Mtuti
do K̆orğoni
Mulavak em ʒ̆anas Budiatis qona moç̆veret̆u. Aya ağne moç̆veri qonas dido k̆aiti lazut̆i açaneret̆u, hama ç̆qint̆iş oras mtuti do ğeci konaçkineret̆u. Mulavak qonaş şkaguris ar k̆alui/ k̆alivi dok̆iduşi, çumert̆u. Aʒ̆i mamşkurine mtutik mu qvat̆u. K̆ata seris yopşa qonas tamo- tamo nanç̆et̆u, hama Mulavak furungis dulubart̆u, ya teneke obrangalapt̆u, ya dibuç̆qoapt̆u, ya çakmakli gyot̆orapt̆u do mamşkurine mtuti na yemk̆utat̆ust̆eri çkva emuşa kvaşurduli var naç̆işinet̆u. Bedi - xamanʒ̆a mtutik mu qvat̆u, e mjaş şura na aleps, ç̆qint̆epes şura, ser- nadğaleri çxvindişen/ çxundişen var gamuxtept̆u. Mtutik dido isimadu, isimadu do amuşk̆ule aya dulya xvala na var axvenet̆u konagnu. Ar mitik̆ala isa oqopumu//oxvenu unt̆u, hama, k̆oçişen na var aşkurinen, mt̆k̆urepeşen mi rt̆u iya. Ser isimadu, ndğaleri isimadu... Ho, kobžiri-ya, - tku mtutik, - mgeri-ya. K̆oçis mgerişen var aşkurinet̆uk̆on- na coğori şinaxupt̆u-i? Muk çumet̆u- çkva muşi mçxurepe-ya do Mgerik̆ala marte diqvet̆es. Ar dğas mgeris mtutik uʒ̆u: E, mgeri cuma çkimi, aya k̆oçiş skiripeşen na mʒ̆iruptpe mu ren. Žiropi, k̆oçiş skiepes artimajuraşa meşvelu na uçkinan-şeni, entepeşa mitis var gyacginen. Çkin, mt̆k̆urepek artimajuras na var mevuşolt şeni am xalis voret. Man komiçkin, Hemşili Sultani cumadis dido mçxurepe uqonun, hama sum maliş murati ndğaleri oxoris nuk̆irs do seri naşkumers. Eşoti komiçkin, ia mçxurupeşa do tik̆anepeşa si dido p̆ici na gaʒ̆k̆aren, hama mu qvaginon, iy murapek mçxurişa k̆vinçi var meşiputxinapan, mtuti do mgeri so doskidas. Manti nak̆o ora ren Mulavaş qonas vakter. Mgerik mʒika nisimadu do ižiʒuşk̆ule, - ho, si ʒ̆ori re, mteli mt̆k̆urepeş doloxe hem nosoni man vore. Tkvanda iri şeitanoba çkimi golilaps, hama k̆oçepeş doloxe var. K̆oçepeş nodgime irek̆is tkvan ar k̆uçxeten nik̆idet, çkin dido noseri na voretşeni jur k̆uçxeten mevik̆idet. K̆oçişi nosi do fik̆irişa iri menant̆reri ren; k̆oçik̆ala mo ister. K̆oçis na gyocginaps, dunyas mutu koren-na, xoloti k̆oçi ren. Aya çkar mututen na var icginen, k̆oçi k̆oçiş duşmani var t̆as-na, dunyas k̆oçik na qvas entepe, Trangisti var axvenen. K̆oçis nosi do fik̆iri, gagna, muşi moʒ̆qvineri, arti majvaraşa meşveluşeni, cumalobaşeni dvaxmaras na ğuraşk̆ule na meşvenan cennetişen k̆ai. Cenneti dixaşi jin xe mutepeşiten kododgipan. Edo çkva ğuraşk̆ule na meşvenan cenneti-cernemişen aşkurinen. K̆oçis skirepes varti uçkinan. Cenneti, cennemi, Trangi, Şeitani, Melayaği xolo mutepeş yenoçkine na ren varti uçkinan. Aya mutepeş yenoçkinepeşa xolo mutepe kyole na renan... Si ʒ̆ori zop̆on, Mtuti Cumadi. Dido dulyapes xvala man var sinti k̆oçepeşen nosoni re... Yebzdat okro//altuni, elmazi, bakiri, gyumişi... Çkin entepe dixaşi jin bžirat na varti golovoʒ̆k̆ert do mek̆avilapt, ç̆anç̆axis doložit̆as na ar çkva k̆uçxe gevuntxipt do mek̆avilapt, hama k̆oçişi skirepek entepeşeni artimajvara qvilupan. Aʒ̆i man skanda mututen na var memaşvelasunon koxoʒ̆oni- ma miçkin... Guriş meç̆vinuşi mtutik xoloti kagyonç̆eret̆u do simaderi nit̆uşi, ar k̆oğonik quci cicis, - Mtuti Cumadi ya, - do eluʒ̆irapt̆u. Mtutik quci elupat̆xuptu, mo miqur qucis-ya do. Hama k̆orğonik xoloti, - quci mo elamipatxup do miʒ̆vi mu isimadep, megişolai-yaşi, - mtutik k̆orğonis: Çkim do mgeristeri k̆oçepeşen na var aşkurinenan noseri mt̆k̆urepes çare var ažires, si mi iqvi. Dulya şkurina do nositen xvala reni? Duniyas eşo ç̆it̆a şuepe renan-ki, mutepeşen şilya fara didi xaivanepes gyocginapan, oğurinapan. Ar ʒ̆iʒ̆ilak ar deve, ar fili oğurinaps, hama muk şilya fara filişen ç̆it̆a ren... Eşo bombolape renan, ki k̆oçi oğurinapan. K̆ai moo, gaxvenen na, amseri Budiatiş qonas na çumers Mulava cumadis eşo ar mutu oğodi ki, ç̆umen limci k̆aluişa mo moçkumer. - Am seri var, hama ar havtaşakis aya dulya gixvenaminon- yaşi, - mtutik k̆orğonis quci ilupatxeret̆u do mik̆ileet̆u, hama k̆orğonik xolo nocoxu, - ar havtaşk̆ule kožirop-ya. Mtutis igbali var uğut̆u, hama mtiniti, ar havtaşk̆ule ar seris Mulava k̆alui var t̆u. Mtutişi ndğa diqu... Ç̆qint̆iten dižğuşk̆ule çkva qonas ingort̆u. Aya na žires, ğecepeti qonas amaxteret̆es do hem ç̆k̆omeret̆es, hem ingort̆es. Žğeri mtuti qonas goşacant̆u. Xoloti k̆orğoni mtutis nanç̆u do qucis uʒ̆u: Muç̆o iqu, ma var giʒ̆vii? Aya didi dulya muç̆o qvi, mu iqu do Mulava k̆aluişa var malu. Mulavas çxe vuğodini. Kimi k̆ank̆alaps, kimi mçxopaten iç̆ven... K̆alivişa var malen. Aʒ̆işk̆ule k̆ata sum ndğas ar dğa guşint̆alasinon. Mtutik, - aʒ̆i si mu goğoda, aya skani meşvelu muten eşaip̆qirda, - yaşi, k̆orğonik uʒ̆u ki, - ordo, mç̆ima moxtasinon, qucis komeşagixta-ya, Ek t̆uʒa ren, hemti xomula do misimini-ya. K̆orğoni mtutis qucis komişuxtu do uʒ̆umert̆u, Mulavas na oğodu şeepe.
[Xasan Helimişi, 59 ʒ̆lis. 1966 ʒ̆eli
(Çaiʒ̆era Omar Memişişma). Moleni Sarpi/ “S a r p i”, Batumis Şota Rustavelis
Saxelmʒ̆ipo Universit̆et̆i,
Kartvelologiis ʒent̆ri, S. S. “Gamomʒemloba Aç̆ara“ Batumi - 2015]
Xopuri
Biç̆işi Ambai
Xçini do badis kuqoront̆erenan ocağişi ar biç̆i. Antepek, xçini do badik, beres, arteği na uqoont̆es şeni, mutu var oxvenapapt̆es, var noç̆iapt̆es-do aşo irdet̆u xçini do badişi bere. Ok̆ule aya biç̆i vit̆oovro ʒ̆aneri na iqu dvaqoropu turcaişi k̆ulanis. Aya k̆ulanisti qorop̆t̆u turcaişi biç̆ik. Ar dğat̆u, aya jur biç̆epe kok̆vages artik̆atis do kagamoç̆k̆es zenginiş k̆ulaniş dulyaşeni oğağalu. Turcaiş biç̆ik uʒ̆uki, ia k̆ulani man viqonaminon, muşeniki sin fuk̆araş biç̆i re do var megomskuns zenginişi k̆ulani gora-Ya. Fuk̆araş biç̆is tis var muxtu aya biç̆işi oğağalu do uʒ̆u: Ma na fuk̆ara vore miti zenginepeşen var magoasinonia? - Sin gobiʒ̆eri do umuteli biç̆is mik megçaps zenginiş k̆ulania, - uʒ̆u turcaiş biç̆ik.- Si zengini na re emuşeni ti imʒkvap do didi guri giğun. Man skanden mu eksiği miğun xei, k̆uçxei acaba. Skanik̆onai k̆oçoba var miğuni? - Zoi, zoi uʒ̆umers fuk̆araşi biç̆ik. - Si mu k̆oçoba do kimoloba giğut̆asinon-ya, - uʒ̆umers zenginişi biç̆ik. - Man kimoloba do k̆oçoba miğuni, var miğuni, moxti do ar ok̆vaat̆at-ya - uʒ̆umers fuk̆araşi biç̆ik. Em vaxtis jurikti kişiğes xamepe do kogyoç̆k̆es ok̆ok̆idinu. Fuk̆araşi biç̆ik turcaişi biç̆is xami guiş ortas guşuputxinu. İdu, k̆ulani kamork̆u do dağis dont̆k̆obu. Aya mtelişei na nagnu k̆ulanişi babak ok̆obğu muşi k̆oçepe do mendaxtu k̆ulanişi ogoruşa. Goxtes, goxtes do biç̆i kožires dağis k̆ulanik̆ala. Antepe kagiqones noğaşa K̆ulani babamuşik oxoişa mindiqonu. 26. biç̆i komoloxunes, xapisis. K̆ulanişi derditen xapisis biç̆i dižabunu do na ğurut̆u nan-babas kart̆ali konuç̆aru.
+
Mxiguri
Biç̆iş Ambai
Mxigi kyoi ren Xopaşi yanis. Aya kyoişi ar biç̆iş ambai aşo giç̆k̆en. Mxigis megerem ar biç̆i ağne içilu do oxoris bere-barik̆ala skidut̆u. K̆ai çil-kimocoba uğut̆es. Qona ikipt̆es, ont̆ule ikipt̆es, puci, mçxuri do mtxa uqoont̆es. Eşoki k̆ai skidut̆es do dulyasti boine naʒ̆qvet̆es. Ar vakitis oxorca noğaşa git̆uşi, gzas konagu noğaşen geri na işit̆es mxiguepe. Oxorcak ar tanes k̆itxu, - Noğas kapşia reni-ya-şi, k̆oçik uʒ̆uki, moo var reni? Ena ginonk̆onai ren, ginon-na ont̆ules gubğia. Oxorca mendaxtu kapşiaşi yerişa, kapşiana paupt̆es yerişa. Kodolobğu kapşia do gei oxoik̆ele mendaxtu. Oxoişa na moxtu, kimolik konagneet̆u, oxorca muşik başkak̆ala nağağaleet̆u do dido meşabğeri t̆u. Başka biç̆ikti aya k̆oçis nufesatu do oxorca kanoşkvinapu. Mxigis amk̆ata şeepe gok̆vironi var ren, muşeniki mxiguepe mʒika umegnapupe renan. Mʒudişi k̆oçik oxorca kanaşku. Meşkvineri oxorca nana-babak oxorişa var amoçku. Oxorca kodoskidu umiteli, usaebe. Em vaxtis aya oxorca ia k̆oçik dogoru, namutxanik noğaşen na işit̆u vaxtis nuğağaleet̆u. Aya ambai ʒ̆oxleneri kimolikna nagnu mextu oxorcaşi ağani kimolişa do uʒ̆uki: Man na mevaşkvi oxorca, mot gori-ya. Ma giʒ̆umer, kanaşkvi, var naşkvina duşmanoba maqvenan do giçkit̆as-ya. Hama aya k̆oçi kimoli k̆oçi t̆u do emuşi notkvapes içti var usiminu do oxorişen atxozu. Amuşk̆ule kimoli do oxorca k̆ai skidut̆es. ʒ̆oxleni kimolis muşi uğnosoba do başkaşa mesiminu mus kodoskidu.
Aişe
Doliže,
75 ʒ̆lis. 1970 ʒ̆eli (Çaiʒ̆era Omar Memişişma). Moleni Sarpi/ “S a r p i”,
Batumis Şota Rustavelis Saxelmʒ̆ipo Universit̆et̆i, Kartvelologiis ʒent̆ri, S. S. “Gamomʒemloba Aç̆ara“
Batumi - 2015]
