“Kendi kültürümüze ve anadilimize dair tek
kalem oynatmamak çok zoruma gitmişti!”-
Bölüm- 2
Ali
İhsan Aksamaz: Arabesk Lazca müzik yapmıyorsunuz. Laz
halk müziğini yalnızca tutum- kemençe gibi otantik enstrümanlara da
hapsetmiyorsunuz, diğer enstrümanlarla da müzik yapıyorsunuz, okuyorsunuz. Eski
Laz halk şarkılarını yeni bestelerle okuyorsunuz. Yeni Lazca şarkılar
yapıyorsunuz. Bu, Laz müziğinde yeni bir tarz. Biraz da bize bu
tarzınızın sebebinden bahsedin, lütfen!
Cihangir
Bilgin, her konseri için tarihe önemli notlar düşüyor
Cihangir
Bilgin: Arabesk, taverna vs. denilen
müzik yaparak geçinen bir takım insanların
lüks içinde yaşam sürdürdüklerini,
varoşlarda yaşayan insanlar üzerinden çıkar sağlamanın tezgahı olduğunu
düşünüyorum. Arabesk Açıkça riyakârlıktır.
2000’li yılların başında Dil bilimci Goişi Kojima’nın Laz halk Şarkıları adlı bir kitabını
okumuştum. Kendi kültürümüze ve anadilimize dair tek kalem oynatmamak çok
zoruma gitmişti. Lazca ile ilgili “93 Süreci” içinde olan birçok Laz aydını ile
tanışıklığım başladı; hâlâ da devam eden yoğun bir çalışma içine girdim. Bazı
kaynaklara ulaşmak zor olduysa da Lazca otantik şarkılar ve Lazca şiir yazan
birçok insanın eserlerini arşivlemeyi başardım. Bizzat şahsî görüşmeler ve
çalışmalar yaptım. Derleme araştırma gezileri programladım. Lazca şiir yazan
birçok insanla bir araya geldim; şiir yazmalarını teşvik ettim. İnsan profili olarak Lazlar (kendimde dâhil)
inatçı ve tez canlı insanlarız. Bu yüzden yapılan bütün kültürel çalışmalarda
ciddî sancılar, krizler, küslükler vs. ortaya çıkıyor. Mücadele içinde
yıpranarak kültürel dokuyu korumak ve üretmek adına kendi payıma düşeni yapmaya
çalışıyorum.
Lazca otantik müzik
konusunda Lazona’da yaşayan müzisyenlerin duyarlı olmadığını düşünüyorum.
Sadece kendi mahallinde ya da evinde lokal anlamda Lazca şarkıların okunduğunu
söyleyebilirim. Ortaya çıkarılabilen otantik ezgilerin çoğu en yakın
tanıdıkları tarafında derlenebildi. Alan taramaları ve derleme konusunda
yeterli ciddî çalışmalar yapılamadı. Kaybolan ve toprağa giden yüzlerce müzikal
yapıt var. Laz toplumunda kollektif çalışma gurubu anlayışı sadece tarımsal
alanda var. Ancak kültüre ve dile dair araştırmacı uzman yani konusuna vakıf
insanların binlerce yıllık mirası korumak ve kayıt altına almak gibi bir
mecburiyeti vardır. Hazırcı tüketim anlayışı, sadece popülerlik adına yapılan
şahsî menfaatler dışında toplumsal yapıya katkı sunmuyor.
Laz şarkıları konusunda
Helimişi Hasan, evrensel boyutta eserler bıraktı. Bu başarısı, düşünsel anlamda
Helimişi Hasan’ın bilgeliğinin yansımasıdır. Sanat ve halk kültürü adına şahsî
çabalar sarfetmek ve bunun diyetini yokluklarla geçirilen bir yaşamla
sürdürebilmek ancak Helimişi Hasan gibi bir aydının farkındalığıyla
gerçekleşti. Kendi ifadesi ile bu
dünyada kendine düşen görevi yaptığını ve yaşadıklarından ve yaptıklarında
pişman olmadığını ve de emeklerinin boşa gitmeyeceğini yüksek perdeden
insanlığa duyurdu.
Fakat Helimişi Hasan,
sadece Laz dilini konuşan ve resim, şiir, müzik, politika, vs. uğraşları olan
bir insan, Laz halkının müziğini, kültürünü oluşturan genel bir unsur değil. Aynı zamanda mihenk taşı misali Helimişi
Hasan’ın çabaları olmasaydı sorusunu da Laz aydınlarının kendilerine sormaları
gerektiğini düşünüyorum.
Kent kültürü içinde
yaşadığımız süreçte otantik eserler yapmanın olasılığı zaten mümkün değil.
Fakat Lazca konuşma dilinin kendi içindeki telaffuz söylem ve esprilerini
hissedebilmek ve müzikal anlamda ifade edebilmek adına özgürce eser yazmanın en
doğal hakkım olduğunu düşünüyorum. Kaybolmakta olan kültürel değerler adına
çalışma yapan birçok emekçi insan tanıdım. Maalesef günümüz toplumunun geneli
hazırcı ve okumayan sorgulamayan bir anlayış içinde. Özellikle şiir vs. edebi
eserler yazan Laz aydınlarının verdiği emeklerin kitap sayfalarında kalmasına
izin vermemek adına inatla eser yazmayı doğru bir davranış olarak görüyorum.
İnsanlar beğenirler,
beğenmezler ama ben şahsım adına yazdığım eserlerin evrensel boyutta olmasını
amaç bilirim. Dünyada her orkestranın icra edebileceği, ses alanı geniş ve her
enstrümanın çalabileceği eserler yazmaya çalışıyorum.
Tabii ki imkânlar dahilinde kayıt vs. yaparak
paylaşmak isterim. Zaman ve maddî koşullardan ötürü emek olayı.
Devam
edecek…
+
Cihangir Bilgini: “Çkini k̆ult̆uri do nananena şeni çkar mutu uxvenuten eşo doxedu dido
p̆at̆i maʒ̆onu!”
Noʒ̆ile- 2
Ali
İhsan Aksamazi: Arabesk̆-Lazuri musik̆a va ikipt. Lazuri
xalk̆uri musik̆a xvala guda- kemençe steri otant̆uri enst̆rumanepesti va
moloxunapt, majura enst̆rumanepetenti musik̆a ikipt, ibirt. Edo mcveşi Lazuri xalk̆uri birapapeti ağani
kaydepeten ibirt. Ağani Lazuri birapape ikipt. Aya ren ağani gza Lazuri
musik̆as. Amʒ̆ika aya zima tkvanişi sebebişenti molamişinit, mu iqven!
Cihangir
Bilgini: Arabesk̆uri musik̆a, t̆avernaşi
musik̆a do amusteri musik̆ape çkimi dulya va ren. Amk̆ata musik̆aşa toli va
miğun ma. Mara miçkinan, namtini
k̆oçepek arabesk̆uri musik̆a do t̆avernaşi musik̆a ikipan do aya dulyaşen dido
para mogapan do luksişi doloxe skidunan, aya k̆aixeşa komiçkin ma. Aya ren varoşepes naskidun garibanepeşi
cebepeşen para mogapu, aya ren tezgyaxi, aşo visimadep. Arabesk̆uri birapa, tişen k̆udelişa riyakyaroba
ren.
2000- oni ʒ̆anapeşi
geç̆k̆alas rt̆u, Jap̆on lingvist̆i Goişi
Kojimaşi ‘Lazuri xalk̆uri Birapape” coxoni ketabi vik̆itxeret̆i. Çkini k̆ult̆uri
do nananena şeni çkar mutu uxvenuten eşo doxedu dido p̆at̆i maʒ̆onu. “93 ʒ̆anaşi
Noçalişepe”-s mxuci nameçeren dido Lazi gamantaneri k̆ala tamo- tamo viçini
ok̆uleni ʒ̆anapes. Edo xoloti şurdoguriten mxuci namepçap noçalişepes
kogevoç̆k̆i. Namtini odudepe ožiru dido meç̆ireli rt̆u çkimi şeni mara
otant̆uri Lazuri birapa do Lazuri şiirepe naç̆arupt̆u ardido k̆oçişi eserepeşen
arşivi maxvenu. Am k̆oçepe movik̆itxi do entepe k̆ala mskvaşa bğarğali, entepe
k̆ala noçalişepe dop̆i. Nok̆orobe do goşogoralaşi golvape dop̆i. Lazuri şiiri naç̆arups dido k̆oçi
k̆ala viçini, kok̆optit, dopxedit; şiiri ç̆aran yado entepes udodginu mxuci komepçi. Çkin Lazepe
dido nop̆rani do gurpatkaleri k̆oçepe voret (ho,
moro, mati eşo vore). Emuşeniti artot xveneri mteli k̆ult̆uruli noçalişepeşen cidduri
ʒ̆k̆uni, k̆rizi, dolomarʒ̆ala do amuseri şeyepe yeçkindun. Aya k̆ult̆uruli mucadeleşi
doloxe mitik va memişvelas nati, ma xvala dopskida nati, xoloti k̆ult̆uruli
xampoba çkini oşinaxu do ağani eserepe omralu şeni çkimebura udodginu
şurdoguriten viçalişaminon. Ma aşo komiçkin.
Muşeni va miçkin, Lazonas
naskidun muzisyenepes otent̆uri Lazuri musik̆aşa toli va uğunan. Ma aşo
komiçkin. Xvala ti- mutepeşişi mahalluri Lazuri birapape ibirnan ekonuri
muzisyenepek, aya matkven ma. Ekoni
mcveşi otant̆uri melodepe ik̆orobineren ekonurepeşi xolosonerepeş k̆elen do
emuşeni. Mcveşi otant̆uri Lazuri melodepeşi ok̆orobinu şeni, speros dobağine cidduri noçalişe va
ixveneren. Aşopeten gondineri oşepeten Lazuri
musik̆aluri melodi komiğunan, aya matkven. Lazuri lamtinalas k̆olekt̆iuri oçalişuşi
adeti va kuğun, mara xvala ziraatişi speros noderepe ikipan. Mara vitoşepeten ʒ̆anaşi
mcveşi k̆ult̆uri do nena oşinaxu, doloç̆aru do oskedinu şeni andğaneri dğas
vak̆ufepe, derneğepe, çkinerk̆oçepes mesuliyeti kuğunan. Edo vak̆ufepe,
derneğepe, çkinerk̆oçepe artimajuraşen mendras dodgituşa var, xe ok̆ok̆limeri
oçalişuşa mecburi renan, ma aşo komiçkin. Ağani mutu uxvenuten, ti- t̆ani oʒ̆iru
do para mogapu şeni, xvala mcveşi birapape oxmaru ren cibgiroba do aya xalik
lamtinalaşi k̆ult̆uris çkar va nunxvacups.
Helimişi Xasanik
universaluri zimaten didi Lazuri birapape memişkves. Helimişi Xasanişi
noçalişepek muşi xçetomanoba moʒ̆irapan. Sanati do xalk̆uri k̆ult̆uri muşi şeni
xvala- xvala diçalişu Helimişi Xasanik. Emuşeniti skidalas umuteli do umiteli
doskidu. Aya rt̆u noçalişepe muşişi bedeli. Mara noçalişepe muşi muşi
xçetomanobaşen yeçkindu. Helimişi
Xasanişi felsefe eşo rt̆u: “Skidalaşen ma namanç̆en kaebzdi/ Ma am dunyas em
dunyaşi derdi va bzdi!” Helimişi Xasanik
emus naanç̆en dulya doqu. Emuşeniti nažiru didi ç̆vinapetenti çkar va
dipişmanu. Noçalişepe muşi va gondinasunt̆u, Helimişi Xasanak noçalişepe muşi
mteli k̆oçinobas mağali sersiten kognapu.
Mara Helimişi Xasani, xvala
Lazuri nena nağarğalapt̆u k̆oçi va rt̆u; resimepeti ğarupt̆u, şiirepeti ç̆arupt̆u,
musik̆ati ikipt̆u, p̆olit̆ik̆ati ikipt̆u; amk̆ata faaliyet̆epeti ikipt̆u. Xvala
Lazi xalk̆işi musik̆a do k̆ult̆uraşi doloxe tesadufuri ar miti va rt̆u Helimişi
Xasani. Meçamura ç̆k̆oni steri rt̆u. Helimişi Xasanişi gayret̆i do noçalişepe
va rt̆uk̆onna, akonuri Lazi
gamantanerepek mu qvasunt̆es? Ti-
mutepeşis aya k̆aixeşa k̆itxan, aya minon ma.
Andğaneri ndğas didi
noğaşi k̆ult̆urişi doloxe pskidurt. Emuşeniti otant̆uri Lazuri birapa oxvenuşi
ixtimali ma miğunan. Aya komiçkin mara Lazuri nenaşi telaffuzi, tkvala do esp̆repe
oxoʒ̆onu do musik̆aluri zimaten antepe gamognapu şeni oxoşkvinero eserepe
oç̆aru ren çkimi hak̆i. Nagondunun k̆ult̆uruli k̆imet̆epe oskedinuşi gzas
noçalişepe naikips maemeğe k̆oçepeşen dido viçini. Andğaneri lamtinalas didopeten
xvala xazireli şeyepe oxmaruşa toli kuğunan mara goşogoru do ok̆itxuşati çkar
toli çkar va uğunan; maalesefi aşo renki, ağani mutuksani va ikipan. Aya dulya
aşo ren, aşo vizmon. Didopeten şiiri do
amusteri edeburi eserepe naç̆arups Lazi gamantanerepeşi emeğepe xvala ketabepes
mo doloskidas yado şurdoguriten udodginu ağani eserepe
oç̆aru, kaydepe do melodepe oxvenu ren irişen mtini dulya, ma aşo visimadep.
K̆oçepes noçalişepe çkimi
moʒ̆ondunan, vana va moʒ̆ondunan, ma eya va maçkinen. Mara çkimi coxoten
nap̆ç̆arup eserepe universaluri zimaten iqvan, amk̆ata mizani komiğun ma. Dunyaşi
k̆arta ork̆est̆ras naabirasunon, sersişi spero mçire do k̆arta enst̆rumaniten
naibiren eserepe oç̆aru şeni şurdoguriten viçalişep. Ho, moro, muk̆o imkyani
miğun, ek̆onari dolop̆ç̆arup do majurapes vognapap, amusteri dulyapa vikip.
Xoloti eşo oxvenu minon. Ho, moro, muk̆o ora miğun, muk̆o madduri menceli,
muk̆o emeği miğun, ek̆onari.
Naqonasunon…
+
ჯიჰანგირ
ბილგინი: “ჩქინი კულტური დო ნანანენა შენი ჩქარ მუთუ უხვენუთენ ეშო დოხედუ დიდო პატი მაწონუ!”
ნოწილე-
2
ალი
იჰსან აქსამაზი:
არაბესკ-ლაზური მუსიკა ვა იქიფთ. ლაზური ხალკური მუსიკა ხვალა გუდა- ქემენჩე სთერი ოთანტური ენსტრუმანეფესთი ვა მოლოხუნაფთ, მაჟურა ენსტრუმანეფეთენთი მუსიკა იქიფთ, იბირთ. ედო
მჯვეში ლაზური ხალკური ბირაფაფეთი აღანი ქაჲდეფეთენ იბირთ. აღანი ლაზური ბირაფაფე იქიფთ. აჲა რენ აღანი გზა ლაზური მუსიკას. ამწიქა აჲა ზიმა თქვანიში სებებიშენთი მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ჯიჰანგირ
ბილგინი: არაბესკური მუსიკა, ტავერნაში მუსიკა დო ამუსთერი მუსიკაფე ჩქიმი დულჲა ვა რენ. ამკათა მუსიკაშა თოლი ვა მიღუნ მა. მარა მიჩქინან, ნამთინი კოჩეფექ არაბესკური მუსიკა დო ტავერნაში მუსიკა იქიფან დო აჲა დულჲაშენ დიდო ფარა მოგაფან დო ლუქსიში დოლოხე სქიდუნან, აჲა კაიხეშა ქომიჩქინ მა. აჲა რენ ვაროშეფეს ნასქიდუნ გარიბანეფეში ჯებეფეშენ ფარა მოგაფუ, აჲა რენ თეზგჲახი, აშო ვისიმადეფ. არაბესკური ბირაფა, თიშენ კუდელიშა რიჲაქჲარობა რენ.
2000- ონი წანაფეში გეჭკალას რტუ, ჟაპონ ლინგვისტი გოიში ქოჟიმაში ‘ლაზური ხალკური ბირაფაფე” ჯოხონი ქეთაბი ვიკითხერეტი. ჩქინი კულტური დო ნანანენა შენი ჩქარ მუთუ უხვენუთენ ეშო დოხედუ დიდო პატი მაწონუ. “93 წანაში ნოჩალიშეფე”-ს მხუჯი ნამეჩერენ დიდო ლაზი გამანთანერი კალა თამო- თამო ვიჩინი ოკულენი წანაფეს. ედო ხოლოთი შურდოგურითენ მხუჯი ნამეფჩაფ ნოჩალიშეფეს ქოგევოჭკი. ნამთინი ოდუდეფე ოძირუ დიდო მეჭირელი რტუ ჩქიმი შენი მარა ოთანტური ლაზური ბირაფა დო ლაზური შიირეფე ნაჭარუფტუ არდიდო კოჩიში ესერეფეშენ არშივი მახვენუ. ამ კოჩეფე მოვიკითხი დო ენთეფე კალა მსქვაშა ბღარღალი, ენთეფე კალა ნოჩალიშეფე დოპი. ნოკორობე დო გოშოგორალაში გოლვაფე დოპი. ლაზური შიირი ნაჭარუფს დიდო კოჩი კალა ვიჩინი, ქოკოფთით, დოფხედით; შიირი ჭარან ჲადო ენთეფეს უდოდგინუ მხუჯი ქომეფჩი. ჩქინ ლაზეფე დიდო ნოპრანი დო გურფათქალერი კოჩეფე ვორეთ (ჰო, მორო, მათი ეშო ვორე). ემუშენითი ართოთ ხვენერი მთელი კულტურული ნოჩალიშეფეშენ ჯიდდური წკუნი, კრიზი, დოლომარწალა დო ამუსერი შეჲეფე ჲეჩქინდუნ. აჲა კულტურული მუჯადელეში დოლოხე მითიქ ვა მემიშველას ნათი, მა ხვალა დოფსქიდა ნათი, ხოლოთი კულტურული ხამფობა ჩქინი ოშინახუ დო აღანი ესერეფე ომრალუ შენი ჩქიმებურა უდოდგინუ შურდოგურითენ ვიჩალიშამინონ. მა აშო ქომიჩქინ.
მუშენი ვა მიჩქინ, ლაზონას ნასქიდუნ მუზისჲენეფეს ოთენტური ლაზური მუსიკაშა თოლი ვა უღუნან. მა აშო ქომიჩქინ. ხვალა თი- მუთეფეშიში მაჰალლური ლაზური ბირაფაფე იბირნან ექონური მუზისჲენეფექ, აჲა მათქვენ მა. ექონი მჯვეში ოთანტური მელოდეფე იკორობინერენ ექონურეფეში ხოლოსონერეფეშ კელენ დო ემუშენი. მჯვეში ოთანტური ლაზური მელოდეფეში ოკორობინუ შენი, სფეროს დობაღინე ჯიდდური ნოჩალიშე ვა იხვენერენ. აშოფეთენ გონდინერი ოშეფეთენ ლაზური მუსიკალური მელოდი ქომიღუნან, აჲა მათქვენ. ლაზური ლამთინალას კოლექტიური ოჩალიშუში ადეთი ვა ქუღუნ, მარა ხვალა ზირაათიში სფეროს ნოდერეფე იქიფან. მარა ვითოშეფეთენ წანაში მჯვეში კულტური დო ნენა ოშინახუ, დოლოჭარუ დო ოსქედინუ შენი; ანდღანერი დღას ვაკუჶეფე, დერნეღეფე, ჩქინერკოჩეფეს მესულიჲეთი ქუღუნან. ედო ვაკუჶეფე, დერნეღეფე, ჩქინერკოჩეფე ართიმაჟურაშენ მენდრას დოდგითუშა ვარ, ხე ოკოკლიმერი ოჩალიშუშა მეჯბური რენან, მა აშო ქომიჩქინ. აღანი მუთუ უხვენუთენ, თი- ტანი ოწირუ დო ფარა მოგაფუ შენი, ხვალა მჯვეში ბირაფაფე ოხმარუ რენ ჯიბგირობა დო აჲა ხალიქ ლამთინალაში კულტურის ჩქარ ვა ნუნხვაჯუფს.
ჰელიმიში ხასანიქ უნივერსალური ზიმათენ დიდი ლაზური ბირაფაფე მემიშქვეს. ჰელიმიში ხასანიში ნოჩალიშეფექ მუში ხჩეთომანობა მოწირაფან. სანათი დო ხალკური კულტური მუში შენი ხვალა- ხვალა დიჩალიშუ ჰელიმიში ხასანიქ. ემუშენითი სქიდალას უმუთელი დო უმითელი დოსქიდუ. აჲა რტუ ნოჩალიშეფე მუშიში ბედელი. მარა ნოჩალიშეფე მუში მუში ხჩეთომანობაშენ ჲეჩქინდუ. ჰელიმიში ხასანიში ჶელსეჶე ეშო რტუ: “სქიდალაშენ მა ნამანჭენ ქაებზდი/ მა ამ დუნჲას ემ დუნჲაში დერდი ვა ბზდი!” ჰელიმიში ხასანიქ ემუს ნაანჭენ დულჲა დოყუ. ემუშენითი ნაძირუ დიდი ჭვინაფეთენთი ჩქარ ვა დიფიშმანუ. ნოჩალიშეფე მუში ვა გონდინასუნტუ, ჰელიმიში ხასანაქ ნოჩალიშეფე მუში მთელი კოჩინობას მაღალი სერსითენ ქოგნაფუ.
მარა ჰელიმიში ხასანი, ხვალა ლაზური ნენა ნაღარღალაფტუ კოჩი ვა რტუ; რესიმეფეთი ღარუფტუ, შიირეფეთი ჭარუფტუ, მუსიკათი იქიფტუ, პოლიტიკათი იქიფტუ; ამკათა ჶაალიჲეტეფეთი იქიფტუ. ხვალა ლაზი ხალკიში მუსიკა დო კულტურაში დოლოხე თესადუჶური არ მითი ვა რტუ ჰელიმიში ხასანი. მეჩამურა ჭკონი სთერი რტუ. ჰელიმიში ხასანიში გაჲრეტი დო ნოჩალიშეფე ვა რტუკონნა, აქონური ლაზი გამანთანერეფექ მუ ყვასუნტეს? თი- მუთეფეშის აჲა კაიხეშა კითხან, აჲა მინონ მა.
ანდღანერი ნდღას დიდი ნოღაში კულტურიში დოლოხე ფსქიდურთ. ემუშენითი ოთანტური ლაზური ბირაფა ოხვენუში იხთიმალი მა მიღუნან. აჲა ქომიჩქინ მარა ლაზური ნენაში თელაჶჶუზი, თქვალა დო ესპრეფე ოხოწონუ დო მუსიკალური ზიმათენ ანთეფე გამოგნაფუ შენი ოხოშქვინერო ესერეფე ოჭარუ რენ ჩქიმი ჰაკი. ნაგონდუნუნ კულტურული კიმეტეფე ოსქედინუში გზას ნოჩალიშეფე ნაიქიფს მაემეღე კოჩეფეშენ დიდო ვიჩინი. ანდღანერი ლამთინალას დიდოფეთენ ხვალა ხაზირელი შეჲეფე ოხმარუშა თოლი ქუღუნან მარა გოშოგორუ დო ოკითხუშათი ჩქარ თოლი ჩქარ ვა უღუნან; მაალესეჶი აშო რენქი, აღანი მუთუქსანი ვა იქიფან. აჲა დულჲა აშო რენ, აშო ვიზმონ. დიდოფეთენ შიირი დო ამუსთერი ედებური ესერეფე ნაჭარუფს ლაზი გამანთანერეფეში ემეღეფე ხვალა ქეთაბეფეს მო დოლოსქიდას ჲადო შურდოგურითე უდოდგინუ აღანი ესერეფე ოჭარუ, ქაჲდეფე დო მელოდეფე ოხვენუ რენ ირიშენ მთინი დულჲა, მა აშო ვისიმადეფ.
კოჩეფეს ნოჩალიშეფე ჩქიმი მოწონდუნან, ვანა ვა მოწონდუნან, მა ეჲა ვა მაჩქინენ. მარა ჩქიმი ჯოხოთენ ნაპჭარუფ ესერეფე უნივერსალური ზიმათენ იყვან, ამკათა მიზანი ქომიღუნ მა. დუნჲაში კართა ორკესტრას ნააბირასუნონ, სერსიში სფერო მჩირე დო კართა ენსტრუმანიეთენ ნაიბირენ ესერეფე ოჭარუ შენი შურდოგურითენ ვიჩალიშეფ. ჰო, მორო, მუკო იმქჲანი მიღუნ, ეკონარი დოლოპჭარუფ დო მაჟურაფეს ვოგნაფაფ, ამუსთერი დულჲაფა ვიქიფ. ხოლოთი ეშო ოხვენუ მინონ. ჰო, მორო, მუკო ორა მიღუნ, მუკო მადდური მენჯელი, მუკო ემეღი მიღუნ, ეკონარი.
ნაყონასუნონ…
http://www.gurcuhaber.com/2021/12/12/cihangir-bilgin-soylesi-2-ali-ihsan-aksamaz/
http://www.circassiancenter.com/tr/cihangir-bilgin-ile-soylesi/
