Yasin Aslanik Ğarğalaps

“Çkinapa ren Menceli. Oʒ̆k̆edu do ožiramu ar va ren!”

(Goʒ̆otkvala: Andğaneri musafiri çkimi ren Yasin Aslani. Yasin Aslani ren dulyamxvenu gamantanerepe çkinişi art-arti. Ti-muşi ren magamantane, ak̆ademisyeni, magoşogore, mç̆aru, st̆rat̆ejist̆i. Radio Dudmoşletineri  Avrop̆a do Radio Dudmoşletinobaşi Azerbaycanişi Noʒ̆ileşi dudmç̆aru, p̆rogramişi umçane do sp̆ik̆eri rt̆u xolo emu. Çkvadoçkva jurnalepes gamiçkvineri hemi Turkuli hemiti İnglisuri mak̆elepe kuğun emus. Yasin Aslanis kuğun gamiçkvineri ketabepeti: “Panturkizmi do Panislamizmi andğaneri Azerbaycanis”, “Şurimşine Azerbaycani- Yağma koren K̆arabağis”, “Azerbaycani Mteli Timoşletinobaşi Gzas”, “Azerbaycanişi Timoşletinobaşi Ok̆vak̆idinu”, “Ağani Demok̆rat̆iuli Rusuli ʒarepe do Turkuli Mʒxade”, “Masumani Romaşi Jeop̆olit̆ik̆uri K̆vandape”, “Ermenistanişi Tarixi Ok̆ogzas”, Xazarişi Neftepe - K̆afk̆asiuri Dolok̆ireloba do Turkiye”, “Mencelepeşi Balansi Avrasias Eçi do maartani Oşʒ̆anuras- Kvint̆eli İstila”, “ʒ̆oxlextimeri Tercumeşi Suverepe”, “Mpuleri Rabisk̆apeşi Toliten Et̆nik̆uri Grubepeşi Oxenʒales Xe Gedvuşi Suverepe- Argunişi Ondreʒ̆e Çkinden”, “Tok̆epe Miepek xes okaçapan”, “Mʒkvit̆uras İmt̆i, Tazis Oç̆opi”, “Çodinoni Okimoloba Omjorek̆eleşa”.  20- 25 ʒ̆ana ʒ̆oxleşen andğaneri dğalepeşen mtini analizepe kuğut̆u do analizepe muşi ketabepe do mak̆alepe muşiten milletis gamognapu Yasin Aslanik; ma aya komiçkin.  Emuşeniti emu ğorsoni umçanepe çkimişi art-arti pşinap. Yasin Aslani k̆ala ar int̆erviu dop̆i ma. Edo muşi biyografi do jeop̆olit̆ik̆uri analizoni ketabepe muşişen molapşinit çkin. Aya ren çkini int̆erviuşi t̆ekst̆i. Ali İhsan Aksamazi; 27 VIII 2019)

+

Ali İhsan Aksamazi: Tkvanti ginonan na, ipti biyografi tkvanişen molamişinit, mu iqven! So yeçkindit? Namu nʒ̆opulapes igurit? Çileri reti? Berepe do motape giqonunani? Aʒ̆i so skidurt? Mu dulya ikipt?

Yasin Aslani: Ma dovibadi (1953) vit̆on çxoro oşi do jure neçi do vit̆o sum ʒ̆anas, noğa K̆arsi- Sarik̆amişis. Ocaği çkimi ren Arpaçayişi oput̆e  Sosgert̆işen. Ma vik̆itxi geç̆k̆apuroni  do oşkenoni nʒ̆opulape  noğa K̆arsi- Aralik̆is. Dovoçodini Liseşi gamantana-gurapa çkimi noğa T̆ok̆atis. Noğa Diyarbakirişi Gamantanaşi İnst̆it̆ut̆işi İnglisuri Nenaşi Burmes ogurus kogevoç̆k̆i, mara noğa K̆onyas dovoçodini gamantana çkimi,  (1977) vit̆on çxoro oşi do sume neçi do vit̆o şkvit ʒ̆anas. Gamantanaşi İnst̆it̆ut̆işk̆ule, mamgurapalo doviçalişi ma artneri nʒ̆opulas. (1985) vit̆on çxoro oşi do otxo neçi do xut ʒ̆ana rt̆u, ma imtianis kamapti. Edo eya imtianişen gecgineri kogamapti. Ed eya gecginobaten, Alamanyaşi noğa Munixis gedgineri Dudmoşletineri  Avrop̆a do Radio Dudmoşletinobaşi Azerbaycanişi Masaşa dudmç̆aru do sp̆ik̆eri doviqvi; doviçalişi.  Aya Radiope itirinu Çexyaşi Cumhuriyetişi nananoğa P̆rağişa (1995) vit̆on çxoro oşi do otxo neçi do vit̆o xut ʒ̆anas. Edo emindroşakis, aya dulyas doviçalişi. Vit ʒ̆anaşen ginže oras aya radios doviçalişi. Uk̆ule nananoğa Ank̆araşen ma micoxes dudnazirobaşi moadgilobaşi p̆ost̆is oçalişu şeni. Dobadonaş qoropaten, mutu umeşvenuten govonk̆vati ma. Edo nananoğa Ank̆araşa komepti. (2003) eçi oşi do sum ʒ̆anas t̆ek̆audi gamapti, emindroşakis sum dudnaziri k̆ala doviçalişi ma aya p̆ost̆is. Çileri vore do jur bere do jur mota komiqonun.

Ali İhsan Aksamazi: Azerbaycani, Oşke Asiaşi Cumhuriyetepe do Rusyaşi Federasyonişen ambaroni eksp̆ert̆i ret. Gamiçkvineri mak̆alepe do ketabepe giğunan. Ma minon, ketabepe tkvanişen bğarğalat, ketabepe tkvanişen molamişinit, mu iqven! ʒ̆oxle, Azerbaycanişen ambaroni ketabape tkvanişen molamişinit! “Panturkizmi do Panislamizmi andğaneri Azerbaycanis” coxoni ketabi tkvani 1990 ʒ̆anas; “Şurimşine Azerbaycani- Yağma koren K̆arabağis” coxoni ketabi tkvani 1992 ʒ̆anas; “Azerbaycani Mteli Timoşletinobaşi Gzas” do “Azerbaycanişi Timoşletinobaşi Ok̆vak̆idinu” coxoni ketabepe tkvaniti gamiçkvinu1992 ʒ̆anas. Sovyetistani dilixvu 1991 ʒ̆anaşi çodinas. Ma komiçkin; tkvan Sovyetistanişi oraşi do Sovyetistanişk̆uleni Azerbaycanişen ambaroni mtini  sosyaluri, p̆olit̆ik̆uri, askeruli, ek̆onomiuri; jeop̆olit̆ik̆uri analizepe tkvani  ognapt̆it aya ketabepe tkvaniten. 1990-oni ʒ̆anapeşi geç̆k̆alas, ak̆ademisyenepesti, gamantanerepesti, map̆olit̆ik̆epesti didopeten mcveşi do ağani jeop̆olit̆ik̆uri xalepeşen ambari va uğut̆es; xoloti va uğunan. Mara tkvan ʒ̆oxleşen aya, emindroneri ağani jeop̆olit̆ik̆uri xali žirit do  ak̆ademisyenepe, gamantanerepe do map̆olit̆ik̆epes ognapit; edo tkvan hak̆li gamaxtit aya speros. Hemi aya ğirsoni ketabepe tkvani hemiti emindroneri/ aʒ̆ineri  ak̆ademisyenepe, gamantanerepe do map̆olit̆ik̆epeşi ubağine jeop̆olit̆ik̆uri gagnapa şeni muepe gatkvenan tkvan?

Yasin Aslani: Qoropeli Ali İhsan Cuma çkimi, “çkinapa ren menceli.” Namtini dulyapeşen dobağine çkinapa va giğut̆anşi, emk̆ata dulyapeşen simadepe tkvaniti mtini va gaqvenan. Azerbaycani do majura cumhuriyetepeşi mteli ketabi-gazeta- jurnalepe  vik̆itxupt̆i ma emindros. Emindros aʒ̆ineri steri eya muxurepeşen ambaroni dido k̆oçi va rt̆u. Emk̆ata ambaroni ar-jur k̆oçişen arteri vort̆i ma emindros. Aşoten maartani xeşen  ambarepe domaqu ma. Moro mu, çkinapa gaqvanşi, aya va dogibağun; aya çkinapaşi oanalizu do entepeşi noğira oʒ̆iramuti dogaç̆irnan. Milletis mtini noğira oʒ̆iramu şeniti, k̆ap̆et̆i tudenmoʒ̆opxaşi mance oqopimu dogaç̆irnan.

Ma ekoni ambarepe tişen k̆udelişa dovik̆itxi do aşoten ekoni dulyapeşen ambaroni doviqvi. Edo xvala ekoni ambarepe mç̆ipaşaşi voanalizi do eşoten vognapi. Mexole (22) eçi do jur ʒ̆ana ʒ̆oxleşen eşo p̆ç̆ari ma: Xazarişi muxuri ok̆oirtasunon milleturi sekt̆orepeşi oşkesya. Aya ambarişi xarit̆ati gamavoçkvi ma. Muxurişi emindroneri eksp̆ert̆epeşen didok ğula gomiʒ̆k̆edu simada do zmonas. Eşo dulya va iqven yado idias rt̆es namtinepe. Mara emindroneri ekoni analizepe çkimi ixorʒelinu tarixişi tes.

Majura k̆elendo, Sovyetistanişi ora rt̆u, emindroneri gamiçkvineri Sovyeturi odudepe mskvaşa vik̆itxupt̆i do k̆oçepe çkini gok̆uʒxinuşi gzalepe bgorupt̆i ma. Sovyetistanişi doloxuşen ʒ̆oxleni orape rt̆u;  mak̆alepe dop̆ç̆ari do Sovyetistani dolixvasunan mado  vognapi milletis. Emindrosti negat̆iuri reaksiyonepe momçes namtinepek.  Aşo dulya va iqven. Aya analizi realist̆uri va ren. Mʒudi ren yado ğarğalapt̆es ekoni muxurepeşi emindroneri eksp̆ert̆epek. Edo amk̆ata  eksp̆ert̆işi muk̆onobati ar-jur vardo, dido rt̆u emindros. K̆omunist̆i coxoni gazeta do ekoni majura muxuruli gazeta do jurnalepeşen nok̆vatepeten, Sovyetistanişi doloxuşen ambaroni mak̆alepe p̆ç̆arupt̆i ma xolo. Mara andğaneri ndğaşi dido mağali p̆ost̆epeşen eksp̆ert̆epek eşo miʒ̆umert̆es:   Gazeta  K̆omunist̆işen nok̆vatepeten mak̆alepe ç̆arup si; aya dulya ren dido oşkurinoni. Giçkit̆as, si cixaşa mendegoçkvasunonan.

Amk̆ata majura noʒ̆irenepeti memaçen ma, mara majura ambarepeşen molaşinu dido k̆ai iqven. Aya dulyaşen ak̆onari oğarğalu domibağunan. Ora miğut̆an do majura dulyapeşen bğarğalat. Qoropeli Ali İhsan Cuma çkimi, “Oʒ̆k̆edu do ožiramu ar va ren, çkvaneri ren”.

Ali İhsan Aksamazi: “Ağani Demok̆rat̆iuli Rusuli ʒarepe do Turkuli Mʒxade” coxoni ketabi tkvani 1994 ʒ̆anas do “Masumani Romaşi Jeop̆olit̆ik̆uri K̆vandape” coxoni ketabi tkvaniti 1995 ʒ̆anas gamiçkvinu. 1995 ʒ̆anas gamiçkvineri ar çkva ketabi çkva kogiğunan. Aya ren “Çodinoni Okimoloba Omjorek̆eleşa” coxoni ketabi do Jirinovsk̆işen tercume; eşo komiçkin ma. Hemi aya jur ketabi tkvaniten hemiti Jirinovsk̆işen tercume noçalişe tkvaniten, ak̆ademisyenepe, gamantanerepe do map̆olit̆ik̆epes mu mesajepe meçamu gint̆es? Amk̆ata noçalişepe tkvanişen molamişinit, mu iqven!

Yasin Aslani: Uxelobaşi ambari ren, dobadona çkinişi eksp̆ert̆epeşen dido ren majurapeşi fik̆irepeşi matirale; galenepeşi  fik̆irepeşi matiraloba ikipan entepek. Amk̆ata k̆oçepeşi noç̆arepe do notkvamepe marifeti şinapan namtinepek. Ak̆ademisyenepe, ağanmordale  ak̆demisyenepe, gamantanerepe do map̆olit̆ik̆epes ok̆itxu dvaç̆irnan  maartani odudepeşen; aya ren irişen beciti. Amk̆ata dulyapeşen ambaroni odudepe ok̆itxu, oxoʒ̆onu do entepeşen molaşinu şeniti, entepes galenişi nena do  tudenmoʒ̆opxaşi mance oqopimu dvaç̆irnan. Majurapeşen ognuten varna çkvalepeşi ambariten, çkineburi dulyape oxoʒ̆onu, oanalizu do gzalepe oʒ̆iramu va ren dido pelaperi. Çkvalepeşi noxveneten gzas gedgitu va domaç̆irnan çkin. Gza çkini oxvenu domaç̆irnan.

Ali İhsan Aksamazi: “Ermenistanişi Tarixi Ok̆ogzas” coxoni ketabi tkvani kogamaxtu 1996 ʒ̆anas. Ar tuta iqven; İran İslamişi Cumhuriyetişi mebusepeşen arik “Azerbeycani hak̆li rt̆u, mara çkin Ermenistanis mevumxvacitya tku. Aya ketabi do em İranuri mebusişi aya notkvame şeni muepe izmont tkvan?

Yasin Aslani: Oxenʒalepe p̆anda manebra va renan; p̆anda manebroba va uğunan entepes entepeşi şkas; manebroba vardo, menfaati ren beciti oxenʒalepeşi şkas. İranik ikips ʒ̆ori dulyape dudi muşi şeni. İranişi noxvene vardo, Turkiye do Azerbaycanişi noxvene monç̆elnan. Azerbaycanik mu qu varna mu ikips? İranişi noxvenepeşa medginu şeni, İranişi Azerbaycanişi Turkepe, İranişi Turkepe şeni ʒ̆oxleşen gonʒ̆k̆imero mu qu Azerbaycanik? İranişi Turkepes muç̆oşi nuşvelu do nuşvelasunon? Azerbaycani ren neftiten xampa; İranişi Turkepes meşvelu şeni gzalepe va ažireni amk̆ata xampa dobadonas?

Jile molapşini ma, ekoni golakteri ambarepe onʒ̆uranu şeni, aʒ̆işa çkar mutu va qu do aʒ̆iti çkar mutu va ikips Azerbaycanik; xveneri çkar mutu va mažiru ma, çkar mututi va mažirasunon ma. K̆aixeşa oxoiʒ̆onen, tkvan oxenʒale ret na, dvaç̆ironi dulya qvaginonan; dvaç̆ironi dulya va ikipt na, İrani xvala op̆et̆est̆u gonç̆elnan.

Mtini giʒ̆vat; İranişi et̆nik̆uro goşobğinu ren dido perpu, amk̆ata dido et̆nik̆oni dobadonapeşi doloxe ʒ̆oxlemxtimu ren. Andğaneri İranişi maxorobaşi dido Turkepek ʒ̆opxupan. Aya meçkineri mʒxade ambarişi teten, İranişi et̆nik̆uro goşobğinu ren umosi perpu. Turkepe va rt̆anşi do mxuci va meçanşi, İranis rejimişi oktiru va aqven. Çodina orapes, namtinepek İranişi rejimişa yedgites, mara gecginoba va moges entepek, İranişi Turkepek tiezdimerepes va  numxvaces do emuşeni. Turkepe va rt̆anşi, gecginoba va yeçkindun. Mk̆ule nenaten giʒ̆vat, mtelis k̆usuri kuğun, mara çkinti uk̆usure va voret,  irişen ʒ̆oxle çkini k̆usuris voʒ̆k̆edat çkin; aya domibağunan.

Ali İhsan Aksamazi: 1997 tariğoni “Xazarişi Neftepe- K̆afk̆asiuri Dolok̆ireloba do Turkiye” do 2004 tariğoni “Mencelepeşi Balansi Avrasias Eçi do maartani Oşʒ̆anuras- Kvint̆eli İstila” coxoni ketabepe tkvaniten ak̆ademisyenepe, gamantanerepe do map̆olit̆ik̆epes mu jeop̆olit̆ik̆uri ambarepe ognapapt? Mk̆ulo çkinti molamişinit, mu iqven!

Yasin Aslan: Uxelobaşi ambari ren, aʒ̆ineri gamantanaşi sist̆emi çkinişen gamaxtimeri  k̆oçepes  ok̆itxu, oxoʒ̆onu do ambarepe mutepeşi oanalizuşen ambari va uğunan. Universit̆et̆epe çkinişen gamaxtimeri t̆ezepeşi muk̆onoba do aya t̆ezepeşi k̆lasifik̆asyoni şk̆elenti itasdik̆inen aya idia çkini. Majurapeşi noçalişepeşen mexireli noʒ̆ilepeten xveneri ak̆ademiuri noçalişepeşi muk̆onoba dido manžinu andğaneri ndğalepes; amk̆ata suveriten ak̆ademiuri noçalişepe manžineren. Dudi çkimişen amk̆ata dulyaşi ambari mekçat tkvanda; xolo andğaneri ndğas, mağali p̆ost̆oni namtini k̆oçepek tişen k̆udelişa mtelo ketabi çkimiten ar ketabi gamoçkverenan. Mara xolo am k̆oçepek ketabişi nanaodude do çkimi coxo va meçerenan ketabi mutepeşişi doloxe. Milleti gopucu şeni, majura odudepe k̆ala çkimi ketabepeşi coxopeti kogedverenan ketabişi çodinas. Mara ketabi çkimişen nok̆vatepeşi but̆k̆apeşi nomeri vardo, majurapeşen odudepe çkimişi coxope meçerenan am k̆oçepek. Majura koçikti ar mak̆ale çkimi tişen k̆udelişa mtelo gamoçkveren dudi muşişi coxoten; mak̆ale çkimişi amaxtimoni do gamaxtimonis tito cumle muşi kogedveren do eşo. Am k̆oçikti xolo coxo çkimişen do mak̆ale çkimişen va molaşineren. Amk̆ata k̆oçepek çkimi steri k̆oçepeşi noçalişepe ixirnan. Dulya aşo ren. Xocapek amk̆ata k̆oçepeşi t̆ezepe ik̆itxupan do p̆uani meçapan; am t̆ezxocapek mu ikipan? Entepek muşeni miç̆ipaşaşi dulya va ikipan? Aya dulyape mtini suveriten ixvenanşi, k̆oçepes majurapeşi emeği mexiruşi zmona va duskidun.

Aya dulya p̆anda aşo ren mado va matkven ma, mara xali çkiniti mtelo k̆ai va ren.  Xvala ar-jur k̆oçişi mtinobaten, aya sosyaluri žabunoba va  ik̆aren. K̆arta koç̆i, Çkin mteliti mtibobaşi gzas gedgitu domaç̆irnan. ʒ̆oxle çkinobas, uk̆açxeti umçanepeşi emeğis oğirsu domaç̆irnan çkin. Amk̆ata maxiralepeşi ambarepe eşo varna aşo oxoiʒ̆onen. Oncğoreşi dulyapeşen omendranu dvaç̆irs.

Gamantana do universit̆et̆epe çkinişi xalik k̆aixeşa moʒ̆irapan çkini sva mteli kianas. Aʒ̆ineri xali çkini k̆ai maʒ̆oneni, var, k̆ai va maʒ̆onen; aşo matkven ma.

Ali İhsan Aksamazi: “Mpuleri Rabisk̆apeşi Toliten Et̆nik̆uri Grubepeşi Oxenʒales Xe Gedvuşi Suverepe- Argunişi Ondreʒ̆e Çkinden” coxoni ketabi tkvani kogamaxtu 2005 ʒ̆anas. Ketabi tkvanişi dolorenaşen tişen k̆utelişa ambari komiğun ma. Mara xoloti miʒ̆vit; mu ambarepe meçapt mak̆itxalepe tkvanis? “Tok̆epe Miepek xes okaçapan” coxoni ketabi tkvani gamiçkvinu 2016 ʒ̆anas. Aya ketabi tkvaniten mu ambarepeşen molamişinapt? Aya ren çodina ketabi tkvani!

Yasin Aslani: Galenepek Turkiyeşi doloxeni dulyapeşa nodgitupan, galenepes Turkiyeşa toli kuğunan yado icers eşo-aşo dobadona çkinişi k̆arta k̆oçik, mara aya dulyaşi isp̆at̆i va axvenen varna aya dulyapeşi ambarepe ognapuşi menceli entepes va aqvenan. Amuşeniti mpuleri rabisk̆ape, aʒ̆i serbest̆i mcveşi mpuleri rabisk̆ape do orijinaluri odudepeten, aʒ̆işa uçkineri “Mpuleri Xepeşi” ambarepe ognapu şeni doviçalişi ma ketabi çkimiten. Galenepeşi “Mpuleri Xepeşi” aya sist̆emik oktalaps k̆oçepe do dobadona çkini mado vicer ma. Muç̆oşi geidginu, muç̆oşi içalişeps do muç̆oşi dudi muşi impulaps, muç̆oşi k̆oçepe çkinişi irade do kunepes xe gedumers, muç̆oşi namtinepeşi şuri yeç̆opups do namu odudepeten skidun aya sist̆emik. Amk̆ata dulyapeşi ambarepe vognapi ketabi çkimiten.

Çodinuri oşʒ̆anuraşen doni, namtinepek t̆k̆obaşa tok̆epe xes okaçapan perdeşi majura k̆elendo. Edo mtini giʒ̆vat; basiti, mara tesironi ar sist̆emi gedginerenan entepek. Mencelişi şkagurepes kuğunan xeʒaloba namtini dobadonapeşi doloxe. Eya mencelişi şkagurepek oktalapan aya dobadonape perdeşi majura k̆elendo. Entepek žiropan k̆udeli grubepe do ocağepe do entepe oteşkilapan trageri gzalepeten. Aşopeten entepeşa dudi gendrik̆upan emk̆ata k̆oçepek. Dudi gendrik̆eri k̆oçepe onʒ̆opulapan do lamtinalaşi doloxe ekonomik̆uri mencelişi mance iqvan yado entepes numxvacupan eya mencelişi şkagurepek. K̆arta p̆olit̆ikuri gubepeşi gamantanerepe do maktalepe yoçkindaps do entepeşi xeten dobadona oktalu şeni gzalepe gorups aya mencelik. Molaşineri trageri teşkilatepeşi art-arti ren Masonepeşi Locape. Çodinuri orapes, xalk̆işa meç̆işu şeni, mʒika rt̆as nati, nek̆nape mutepeşi gonʒ̆k̆es; aʒ̆i Masonepeşi Locapeşa mak̆aturobaşi ʒ̆ana iqu (18) vit̆o ovro. Entepek muç̆oşi oteşkilapan,  namu simbolepe ixmarnan, aya simbolepeşi oxoʒ̆onapa, mis ucerapan,  miepes do  namu noğiras nuxizmet̆upan; mk̆ule otkvaluten, Masonoba ar dini ren, trangi mutepeşi mi ren, xvala Yahudepes nuxizmet̆upan, amk̆ata ambarepe vonapapt, mara maartani xeşen do mpuleri Masoniş rabisk̆apeten.  Çkin bžirit mpuleri rabisk̆epe. Edo eya rabisk̆epeten, eya teşkilati do majure trageri cemiyetepeşi xali kogamaxtu mjoraş teşa.

Uçkine k̆arta k̆oçi k̆ala ok̆obu vardo, aya sist̆emi muç̆oşi geidginu do muç̆oşi içalişeps; aya sist̆emi k̆ala ok̆obu domaç̆irnan. Sist̆emişi noxvenepeşen ambari va giğut̆anşi, uçkine k̆arta k̆oçi k̆ala ok̆obut; ayati ren mʒudişi. Uçkine k̆oçepe k̆ala ok̆obuten, ora gogindinun. Uçkine k̆oçepe k̆ala ok̆obuk çkin mʒ̆k̆upis kodomit̆alepan.  Mk̆ule otkvaluten eşo matkven ma; goşogoru, ok̆itxu, oxoʒ̆onu do oanalizu domaç̆irnan.

Ali İhsan Aksamazi: Ar çkva noçalişe çkva kogiğunan. Aya ren Azerbaycanişi Turkulişen Turkiyeşi Turkulişa adap̆t̆asyoni. Ketabis coxons “Mʒkvit̆uras İmt̆i, Tazis Oç̆opi”. Ramet̆li Baxtiyar Vaxapzadek aya ketabi muşiten mu ambarepe momçapan?

Yasin Aslani: Ramet̆li Baxtiyar Vaxapzadeşi “Mʒkvit̆uras İmt̆i, Tazis Oç̆opi” coxoni ketabi, Turkiyeşi Turkulişa  adap̆t̆asyoni  dop̆i ma. Mtini giʒ̆vat, ketabişi orijinaluri coxo ren “Şenbe (Sabat̆onişi  Serişa Gza)”. Uk̆açxe  “Mʒkvit̆uras İmt̆i, Tazis Oç̆opi” coxoten gamavoçkvi ma. (20) Eçi ʒ̆anağani t̆ariğoni Bak̆uşi diʒxironi ambarepeşen molaşinaps ketabik.  Azerbaycanişi emindroneri goʒ̆oncğonerepek uç̆andes Sovyetistanişi ordu dobadonaşa. Mexole(150) usilaxe k̆oçi iğurinu do vit̆oşepeten k̆oçiti iyaralineret̆u. Baxtiyar Vaxapzadek tolepe muşiten kožiru aya dulya do dido tesironi ar şiiri ç̆areret̆u. Aya şiiri muşik dido oşkuroni ambarepe momçapan. Mk̆ule otkvaluten, ketabik eçi ʒ̆anağani t̆ariğoni Bak̆uşi diʒxironi ambarepeşen momçapan. Ar-jur ndğaşi doloxeti Turkiyeşi Turkulişa govoktiri eya, Allahik aya dulya nesibi moğodu.

Ali İhsan Aksamazi: “ʒ̆oxlextimeri Tercumeşi Suverepe” coxoni noçalişe tkvani majura noçalişepe tkvanişen çkvaneri ren; mesleğuri noçalişe tkvani ren. 1980-oni ʒ̆anapeşi geç̆k̆ala rt̆u, mati mamgure tkvanepeşi art-arti vort̆i Gamantanaşi Fak̆ult̆et̆is noğa K̆onyas. Dersepe tkvanişen k̆aixeşa komiçkin, mesleği tkvanis qoropt̆it do şurdoguriten mogurapt̆it İnglisuri grameri. P̆anda dersişi mat̆eryalepes xes giğut̆es tkvan. Tişen k̆udelişa mogurapt̆it. Dido mskvati xeç̆ara kogiğut̆es. İrişen çkineri do dulyamxvenu mamgurapale çkini rt̆it. Aʒ̆i otkvaluşi vore; tkvan memişveleret̆it do ar dulyati komižireret̆it noğa K̆onyas. “ʒ̆oxlextimeri Tercumeşi Suverepe” coxoni ketabi tkvanişenti molamişinit, mu iqven!

Yasin Aslani: Mamguroba do mamgurapuloba çkimişi gamantana-gurapa do tecrubepeşi ar noʒ̆ileten kogamaxtu “ʒ̆oxlextimeri Tercumeşi Suverepe” coxoni ketabi. Mtini giʒ̆vat, dvaç̆irobaşen yeçkindu aya ketabi do eşo gamaviğit çkin. Namtini k̆oçepe do manebrapek k̆ursi mak̆vandes. Edo va govonk̆vati k̆ursi. Emindrosti tecrubepe çkimiten ar ketabi oʒ̆opxu mak̆vandes. Mati amk̆ata k̆etabi oʒ̆opxu govonk̆vati do aya ketabi eşo gamaviğit. Eşo pkvat na, aşo ptkvat na, ketabi dido inç̆elinu. Edoxolo odude ketabi iqu namtini universit̆et̆epes. Ketabişi amk̆ata mskva ambarerepe komomixtu. Moro mu, çkinti vixelit.

Ali İhsan Aksamazi: Ağani mak̆ale do/ varna ketabi oç̆aruşi p̆rojepe giğunani? Ağani pukironi ambarepe momçateni çkinda?

Yasin Aslani: Allahik xela momçaşakis do şuri gemdginşa, oç̆aru do k̆oçepe çkini otanus mevaqonaminon. (500-750) xut oşişen şkvit oşi do jure neçi do vit but̆k̆a k̆onari rabisk̆a do noç̆are vik̆itxup k̆arta dolonis. Allahis şukuri vuʒ̆umer ma, dido odude komiğunan çkin do emuşeni. Emuşeniti çkvadoçkva mevzupeşi jin viçalişep ma. Ketabi do mak̆ale oç̆aru nungaps bendras. Si gint̆aşi var, eya mogixtaşi, gaç̆aren. Ar-j ur p̆roje komiğun, bolaki gamaçkvaluşi fursat̆i momças Allahik.

Ali İhsan Aksamazi: Aya int̆erviu şeni dido şukuri giʒ̆umert ma. Tkvan tişen k̆udelişa mskvaşa nena gemiktirit. Tkvanti ginonan na, aʒ̆i voçodinat aya int̆erviu çkini! Xoloti tkvan otkvaluşi çkva mutu çkva giğunan na, eti miʒ̆vit, mu iqven! Allahik bere- bari k̆ala p̆anda goxelan!

Yasin Aslani: Ali İhsan Cuma çkimi, ma şukuri giʒ̆umer, zmona do gagnapa çkimişi ognapuşi fursat̆i momçi do emuşeni, pimpili dixaşa gegixtas.

 aksamaz@gmail.com