“Luk̆a İncili” Lazca Olarak
Yayımlandı
Bu makalemde sizlere geçtiğimiz günlerde
Lazca olarak yayımlanan “Luk̆a İncili”nden kısaca bahsedeceğim.
Laz,
Megrel/ Margal, Svan/Şoni ve Kortu/ Gürcü Dilleri “Güney Kafkasya
Dilleri”ndendir. Akraba Laz, Megrel, Svan ve Gürcülerin yaşadıkları coğrafya da
tarih boyunca oyun kurucu büyük devletlerin ateş çemberleri içinde kaldı hep.
Ancak bu akraba halklar hem varlıklarını ve hem de anadillerini günümüze kadar
korumayı başardılar.
Lazlar;
günümüzde Türkiye ve Gürcistan sınırları içindeki Doğu Karadeniz ve Güney Batı
Kafkasya coğrafyasının en eski ve yerli halklarındır. En yakından akrabaları
Megreller'dir. Megreller Gürcüstan ve Abkhazya’da yaşar. Türkiye Lazları
Müslüman, Gürcistan ve Abkhazya Megrelleri ise, Ortodoks Hıristiyan'dır.
Lazca
ve Megrelce iki yakın kardeş dil. 20. yüzyılın politik kurumsal yapılanmaları
hem Türkiye ve hem de Sovyetler Birliği ve Gürcistan'da Lazca ve Megrelce’ye
karşı oldukça acımazsız davrandı. Bu iki kardeş dilin kitaplı, okullu, yazılı
edebiyatlı diller olmaları sürekli engellendi.
21.
yüzyılın politik kurumsal yapılanmaları, insanlığın binlerce yıldır süren
özgürlük ve hak mücadelesi sonucu artık yerelliğe de önem vermek zorunda
kalıyor. Bu anlamda da hem Lazca ve hem de kardeş dil Megrelce’nin
kurumsallaşarak geleceğine taşınacağına artık kuşku yok.
“Kitabı Mukaddes”in Çarlık
Rusyası zamanında kardeş dillerden Gürcüce, Megrelce ve Svanca olarak
yayımlandığını biliyorum. Süleyman
Çelebi’nin asıl adı “Vesiletü’n-Necat”/ (“Kurtuluş Yolu”) olan ve bizim “Mevlid” dediğimiz eserinin Lazca’ya Osmanlı
Devleti’nin son yıllarında Osmanlı Alfabesi’yle tercüme edildiğini de
duymuştum. Günümüz Türkiye Lazları Müslüman olmalarına ve “Kuran-ı
Kerim” henüz Lazca’ya tercüme edilmemiş olmasına rağmen, “Luk̆a İncili”nin
Lazca’ya tercüme edildiğini ve İstanbul’da “Kitabı Mukaddes Şirketi”
tarafından yayımlandığını da öğrendim;
hemen edindim, okudum.
“Luk̆a
İncili”, yayınevi tarafından iki ayrı kitap olarak yayımlanmış; ilki tamamen
Lazca ve “Luk̆a Lazuri” adını taşıyor, diğeri ise “Luk̆a-Türkçe” adıyla Lazca
ve Türkçe bölümleriyle yayımlanmış. Kitabı Mukaddes Şirketi Yayınevi’nin internet sitesinde “Luk̆a Lazuri”
ve “Luk̆a-Türkçe”ye ilişkin şu bilgilere yer veriliyor:
Kitab-ı
Mukaddes Şirketleri’nin birinci amacı Kutsal Kitap’ı dünyada konuşulan farklı
dil ve lehçelere tercüme etmektir.
Türkiye’deki Kitabı Mukaddes
Şirketi olarak Lazcanın Arhavi lehçesindeki bu çeviriyi tek dilli ve
Türkçe ile birlikte çift dilli olarak okurlarımıza sunmaktan dolayı mutluluk
duyuyoruz.”
Lazca
biliyorsanız veya Lazca öğrenmek istiyorsanız, zengin kelime hazinesini
barındıran bu dinî metni mutlaka edinmelisiniz. Kuran-ı Kerim’in de Lazca’ya hâkim ehil bir ekip
tarafından tercüme edilip yayımlanması temennisiyle, bir sonraki makalemde
buluşmak üzere sağlıcakla kalın. (12. III. 2020)
https://sonhaber.ch/luk%cc%86a-incili-lazca-olarak-yayimlandi/
https://www.circassiancenter.com/tr/luk%cc%86a-incili-lazca-olarak-yayimlandi/
