“Dört
elle Lazca için savaşan biri olup çıktım!"
(Ön açıklama: Bugünkü misafirim Gülcan Yüksel
Asılyazıcı. Gülcan Yüksel Asılyazıcı, Lazcayı çok seviyor ve yaşatmak için de
canla-başla çalışıyor. Gülcan Yüksel Asılyazıcı, “Lazepe” adlı facebook
sayfasının kurucusu ve başeditörü. Kendisiyle bir söyleşi yaptım. Biyografisinden,
kültürel çalışmalarından bahsettik. Ali
İhsan Aksamaz)
+
Ali
İhsan Aksamaz: Gülcan Hanım, lütfen, bize önce hayat
hikâyenizden bahsedin! Nerelisiniz? Nerede doğdunuz? Kimlerdensiniz Hangi
okullarda nerede öğrenim gördünüz? Evli misiniz? Çocuklarınız var mı? Ne iş
yapıyorsunuz? Nerede yaşıyorsunuz? Hangi dilleri biliyorsunuz?
“ÇAT
PAT 3- 4 CÜMLE KURABİLEN GÜLCAN 7 DÖRTLÜK LAZCA ŞİİR YAZIVERDİ”
Gülcan
Yüksel Asılyazıcı: Merhaba! Ben Rize’nin en uç ilçesi
Fındıklılı’yım. Rize- Merkez, 1990 doğumluyum. İlkokul ve lise 1 ve 2’yi Rize
de okudum taa ki babam emekli olup Fındıklı’ya taşınana kadar. Lise son sınıfı Fındıklı’da
bitirdim. Sudan çıkmış balık gibi, çok da aşina olmadığım Lazların arasına
düştüm!
Biz, Fındıklı’ya bayramdan bayrama giderdik. Okul
zamanı yoğun olurduk. Tatillerdeyse, ya okul kursları ya da tekvando kursumuz
olurdu. O sebeple de memlekete hiç gidemezdik. Fındıklı’ya taşındığımız zaman,
babama çok kızmıştım, nereye getirdin bizi diye. Ne bilebilirdim ki, bu küçük
ilçenin benim en güzel anılarımı barındıracağını. Benim kimlik bilincim ilk o
zamanlarda başladı. Ben, ben değilmişim meğerse. Ben adıyla sanıyla, diliyle
‘Laz’mışım! Liseden sonra uzun bir süre üniversiteye gitmedim. Çeşitli işlerde
çalıştım. En keyiflisi kırtasiyede satış danışmanlığı yapmaktı. O süreç içinde
Lazca kitapların satışını çok yaptım. Lazca gazetemiz ‘Ağani Murunʒxi’yi, gazete
reyonunda kırmızı kurdeleyle açılışını yapmam daha dün gibi aklımda. Dükkâna
gelen öğrencilere ‘seçmeli ders olarak Lazcayı seçin’ diye bilgilendirmem ve
öğrenci toplamam da çabası. Dört elle Lazca için savaşan biri olup çıktım. Çat
pat 3-4 cümle kurabilen Gülcan, 7 dörtlük Lazca şiir yazıverdi. Bütün
bildiklerimi yazmıştım.
Sonra, üniversite sınavına girmeye karar verdim ve
Samsun’da ‘Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Organik Tarım Programı’nı
kazandım. Üniversitede okuduğum süre içinde de birçok Lazca video klip çektim.
Birçok şiir yazdım. Lazcaya en âşık olduğum dönemlerimdi. Okuldan mezun
olduktan sonra ‘Fındıklı Halk Eğitim Merkezi’nde ‘Bambu Sepet Örücülüğü’ usta
öğreticiliği yaptım. Çok keyifli zamanlardı. 2018’de evlendim. Artık Artvin’in
en uç ilçesi Arhavi’de yaşıyorum.
“DÜKKÂNA GELEN ÖĞRENCİLERİ ‘SEÇMELİ DERS OLARAK LAZCAYI
SEÇİN’ DİYE BİLGİLENDİRDİM”
Ali
İhsan Aksamaz: Gülcan Hanım, uzun yıllardan beri, Lazcayı
yaşatmak için canla-başla çalışıyorsunuz. “Lazepe” adlı facebook sayfasının
kurucusu ve başeditörüsünüz. Biraz da, lütfen, bu sayfadan, “Lazepe”den bahsedin
bize. “Lazepe” ne zaman kuruldu? Okuyucularınız size nasıl tepkiler veriyor?
Gülcan
Yüksel Asılyazıcı: “Lazepe” sayfasını 2012’de kurdum.
Kuruluş amacı öğrendiklerimi öğretebilmek, daha çok kişiye ulaşabilmek, Laz
kimlik bilincini herkese nakşedebilmekti. Bu yola hepimizin tanıdığı tarih
öğretmeni Ergün Konakçı ile başladım. Çeşitli editörler gelip geçti. Rahmetli
Osman Özel de bunlardan biridir. Sayfamızın bugünlere gelmesinde emeği çoktur.
Allah rahmet eylesin! Onu ve bana kattıklarını asla unutmayacağım.
“LAZEPE”
SAYFASINI 2012’DE KURDUM”
Ali
İhsan Aksamaz: Gülcan Hanım, siz de iyi biliyorsunuz,
önceden Lazca sahipsizdi. Ancak artık öyle değil. Artık Lazca sahipsiz değil.
Bütün Laz aydınları el-ele vererek değil, yalnız başlarına canla-başla Lazcayı
yaşatmak için çalışıyorlar. Lazca 21. yüzyılda da yaşayacak mı? Siz ne
düşünüyorsunuz? 37 yıldan bu yana elektrik faturalarıyla her yüz liranın iki
lirasını TRT’ye harç veriyoruz. TRT, çok az Lazca yayın yapıyor. Fakat ‘TRT-
Lazca’ yok. ‘TRT- Çerkesçe’ de yok, ‘TRT- Abazaca’ da yok. Ne yapalım da ‘TRT-
Lazca’ da olsun? Siz ne düşünüyorsunuz?
HER
100 LİRANIN 2 LİRASINI TRT’YE ÖDÜYORUZ
Gülcan
Yüksel Asılyazıcı: Aslında bunun cevabı sorunun içinde:
“Bütün Laz aydınları el-ele vererek değil, yalnız başlarına canla-başla Lazcayı
yaşatmak için çalışıyorlar.” Herkes bireysel bir şeyler yapmaya çalıştığı için,
belki de bunun için sesimiz gür çıkmıyordur. Bu konuyu zamanında ben de çok
dile getirdim ama başka ne yapabiliriz bilmiyorum.
Ali
İhsan Aksamaz: Sizin Lazca şiir ve makalelerinizin de olduğunu
biliyorum. Lazca kitabınız ne zaman yayınlanacak?
“504
LAZCA SÖZ ÇEVİRİLERİNDEN OLUŞAN BİR CEP KİTABI OLDU”
Gülcan
Yüksel Asılyazıcı: 2014’de bir kitap çalışmam oldu aslında.
“Goşağeri Mskva Tkvalape/ Seçilmiş Güzel Sözler” adında ‘Lazika Yayın Kolektifi’ basımlı. Bu
kitabın oluşumundaki asıl amaç, Lazcamız için çaba sarf eden ve her daim
yardımlarını benden esirgemeyen çok saygı değer “Lazepe” sayfa adminleri Ergün
Konakçı, Şaziye Selvi Turan, Osman Özel ve Besim Özel’e emeklerinin
karşılığında ölümsüz bir hediye verebilmekti. “Lazepe” sayfasındaki 504 Lazca
söz çevirilerinden oluşan bir cep kitabı oldu. Biraz aceleye geldiği için
üzerinde çalışıp ilerleyen zamanlarda düzenleyip yeni basım yapabiliriz. Bunun
haricinde şiirlerim şarkılarım ve fıkra derlemelerim var. Her ne kadar Lazca
konuşmaya dilim dönmese de elimden geleni yapıyorum. Bir gün ben de ölümsüz bir
eser bırakacağıma inanıyorum.
Ali
İhsan Aksamaz: Gülcan Hanım, size çok teşekkür ederim.
Başka sorum yok. Ancak sizin söyleyecekleriniz veya mesajlarınız varsa, onları
da söyleyin, lütfen! Allah, ailenizle birlikte her zaman sevindirsin!
Gülcan
Yüksel Asılyazıcı: “Bir dil, az sayıda insan tarafından
konuşulduğu için değil, bilenler o dili konuşmadığı için yok olur”; Bask
Atasözü. Bu benim en sevdiğim söz.
Ben, annem ve babam yanımızda çok Lazca konuşmadığı için kimlik bilincimin
farkına geç vardım. Anne ve babalara seslenmek istiyorum: Lütfen, çocuklarınızla
Lazca konuşun! Susarsanız, yok olursunuz! Yok oluruz! Teşekkür ederim.
+
“Şurdoguriten
Lazuri nena şeni naiçalişeps ar şuri doviqvi!”
(Goʒ̆otkvala:
Andğaneri musafiri çkimi ren Gulcan Yuksel Asilyazici. Gulcan Yuksel
Asilyazicik Lazuri nenas dido qorops do oskedinu şeniti şur do guriten
içalişeps. Gulcan Yuksel Asilyazici ren “Lazepe” coxoni feysbuk̆- but̆k̆aşi
magedgine do dudedit̆ori. Muşi k̆ala ar
int̆erviu dop̆i. Edo biyografi muşişen do k̆ult̆uruli noçalişepe muşişen
molapşinit. Ali İhsan Aksamazi)
+
Ali
İhsan Aksamazi: Gulcan Xanum, ipti biyografi tkvanişen
molamişinit, mu iqven! Sonuri ret. So dibadit? Miepeşen ret? Namu nʒ̆opulape so
igurit? Kimoceri reti? Berepe giqonunani? Mu dulya ikipt? So skidut? Namu
nenape giçkinan?
Gulcan
Yuksel Asilyazici: Xelak̆aoba! Ma Viʒ̆uri vore. 1990 ʒ̆anas noğa Rizinişi
şkasguris dovibadi. Geç̆k̆apuroni nʒ̆opula do liseşi maartani do majurani
sinifepe noğa Rizinis doviguri. Baba çkimik ek içalişept̆u do emuşeni. Baba
çkimi tek̆audi iquşi, noğa Viʒ̆eşa dovibargit. Liseşi çodina sinifi noğa Viʒ̆es
doviguri. Edo Lazepe k̆ala oskidus kogevoç̆k̆i mara ʒ̆k̆arişen gamaxtimeri
çxomi steri vort̆i. Lazepeşi adetepes ek̆onari gegaperi va vort̆i do emuşeni.
ʒ̆oxleşen noğa Rizinişen noğa Viʒ̆eşa mk̆ule ora
şeni bayramişi tadilepes mevulut̆it. Emuşeniti Lazuri adetepeşen mç̆ipaşa
ek̆onari ambari va miğut̆u. Noğa Rizinis vigurapt̆i, nʒ̆opulas k̆ursepe komiğut̆u vana t̆ekvandoşi
k̆ursepe komiğut̆u. Emuşeniti upşu ora va miğut̆u. Xali eşo iquşiti, noğa Viʒ̆eşa
va memalet̆es çkin. Noğa Viʒ̆eşa
dovibargitşi, ipti dido va momʒ̆ondu. Baba çkimişati dido p̆at̆i şumeri
vort̆i. Muşeni noğa Rizinişen noğa Viʒ̆eşa
dovibargit mado babas vubecğupt̆i. Ma mu maçkinet̆uki, aya ç̆it̆a noğaşen ak̆o
mskva gonoşinepe maqvasunt̆u. Minoba çkimi ak yeçkindu. Megerem ma ma va
vort̆ere. Coxo muşiten, minoba muşiten, nena muşiten Lazi vort̆ere! Liseşk̆ule
universit̆et̆is va viguri. Çkvadoçkva dulyapes doviçalişi. Çkvadoçkva dulyape
dop̆i. K̆irtasiye gamaçamuşi dulyas nosi mepçapt̆i ar dukyanis. Nadoviçalişi
ek̆onari dulyapeşi doloxe aya dulya dido k̆ai momʒ̆ondu. Emoras Lazuri ketabepe
dido gamapçi. Lazuri gazeta çkini Ağani “murunʒxi”-ti gamapçi gazeteşi reyonis;
dido ʒ̆anape ʒ̆oxle rt̆u, gazetaşi reyonişi mç̆ita k̆ordeloni gonʒ̆kimapati
andğaneri steri k̆aixeşa komşuns ma. Dukyanişa namulut̆u mamgurepes menoʒxune
Lazuri dersişa toli giğut̆an mado ambai mepçapt̆i. Noğa Viʒ̆es menoʒxune Lazuri
dersi şeniti udodginu mamgurepe dop̆k̆oroberet̆i. Şurdoguriten Lazuri nena şeni
naiçalişeps ar şuri doviqvi. ʒ̆oxleşen sum- otxo cumleten Lazuri naağarğalet̆u
Gulcanis andğaneri ndğas şkvit k̆it̆aloni şiiri aç̆aru. Namiçkit̆upe maç̆aru
ma. Uk̆ule universit̆et̆işi imtianişa kamapti, eşo k̆arari komepçi. İmtiani
şk̆ule noğa Samsunis ‘Mzgudaluri do Skindinuri Omralobaşi burmeşi Organuli
Xaçkaşi P̆rogramis’ gurapaşi hak̆i maqu.
Universit̆et̆is navort̆i oraşi doloxe ardido Lazuri video-k̆lip̆i dop̆i.
Ardido şiiri dop̆ç̆ari. Lazuri nenas dido p̆qoropt̆i. Nʒ̆opula şk̆ule Viʒ̆es
‘Xalk̆i Gurapaşi Şkaguris Bambu Xenʒ̆k̆eli
oxvenus’ usta mamgurapale doviqvi; dersepe komepçi. Dido keifoni orape rt̆u.
2018 ʒ̆anas dovikimoci do açkva noğa Artvinişi çodina ilçes pskidur ma.
Ali
İhsan Aksamazi: Gulcan Xanum, dido ʒ̆anapeşen doni,
Lazuri nena oskedinu şeni gur do şuriten içalipt. “Lazepe” coxoni
feysbok̆-but̆k̆aşi magedgine do dudedit̆ori ret. Armʒika aya but̆k̆aşen,
“Lazepe”-şen molamişinit, mu iqven! Mundes geidginu “Lazepe”? Mu peri
reaksiyonepe mekçapan mak̆itxalepe tkvanik?
Gulcan
Yuksel Asilyazici: “Lazepe” coxoni feysbok̆-but̆k̆a 2012 ʒ̆anas
gomʒ̆k̆i. Nadoviguri çkinapa majura k̆oçepesti oguru mint̆u. Lazuri minobaşi
çk̆ua majura k̆oçepesti oguru şeni gomʒ̆k̆i aya feysbok̆-but̆k̆a.Amk̆ata
noğira komiğut̆u ma. Tkvanti eya
içinopt, ma aya gzas tarixiş mamgurapale Ergun Konakçi k̆ala gebdgiti. Majura
edit̆orepe k̆alati doviçalişi. Rametli Osman Ozeliti entepeşen arteri ren. Feysbok̆-but̆k̆a
çkini andğaşakis rametli Osman Ozelişi emeğik komuğu. Allahik şuri uçxonas! Eya
do muşi emeği çkar va gomoç̆k̆undun.
Ali
İhsan Aksamazi: Gulcan Xanum, tkvanti k̆aixeşa
giçkinan, ʒ̆oxleşen Lazuri nena umanceli rt̆u. Mara açkva eşo va ren. Açkva
Lazuri nena umanceli va ren. Mteli Lazi gamantanerepek xe ok̆ok̆limeri var,
Lazuri nena oskedinu şeni xvala- xvala şur do guriten içalişepan. Tkvan mu
izmont, Lazuri nena ma-21 oşʒ̆anurasti skidasunoni? 37 ʒ̆anaşen doni,
elek̆t̆rik̆- faturapeten k̆arta oşi liraşi jur lira TRT̆-s xarci mepçapt.
TRT̆-k Lazuri armʒika ç̆andinaps. Mara ‘TRT̆- Lazuri’ va ren. ‘TRT̆-
Çerkesuliti’ va ren, ‘TRT̆-Abazuriti’ va ren. Mu p̆at do ‘TRT̆- Lazuriti’
yeçkindas? Tkvan mu izmont?
Gulcan
Yuksel Asilyazici: Ma mk̆itxat na, aya k̆itxalaşi coğap̆i
doloxe muşis şinaxeri kuğun: “Mteli Lazi gamantanerepek xe ok̆ok̆limeri var,
Lazuri nena oskedinu şeni xvala- xvala şur do guriten içalişepan.” K̆arta
k̆oçis xvala- xvala mutxanepe oxvenuşa toli kuğun, gonepti emuşeni sersi çkini
k̆aixeşa va ignapinen. Mati ʒ̆oxleşen aya xalişen dido molapşini mara mitik
quci va momçu. Çkva muepe maxvenenan, ma va miçkin.
Ali
İhsan Aksamazi: Tkvan Lazuri şiirepeti, mak̆alepeti
ç̆arupt, eşo miçkin. Lazuri ketabi tkvani mundes gamiçkvinasunon?
Gulcan
Yuksel Asilyazici:
Mtini giʒ̆vat na, 2014 ʒ̆anas
gamiçkvineri ar ketabi komiğun ma: “Goşağeri Mskva Tkvalape”; Lazik̆a
Gamaçkvalaşi K̆olekt̆ifişen kogamaxtu.
Qoropeli but̆k̆a- adminepe Ergun Konakçi, Şaziye Selvi Turan, Osman Ozel
do Besim Ozelik ma p̆anda memişveles feysbok̆-but̆k̆a “Lazepes”. Mtini giʒ̆vat
na, mati aya ketabi çkimiten, but̆k̆a- adminepeşi emeğepe şeni entepes uğureli
oçukare meçamu mint̆u. Noğira çkimi eya rt̆u.
Feysbok̆-but̆k̆a çkini “Lazepes” nagežin xutoşidootxo Lazuri tkvala do
tercumepeşen ar cebiş ketabi yeçkindu. Armʒika mani- mani ixazirinu aya ketabi
çkimi. Namoxtasen oras, ketabi çkimi tişen k̆udelişa onʒ̆uranuten
xolo gamoçku k̆ai iqven, eşo vizmon ma. Amuş gale şiirepe, birapaş t̆ekst̆epe
do anek̆dot̆iş nok̆orobepeti komiğun. Oğarğalu çkimi ek̆onari mskva varentina,
xeşen namomixteps k̆onariten Lazurişi
oskidus gurdoşuriten mevumxvacup ma. Ar
ndğas mati uğureli noxvene memaşkvasen, eşo vicer ma.
Ali
İhsan Aksamazi: Gulcan Xanum, ma dido şukuri goğodapt.
Çkva k̆itxala va miğun. Mara tkvan otkvaluşi çkva nenape vana mesajepe
giğunanna, mu iqven, entepeti, miʒ̆vit. Allahik ocaği tkvani k̆ala p̆anda
goxelan!
Gulcan
Yuksel Asilyazici: Bask̆uri dido mskva ar tkvala koren.
Aya tkvala dido k̆ai maʒ̆onen: “Ar nena, mʒika k̆oçik nağarğalaps şeni var, eya
nenaşi mancepek eya navağarğalapan şeni ğurun!”
Nana do baba çkimik çkini k̆ala Lazuri va ğarğalapt̆es emuşeniti minobaşi
ç̆k̆ua yano maqu. Aʒ̆i nana- babapes ar- jur nena vuʒ̆vare: Mu iqven, berepe
tkvani k̆ala Lazuri ğarğalit! Lazuri va ğarğalatna, tkvan ğuraten, çkin
bğuraten!
Ma tkvan şukuri goğodapt
http://circassiancenter.com/tr/dort-elle-lazca-icin-savasan-biri-olup-ciktim/
