ჰელიმიში ხასანიში შიირი დო სურეთეფე

 

 ჰელიმიში ხასანი (1907- 1976)

ჰელიმიში ხასანიში შიირთეფე 

 

ონჩამურე

არ ჭუჭუტა მემინგამ სინთი მა, ონჩამურე,
ჟურ კუჩხონეფესთერი სი შურონი ჩქა მუ რე.
სინ გჯახუმს პანტა დინგიქ დო ჩქვაშენი იბახერ,
ვარ გელაგიშველს მითიქ, დინგიკალა იბახერ.
მცუდიში იბახერთ თქვან ხარკიში ბრინჯიშენი,
ვარ მიჩქინ, მუ განჭენან დო იბახერთ ჩქვაშენი.
ჰე ბრინჯი სქანი ივენ, სი ხვალა ნჩხვარუმტაშა,
დინჩხვარაში, ჩქვა ნიმტენ ჭუვალეფეთენ ჩქვაშა.
ნე ნა გეჟოდგინ დინგის კულანიში რენ ია,
ნეთი ნა ხაჩქუ დადის აწი აჭკომენ ია,
ჩქვა ჰემუში ფილავი აღა დო ბეის ანჭენ,
დადი ჩქიმის მენდრალე ხვალა პიჯი აწკარენ.
დოფსთიბურტი, მის უჩქინ, ვორტიკონ ნა მათ ქვაში,
მუ ნა რენ, მუს უჩქინ დინგის, ხვენერი ნჯაში!
სი ქვაშ ხვენერი რე ნა, ნუხონდი დინგიშ ბიგას,
აწითი ნჯირის რე ნა, დიშქაში რე, გიჩქიტას!

ჰელიმიში ხასანი

(გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

+

 

 

 

 სარფი მოლენი

სარფი ჩქინის ბულბულეფექ იბირან,
მის ვარ უძირუნ სარფი, მოხთან, ძირან,
ფორტუკალიშ, ლიმონიშ ფუქირიში
შურაფეშ დოლოხე გოხთან დო იძღან.

სარფი მოლენი, სარფი მოლენი,
ფუქინორას სქანი შურას კოჩი დიძღენი?
ჰა კოლმანის ნა ვარ იხელს, მითი დიყვენი?

ელამთეფეს მითამ კოჩის უძიცამს
ჰაქ ბულბულიქ ფუქრინორას უბირამს,
ჩაიპიჯის დოსთიბერენ ზოღა, ჯანს
ფუქურეფეშ შურათენ არ იხი ბარს.

სარფი მოლენი, სარფი მოლენი,
ფუქინორას სქანი შურას კოჩი დიძღენი?
ჰა კოლმანის ნა ვარ იხელს, მითი დიყვენი?

კულანეფექ აღნე ჩაი წილუმან,
წილუმან დო ლაზურითი იბირან,
ნჯაშენ ნჯაშა კინჩეფე გოფუთხუნან,
ჰა კოლმანის ქვა დო ნჯაქთი იხელან.

სარფი მოლენი, სარფი მოლენი,
ფუქრინორას სქანი შურას კოჩი დიძღენი?
ჰა კოლმანის ნა ვარ იხელს მითი, დიყვენი?

ქომებაჭვი ჰე სარფული კულანის,
მა არ ჶარა ჰეა ბძირი დო ჩაის,
მსქვანა მუში მუკოთი ბომცქვა ნა, ღირს,
მენდრალაშენ მა ლაზური გემაბირს.

სარფი მოლენი, სარფი მოლენი,
ფუქრინორას სქანი შურას კოჩი დიძღენი?
ჰა კოლმანის ნა ვარ იხელს მითი, დიყვენი?

სი მა დომჭვი, ე ვერანეშ კულანი,
დაჩხირი რენ უჩა თოლეფე სქანი,
სი გძირაში, მუ მაღოდენ, ვარ მიჩქინ,
მოთ მემილამს ხე დო კუჩხეს დერმანი!

სარფი მოლენი, სარფი მოლენი,
ფუქრინორას სქანი შურას კოჩი დიძღენი?
ჰა კოლმანის ნა ვარ იხელს მითი, დიყვენი?

ჰელიმიში ხასანი

(გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

+

 

 

მშქირიდონი

კაობათენ, მშქირიდონი!
ნა ქჩუმერტით, ქოხოწონი,
გოფუთხი, ჭოფი კორღონი,
მო ბორტათ მითი ხჩეონი!

ყინვაშ თუთაფეს სი ვარ ტი,
სო გოფუთხი, პია სო რტი?
მუთენ სქიდი, მუ იფხორტი,
ვაშა სოთი უგჲარე ტი.

სი ფაცხა ვარ ოკოგიხვით,
მოხთაეა დო სი დოქჩვით,
გონჭელერი ქომომიხთით,
კაი ჲე, ჰაშო ნა მოხელით!

ხოლო ფაცხა ოშენარე,
აღნე მოთაფე ორდარე,
ვარ მშუნტაშა გონდუნარე,
ყინვას ფაცხა მემიშქვარე.

ბაბა ჩქიმიშ ჲერი ჶაში,
იჲჲა მულუნ სი მოხთაში,
უკუნიქთენ, სი იდაში,
ჰეთი ულუნ, ვარ მოხტაში.

ქიმი ჶაშის ქიმი თუნას
იჩალიშეფს ნაკო თუთას
დერდი ჩქინიქ სერი ვარ ჯანს
ყინვა შენი ფარა მოგაფს

კათა წანას ოკოვიწკეთ
მა დო ნანაქ ეჲა ფჩუმერთ
სერ ნდღალერი გზაფეს ვიწკერთ
ქომოხთაში ვირახატეთ

ჰელიმიში ხასანი

+

 (გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

 

 

 

 

ხოფურეფეს

ხოფურეფეშენი დობივი მტკური,
ამა ხოფას ძინ ხოლო ჩქიმი გური,
გური ჰექ ძინშაქის ვარ ჲულუნ შური,
ხოფურეფეს ბუბირ ხოლო ლაზური.

მუ პა, მუჭო პა, მიშა მედი პა?
შურ დო გური, სოლე დოსქიდი, ხოფა?

ხოფას ნე დიხა მიღუნ, ნე ღობერი,
ნე ოხორი, ნე თის მომათვენ ჭერი,
გობულურ ჩქვა დელი დევრიშისთერი,
სო გემომწკუფას, ბოთანამ ჰექ სერი!

მუ პა, მუჭო პა, მიშა მედი პა?
შურ დო გური, არ ქოგძირატი, ხოფა!

ნანა ჩქიმიქ ჰექ მიბირუ ონწელის,
ჰე ჭალიმი ლეტას გჲაჯინუ ბელის,
ჰე ოხორის ქვა ეჟობდვით თემელის,
ხოფურეფეს ჰაჲა გიჩქინან მთელის.

მუ პა, მუჭო პა, მიშა მედი პა?
შურ დო გური, ვარ გძირაეი, ხოფა?

მა ლაზეფეშენი დიდოფე მწირი,
მუ ნა ბორტი, ქობორე, ვარ ბიქთირი,
დერდი ვარ დოსქიდუ, მა ნა ვარ ბძირი,
ხვალა დუდის ვარ ემიხთუ ინჭირი.

მუ პა, მუჭო პა, მიშა მედი პა?
შურ დო გური, ვარ გძირაეი ხოფა?

ირი ხოფურიქ ვარ მშინამს ნოსერი,
ბაზიქ მშინამს მციქა ელაფათხერი,
ჰაშო მიღუნ მა იგბალი გოქთერი,
ალთუნი ხე ჩქიმის ნიქთენ ნოშქერი.

მუ პა, მუჭო პა, მიშა მედი პა?
შურ დო გური, სოლე დოსქიდი, ხოფა?


დობღურაში, ბირაფა დოსქიდასენ,
ჩქიმიშკულე ჯოხო ჩქიმი სქიდასენ,
ქიმი ხოფურიქ გურის მემიჭვასენ,
ქიმიქ ქანჩა, ქიმიქ დელი მშინასენ.

მუ პა, მუჭო პა, მიშა მედი პა?
შურ დო გური, ვარ გძირაეი, ხოფა?


მა ნე ქანჩა, ნეთი დელი ვარ ბორე,
ნე უმუთელობა ფშინამ ონჯღორე,
ჰალალი ლუკმაშ მამჭკომალე ბორე,
ნე ქჲოლე ბოქაჩამ, ნე ქჲოლე ბორე!

მა ჰაშო ბორე დო ფაღი ბორე,
ვარ ბიფხორ, ვარ მიჭკომაფუნ ონჯღორე!

ქამოშალაში, ფემცქაშენ ჭუბური,
იფხორან, ვა რენ ნა, ეჲა ფუნტური,
გომბუნდღოლუ, გემატუ ნცაშენ ქური,
მათი ვარ ბიჯერ, ნა ბორტი ხოფური.

მთელ ვარ გონდუნუნ, მთელ ვარ იჟოლენ,
ნოკუჩხენეფე ჩქიმი ხოფას ქორენ.

ჩქარ მუთუშა სქანი-ჩქიმი ვარ მათქვენ,
ნე ნა რენშა მითის მუთუ მანძინენ,

მუ ნა მიღუნ, ირი კოჩეფეში რენ,
ნე ნა რენშენ მუთუ გეგაკორდინენ.

ენა რენ, ქორენ, ხოლოთი ტასენ,
ჩქინიშკულენეფექთი იხმარასენ.

ტანის ტუცა მიღუნანშა დიცხირი,
ქიანა ბიხმართ მუჭო მუსაჶირი,
ჭუმენ დუდის ქემიხთანში ინჭირი,
სქანი-ჩქიმი დიხას გესქიდუნ ირი.

მუთუ ვარ გაღენ, მწულე რენ ლეტა,
ჩქარ მუთუ ვარ განჭენ თაბუთიშ მეტა!

ორა მულუნ, ვარ ივენ ჰა დიხათი,
ვარ დოსქიდუნ კოჩიში ნოხვენეფეთი,
ამა ქიანას მუთუ ვარ გჲოკორდუნ,
მურიცხეფექ ვარვალასენ ხოლოთი.

ტუ უჩქინელი, ტასე ხოლოთი,
ჰამუს ნე თრანგი კათუნ, ნეთი ღორმოთი!

კოჩიშენ ეჩქინე კოჩეფეში რენ,
ია ნე იმფულენ, ნეთი ნიხირენ,
სქიდალაშენ ექოლე მუთუ ვა რენ,
რენ ნა, ხვალა ვერესია მედი რენ!

ჰაჲა ჰაშო რენ, ირი წორი რენ,
ჰემ დუნჲაშენ ნა მოხთუ, მიწვი, მი რენ?

ნამუს პკითხათ, ნამუ ბორეთ ნოსერი?
ქიანა დოდგიმერი რენ გოქთერი,
დიდოფე ნჯირის რეთ სერი-ნდღალერი,
გოფუჯამან, სქიდუთ ფუჯეფესთერი.

მა მემიუჯი, მო ივერ ფუჯი!

ენა გიბირაფეს კაჲ მომჩი ყუჯი!

 

ნოჭარეფე ჩქიმითი ჩქიმი ვა რენ,
კოჩი ბორე, იათი კოჩიში რენ,
ჭუმე მა ჩქვა ლაზური ვარ მაბირენ,
ნე ნა იბირანფეშენ მასიმინენ.

ჩქვა მუთუ ვა რენ, ირი დიჩოდენ,

სქიდალაშ ექოლე სქიდალა ვა რენ!

 

კურბეთი მა ვარ ფშინამ ა თბილისი,
ბორე თინა მა ბაბაშენ მუჶლისი,
სქიდალაშენ მა ნა მანჭენფე ებზდიმ,
მა ჰამ დუნჲას ჰემ დუნჲაშ დერდი ვარ ბზდიმ!

ქანჩა ვარ ბორე, მა წორი ბორე,

ოშწანურა ჩქიმიში სქირი ბორე!

ჰელიმიში ხასანი

 

 (გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

+

 

ჩაიში ბირაფა

ჰანდღა კაი ტარონი რენ, ჰაჲდე, დალეფე,
შა გოინდინენი ჲაზიშ ჰა მსქვა ნდღალეფე?!
ჩაიშ ოწილუს მებოქთუთ ჩქინ, კულანეფე!
ჲოფშა კალათეფე თირით, მოხთით, ბიჭეფე!

ჰეჲამოლი ჰეეჲანა, ჰე ჲანა, ჲანა, ჲანა,
ჩქინი რენ, ჩქინ მანჭენან ბედი დო შანა!

ეჰე, რაკანის ეშულუნ მჟორა აღანი,
მჭითა თე მუშითენ თანუნ მელე რაკანი,
ჩიჩქილისთერი პწიპოლათ ჩქინ მანი-მანი
დო ჲებოფშათ მუში ორას არ წანაშ პლანი!

ჰეჲამოლი ჰეეჲანა, ჰე ჲანა, ჲანა, ჲანა,
ჩქინი რენ, ჩქინ მანჭენან ბედი დო შანა!

რანწკალას ბირაფა ჩქინი, რაკანის მატას,
ჰანდღა ჩქინიკალა ქვა დო ნჯაქთი იბირას,
ეზდას იხიქ ჰა ბირაფა, მენდრაშაქ იღას,
აღნე ლაზური ბირაფა ქიანაქ ქოგნას!

ჰეჲამოლი ჰეეჲანა, ჰე ჲანა, ჲანა, ჲანა,
ჩქინი რენ, ჩქინ მანჭენან ბედი დო შანა!

ჰელიმიში ხასანი

(გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

+

ტანის შური გემდგინანშა

ტანის შური გემდგინანშა პჭკომათ, ფშვათ,
ისა პჭკომათ, ფშვათ,
ვიჭიკჭიკათ, ხოლო ისა ფშვათ,
კაობა დო ხელება ვინჯუბალათ,
ჭიტა- ჭიტა ჭიქაფეთენ ვიჭიკჭიკათ,
სი ჩონგური გელამიჩამი, ვიბირათ,
ხელებაში ზოღას ისა ბიმჩვირათ,
ჟური ისა არ ზოღას გებანტონათ!
ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ ვიჭიკჭიკათ,
არკელე ფშვათ, არკელეთი ვიბირათ!

ქიანაშა მუ მოგაღუ, მუ გაღენ,
ჰელე მუ გაღენ,

არ დომიწვი, პია მუ გაღენ?
სქიდალა, ჩქინ ენა ფსქიდუთ, ჰაჲა რენ,
დუნჲაშ ექოლე ჩქვა სქიდალა ვა რენ,

ჭიტა შური ენა ფშვანუმთ, აჲა რენ,
ქიანას ჰანდღა- ჭუმენ იათი ვა რენ,
ირიშენი იათი ექონი რენ!
ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ ვიჭიკჭიკათ,
არკელე ფშვათ, არკელეთი ვიბირათ!

დამარეფეს იგიბენშა დიცხირი,
ტუცა დიცხირი,
შურ დო გური, ტუცა დიცხირი,
ვა მესქურუნ ჰამ ყოროფაშ დაჩხირი!
ჰე კულანი, მა ფშუმთაში, მიბირი,
ჟურ ჶარა ვარ დიბადენ კოჩიშ სქირი,
ლეტა ჩქიმის ჲულუტაშაქ ინჭირი,
პანტა ყანწი ჲემიფში დო მიბირი!

ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ ვიჭიკჭიკათ,
სი ჩონგური გელამიჩამი, ვიბირათ!

ჰემ დუნჲაშენ მი მუხთიმუნ, მის პკითხათ,
მიწვი, მის პკითხათ,
შურ დო გური, დოთქვი მის პკითხათ,
მუთუ ვარშენი ნაღდი მოთ გომდინათ?
ჭიტა- ჭიტა მიღუნანშა ვიჭიკჭიკათ,
ჲოფშა ყანწი გამამწირათ, ჲევოფშათ,
ალავერდი ართიმაჟურას მეფჩათ,
ჩქინი რენნა ოშწანურა, ვიხელათ!
ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ ვიჭიკჭიკათ,
სქიდალაში მთელიქ ართოთ ვიბირათ!

ღომან კვანცა ნა იქომტესფე სო რენ,
დომიწვი, სო რენ,
შურ დო გური, არ დოთქვი, სო რენ?

ჭუმენ ჩქუნი ლეტათენთი ვანორენ!
სქიდალაშენ არ ნდღა ტას ვინჯუბალათ,
ღორმოთიშენ ჯენნეთი მო ფჩუმეტათ,
ჩქუ მაკვანდე ვარ ბორეთ-ნა, ვარ ვიკვანთ!
ნჯირიშ ორა მეკემილეს, გოპკუცხათ!
ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ- ჭიკ ვიჭიკჭიკათ,
დრო ჩქინი რენ, ჰემ ფშვათ დო ჰემ ვიბირათ!

ჰელიმიში ხასანი

 (გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

+

ბიჭი დო ბოზო

 

ბიჭი:
ეშულუნ აღნე მჟორა,
ვარ მაჲანან ჩაიშა!
ვა რენ ონჯირუშ ორა,
ე დალეფე, მანიშა!

ბოზო:
სი მელე მოთ გელადგი?
უჩა ბიჭი, ბიგზალათ!
თირით კალათეფეთენ,
ჩქუნ მანი-მანი პწილათ.

ბიჭი:
ლუმჯი კლუბის ოკოფთათ
დო ლაზური ბიბირათ,
ძიცინერ-ხელებერი
მთელ კოლმანიქ ბიხელათ!

ბოზო:
თოლის მოწკერ, მიძიცამ,
ბიჭი, მუ გიღუნ გურის?
ვაშა სოთი იჭვეტა
ოროფაში დაჩხირის.

ბიჭი:
ქონაგნიში, დოგიწვა,
მორო, მა ნა მომჭუნფე,
სერ-ნდღალერი მალანდენ
სქანი უჩა თოლეფე.

ბოზო:
ვარ მეგოჯან, ე ბიჭი,
მცუდიში მო გომოომ,
მციქა მედულჲე ვა რე,
გიჩქიტას, სი ვარ გოომ!

ბიჭი:
სი ლაზური მიბირი,
მუჭო დულჲა პა, ძირი,
მთელ სქანი ოსიმადუს
სერი ვარ მიღუნ ნჯირი.

ბოზო:
მოთ ისიმადეფ დიდო,
ვარშა ომტინა ტვინი,
ვარ მეგომსქუნ, ე ბიჭი,
მცუდიში გურიშ ჭვინი.

მთელითი:
მის ნომსქუნ ოსიმადუ
ჰა ფუქრინორაშ თუთას!
ჩქუნ ვარ ვიხელათ დო,
მორო, ჩქვა მიქ იხელას!

ჰელიმიში ხასანი

(გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

+

ჰეჲ ჲამო

ბერგი კაპეთ დიქაჩი,

ორდო- ორდო მოლი,

ლეტას შუჲ სქანი მეჩი,
ჰეჲ ჲამოლი, მოლი!

ჰეჲ ჲამო, ჰეჲ ჲამო,
ჰეჲ ჲამოლი, მოლი!

ბერგი ხეშენ მეგილამს,
დოღაჭკინდუ, ბძირომ,
მაჟუა ულუნ დო მოჲლამს,
ხვალა მა ბიბირომ.

ჰეჲ ჲამო, ჰეჲ ჲამო,
ჰეჲ ჲამოლი, მოლი!

დულჲა დობოჩოდინათ
საათ ვითის ჲანო
დო ოკულე ბიბირათ
ჩქუნი ბირა ჲამო.

ჰეჲ ჲამო, ჰეჲ ჲამო
ჰე ჲამოლი, მოლი!

ჰელიმიში ხასანი

 (გურამ კარტოზია, “ლაზური ტექსტები- II”, თბილისი, 1993)

+    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +

                                   ჰელიმიში ხასანიში სურეთეფე 

aksamaz@gmail.com

 

 

ხასან ჰელიმიშიშ ქუჩა ბათუმის

(სარფი, 8 VIII 2006)

 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2023/03/helimisi-hasann-siir-ve-tablolar.html

 

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2023/03/helimisi-hasann-siir-ve-tablolar-2.html