა რენ მჯვეში
ამბაეფე. აწი ჩქინ მუთუ ვა მიღუნან. აჲა რენ ჩქინი აწინერი პრობლემა.
ალი იჰსან აქსამაზი: აწი,
თქვანთი გინონანნა, მარგალური, ლაზური დო სვანური ნენაფეში ანდღანერი ნდღალეფეშა ქომოფთათ! მარგალური, ლაზური დო სვანური ნენაფეში გურჯისთანის
ანდღანერი ხალიშა ქომოფთათ, იყვენი? ანდღანერი ნდღას, გურჯისთანის უყონუნ აფხაზი, ოსი,
სურჲანი, აზერბაჲჯანიში თურქი, სომეხი დობადონარეფეთი. ედო ანდღანერი ნდღას ოსური, აფხაზური, სომხური,
აზერბაჲჯანიში თურქული, სურჲანური ნენაფეს, ეშო ვანა აშო, კულტურული აუტონომია ქუღუნან
გურჯისთანის. ქორთული ოხენცალექ ნუმხვაჯუფს ოსური, აფხაზური, სომხური, აზერბაჲჯანიში
თურქული, სურჲანური ნენაფეთენ ნწოფულაფე, გაზეთეფე, ოხენცალეში ტელევიზჲონიშენ ჭანდინას.
მთინი გიწვათნა, ქორთული ოხენცალექ ჶინანსურო ნუმხვაჯუფს ოსური, აფხაზური, სომხური,
აზერბაჲჯანიში თურქული, სურჲანური ნენაფეს. მა აშო მიჩქინ. მარგალური, ლაზური დო სვანური
ნენაფეს არ კაპიკითი ვა მეჩაფს ქორთული ოხენცალექ. ართნერი ქორთული ოხენცალექ მარგალური,
ლაზური დო სვანური ნენაფე ვა ძიროფს; მარგალური,
ლაზური დო სვანური ნენაფე ნენა ვარდო, ქორთული ნენაში დიალექტეფე შინოფს დო ემუშენი. აჲა რენ 1940-ონი წანაფეში კრემლინიშენ
გენომსქიდე ოჶიციალური გაგნაფა. ანდღანერი ნდღას კრემლინისთი ვა უღუნ ეჲა მჯვეში ოჶიციალური
გაგნაფა მუში. აჲა დულჲაშენ თქვან მუეფე იზმონთ?
იური ღვინჯილია: მარა
გაზეთა რენ მჯვეში დულჲა. გაზეთა რენ მჯვეში ნოსიშ კოჩეფეში დულჲა. აჲა აღანი ვა რენ. გაზეთა ვა რენ მოდერნული დულჲა. გაზეთა
ბერეფეშ დულჲა ვა რენ. გაზეთა ვა რენ მოხვა ანდღანერი ბერეფეშა. ბერეფეშა მოხვა დულჲა ვა რენ გაზეთა. აღანი ბირაფა, აღანი მელოდი, აღანი ინსტრუმენთი, აღანი ტექსტეფე რენ მოხვა ანდღანერი ბერეფეშა. კინო, ვიდეო რენ მოხვა ბერეფეშა. ანდღა აჲა რენ ნენაშ დულჲა.
ალი იჰსან აქსამაზი: ანდღანერი
ნდღას ქორთული ოხენცალექ მარგალური, ლაზური დო სვანური ნენაფე ნენა ვა შინოფს მარა
გურჯისთანიში დუდმახვანჯე სალომე ზურაბიშვილიქ მარგალური დო სვანური ნენაფე შენი მსქვა
ამბაი ქომეჩუ. მკულეშა ეშო დოთქუ: "მარგალური დო სვანური ნენაფეს მხუჯი მეფჩათმინონან
ნწოფულაფეს." არ- ჟურ თუთა წოხლე გურჯისთანიში დუდმახვანჯექ აშო დოთქუ. აჲა რენ
ფუქირონი ამბაი. თქვან აჲა ამბაიშენ მუ იზმონთ?
იური ღვინჯილია: ანდღანერი ნდღას მუ
რენ ჩქინი პრობლემა?! სალომე ზურაბიშვილიქ მუ ზოპონს, მაჟურა კოჩიქ მუ ზოპონს, აჲა ხარახურა რენ. ჰელე არ ვოწკედათ დო ბძირათ, აქონი კანონის მუ ნოჭარს, ოქორთურაში მეჯლისიში კანონის მუ ნოჭარს: ქართველური ნენა. ეშო ნოჭარს. ქართველური ნენა მუ რენ?! მის უჩქინ, არ ფკითხათ ჩქი.
სალომე ზურაბიშვილიქ, სააკაშვილიქ, გამსახურდიაქ მუ ზოპონს, ეჲა ვა მინონ მა. ოქორთურაში კანონი ლაზეფეს პკითხათ მუ რენ ქართველური ნენა. ლაზური ნენა ქართველური რენი? ლაზური ნენა ვა რენ ქართველური ნენა. მარგალური ნენა ვა რენ ქართველური ნენა. ემუშენი ოქორთურას ვა უნონან ნენა
ჩქინი. ოქორთურას ჩქინი ნენაში ჯოხოთი ვა უნონან. ხვალა ჩქინი ნენა ვარ, ჩქინი ნენაში ჯოხო ოგნუთი ვა უნონან. ნენა ჩქინიში რენობა ვა უნონან. აჲა რენ პრობლემა. მაჟურა პრობლემი რენ დიდი პრობლემი. ჯოხო
ჩქინი, ჯოხო ჩქინი ოგნუთი ვა უნონან ოქორთურას. ჯოხო ჩქინი რტას, ეჲათი ვა უნონან. ემუშენი ჯოხო ჩქინი დოქთირეს, ქართველი გეოდვეს. ნენა, ჩქინი ნენა დოქთირეს, ქართველური ნენა გეოდვეს. ლაზიში ჯოხო მეჟილეს, მარგალიში ჯოხო მეჟილეს. ქართველი ქონაჭარეს. ლაზური ნენაში ჯოხო მეჟილეს, მარგალური ნენაში ჯოხო მეჟილეს. ქართველური ნენა ქონაჭარეს. მარგალი აქტივისტეფეს ჩქარ
პროტესტი ვა უღუნან. ლაზი აქტივისტეფეს ჩქარ
პროტესტი ვა უღუნან. მა ხვალა არ კოჩი ვორე. მა მი ვორე? მენჯელი ვა მიღუნ. მა ხვალა- ხვალა მუ მახვენენ? ანდღა ოქორთურას ნენა ჩქინიში ჯოხო დოქთირეს, ჯოხო ჩქინი დოქთირეს. მარგალური, ლაზური დიალექტი რენი, ვარენი, აჲა დისკუსიში მუთუ
ვა რენ. ჩქინი ჯოხო ვა მიღუნან. ბერეფექ ნამ ნენა იგურაფან სკოლას, ოქორთურას? ნამ ნენა? ქართველური
ნენა იგურაფან. ბერეფექ მარგალური ნენა იგურაფანი სკოლას?
იურიდილო, პოლიტიკურო ოქორთურას ლაზური ნენა ვა რენ, მარგალური ნენა ვა რენ. შონური ნენა შონეფექ ძირან. მა შონი ვა ვორე. მა მარგალი ვორე. ჩქინი პრობლემა აჲა რენ: პროტესტი ვა მიღუნან. ემუშენი მა პკითხა ლაზი აქტივისტეფეს მუ უნონან. მარგალ აქტივისტეფეს მუ უნონან, აჲა ქომიჩქინ მა: ჭუმანიში მარგალეფე რენან, ლიმჯიში ქართველეფე რენან. ლიმჯიში ქართველი რენან. ჭუმანიში მარგალი რენან. ჩქიმი კალა მარგალი რენ. ქორთუეფე კალა ქართველი რენან. ჟურ გურონი კოჩის კაი დულჲა ვა აყვენ.
ალი იჰსან აქსამაზი: იური
ბეგი, ჩქვა კითხალა ვა მიღუნ. თქვანთი გინონანნა, აჲა ინტერვიუ ვოჩოდინათ. მარა მაკითხალეფე
ჩქინი შენი მესაჟეფე გიღუნანნა, ეთი მიწვით, მუ იყვენ. მა თქვან შუქური გოღოდაფთ. ფიმფილი
დიხაშა!
იური ღვინჯილია: ხვალა
ჭარაფათე ნენა ვა სქიდუნ. ისტანბოლის ჭარელი წინგეფეთე ლაზური ნენა ვა სქიდუნ. ლაზური ნენა ვა სქიდუნ ისტანბოლის. ლაზონას ქორტას ლაზური კულტურული ცენტრი. ეშო სქიდუნ ლაზური ნენა. ეშო სქიდუნ ლაზური ნენა ლაზონას. ჩქინი კალათი აჲა დულჲა ეშო რენ. მარგალური ნენა ვა სქიდუნ თიჶლისის. მარგალური ნენა სქიდუნ მარგალონას. აქტივისტეფე რენან მარგალონას, თიჶლისის რენან აქტივისტეფე. მარა ნენა ჩქინი ღურუნ. მუშენ ღურუნ ნენა? ჰამ დულჲაშ კოჩეფეს ვა უჩქინან მუ უნონან. ნენა სქიდასი? ბერეფეს პკითხათ. ჩქი ართიქართი კალა დიდი პროჶესორე ვორეთ, მიჩქინან მუ რტასუნონ. მარა მუთუ ვა რენ. მარგალური, ლაზური ართოთ დულჲა ვა რენ, მარგალურ-
ლაზური ინტერნეტ- რადიო ვა რენ. მარგალურ-
ლაზური ინტერნეტ- ტელევიზჲონი ვა რენ, მუთუ ვა რენ. ხვალა
აშო- იშო მულუნან- ულუნან, ხვალა ოჭკომალეშ
დულჲა. ჩქი ოჭკომალეშ ჯუმალობა ვა მინონან. ჩქინ მინონან ართოთ დულჲა, მარგალური- ლაზურიში ართოთ დულჲა მინონან. ანდღანერი ზამანის მარგალურ- ლაზური ტელევიზჲონი ვა რტაში, მუთუ ვა ჲეჩქინდუნ.
ნენათი ღურუნ, კოჩითი ღურუნ, ისტორია ღურუნ. ჩქინი ჭარათი ვა სქიდუნ. აჲა რენ ჩქინი პრობლემა. 2012 წანას მა ისტანბოლის ვორტი დო ლაზი აქტივისტეფე ქობძირი. ლაზი აქტივისტეფე ლაზონას ქობძირი. მარა მარგალურ- ლაზური ინტერნეტ- ტელევიზჲონი შენი მითიქ მხუჯი ვა მომჩუ. ემუშენი ანდღანერი ნდღას ჩქინ მუთუ ვა მიღუნან. ედო არ
წანა დო გვერდი რენ, მა მუთუ დულჲა ვა ვიქიფ. აწი ნენაში აქტივისტობა ვა მიღუნ, მუთუ დულჲა ვა მიღუნ აჲა სფეროს. მთელ ოქორთურას, მთელ თურქიჲეს, მთელ ლაზონას, ხვალა მა ქოვორტი, ხვალა-ხვალა მა ქოვორტი. ედო ლაზური ნენაში ოჶიციალური სტატუსი შენი ხვალა-ხვალა მა დოპი პროტესტოში აქცია. ემკათა პროტესტი ქომიღუტუ. რეგიონალური ნენაშ სტატუსიში აქცია მა მიღუტუ, ხვალა- ხვალა ართერი კოჩი ვორტი მა. ლაზური ნენაში ოჶიციალური სტატუსი ვა უღუნან ლაზეფეს თურქიჲეს.
ჩქინი
კალა, ოქორთურას რენან ჟურ კატეგორია, ჟურ გრუპა მარგალი აქტივისტეფე. ალექსანდრე ჭაჭია რენ რუსჲაში აჟანდარი კოჩი. მუში ორგანიზაცია რენ “მოძრაობა სამეგრელო”. მაჟურა გრუპა რენ თიჶლისიშ მარგალეფე. მარგალური ნენაშ სტატუსი შენი ვართი ართის ვართი მაჟურას უღუნ პოლიტიკური პროტესტი. მარგალური ნენაშ სტატუსი შენი პოლიტიკური აქცია ვა უღუნ ჟურისთი.
აჲა
ფთქვამინონ მა: მჯვეში ისტორას, 1930-ონი წანაფეს, ისქენდერ წითაში, ისაკი ჟვანია დიდო პატრიოტი კოჩეფე რტეს. მარა აწი ამ კოჩეფეში მუთუ სიმბოლო ვა
მიღუნან . მარა თქვანი კალა ისქენდერ წითაში ქუღუნ დიდი ჯოხო. თქვანი კალა, ლაზეფე კალა ისქენდერ წითაში რენ დიდი ჯოხონი კოჩი. მარა ჩქინი კალა, ოქორთურას, შოვენისტური იდეოლოგიაში მენჯელითენ ისაკი ჟვანია რენ სეპარატისტი კოჩი. კაი კოჩი ვა რენ. ეშო იშინენან. დიდო კოჩეფეს აშო უჩქინან. ემუშენი ისქენდერ წითაში დო ისაკი ჟვანიაშ
არ სიმბოლო, არ რესივე, ნენა ჩქუნიში
სიმბოლო რტასი კაი იყვეტუ.
სი კითხი, მა ბღარღალა. მა მუ ბღარღალა?! ანდღა- ჭუმენთე ნენა ჩქინი ღურუნ. ხვალა ჭარაფათე ნენა ვა სქიდუნ. კაი გურითე ვიძირათ!
https://sonhaber.ch/iuri-gvincilia-ile-soylesi-dilimizin-adini-duymak-bile-istemiyorlar/
