aliihsanaksamaz.blogspot.com: “Çocuklarımızın anadilimizi öğrenmesini istiyorum!”/ “Berepe çkunik diguran nena çkuni minon!”

“Çocuklarımızın anadilimizi öğrenmesini istiyorum!”

[Bu söyleşiyi Sami Fitoz ile 7 X 2019 tarihinde Lazca olarak yapmış ardından da bloğumda yayınlamıştım. Lazca bilmeyenler için söyleşi metnini Türkçeye de tercüme edip yeniden yayına hazırladım.]

(Ön açıklama: Bugünkü misafirim Sami Fitoz. Sami Fitoz, çalışkan müzisyenlerimizden biri. Oturmadan, durmadan Lazca şiirler yazıyor ve bu Lazca şiirlerin bestelerini yapıyor. Onun şiirleri yalnızca günümüzden değil, yüzyıl önceki yaşantımızdan da bahsediyor. Sami Fitoz ile bir söyleşi yaptım. Müzik alanındaki eserlerinden, çalışmalarından bahsettik, konuştuk. Bu metin, söyleşimize ait. 7 X 2019, Ali İhsan Aksamaz.)

Ali İhsan Aksamaz: Lütfen, önce hayat hikâyenizden konuşalım! Bize hayat hikâyenizden bahsedin! Nerede ne zaman doğdunuz? Nerelisiniz? Hangi köyün çocuğusunuz? Hangi sülâledensiniz? Mesleğiniz nedir? Evli misiniz? Çocuklarınız var mı? Şimdi nerede yaşıyorsunuz?

Sami Fitoz: 31 XII 1956 tarihinde Arhavi- P̆ot̆ocuri/ Nap̆lati köyünde, çok kar yağan bir günde doğdum. Bizimkilere Fitozişi/ Fitozoğulları diyorlar. Okumaya köyde, P̆ot̆ocuri’de, başladım. Türkçe bilmiyordum. Çok zorlandım. Bir türlü öğrenemedim. Beş yaşımdayken Ankara’ya geldim. Annem, “çocuk Türkçe bilmiyor, bu yıl okula gitmesin,” dedi. “Ben okumaya geldim, yoksa gideceğim dedemle inek otlatacağım,” deyince, işte ancak o zaman beni okula gönderdiler. Annem, bana yeni ayakkabılar almıştı; yatağıma sakladım. “Vay, evlâdım, bunları buraya neden sakladın?” diye sorunca; “Anne, şimdi giyince aşınır, gıcır gıcır giyeceğim,” dedim. İşte böyle bir çocuktum ben. Ankara’da, “A. D. M. M. A.”de mühendislik bölümünü 1979 yılında bitirdim.

Dedemin Lazca şarkılarıyla büyüdüm. O sebeple Lazca şarkılar çok hoşuma gidiyordu. Ben de Türkçe bir türküyü Lazcaya çevirdim: “Çayeli’nden öteye”.

Üniversite zamanımda ortalık malum karışıktı; her gün dayak yiyor ve dayak atıyorduk. Didişiyorduk. O sebeple ben bu şarkı, türkü işlerini bıraktım…

Evliydim, ayrıldık. Biri kız, ikisi erkek çocuğum var. Kızım da inşaat mühendisi oldu. Diğerleri okuyorlar. Şimdi Antalya’dayım, ancak yüreğim Memlekette.

“Batum’dan Fitozişi/ Fitozoğulları soyadıyla gelmişler”

Ali İhsan Aksamaz: Bizlere özgü eski bir soyadınız var: Fitoz. Bu soyadı ne anlama geliyor? Bu soyadı nereden geliyor? Size, önce bunu sorayım!

Sami Fitoz: Soyadımız Lazca. Dedemin dedesi, zamanın yöneticilerinin kapısını üç sene aşındırmış da, bu soyadımızı öyle almış. Bir avuç altın da vermiş, “Fitoz” yazdırmış kayıtlara. Fitoz, okumuş insana denir. Batum’dan Fitozoğulları adıyla gelmişler. Dedem orada zamanın yüksekokullarda çocuklara eğitim- öğretim veriyormuş. Bu sebeple o soyadını almışlar kendilerine.

Ali İhsan Aksamaz: Hangi okullarda öğrenim gördünüz? Hangi dilleri biliyorsunuz?

Sami Fitoz: Ankara’da, “A. D. M. M. A.”de mühendislik bölümünü bitirdim. Lazca, Türkçe, İngilizce ve Arapça biliyorum.

Ali İhsan Aksamaz: Lazca şiir yazdığınızı biliyorum. Bu Lazca şiirlerin bestelerini de yapıyorsunuz. Durmadan, oturmadan Lazca şiirler yazıyorsunuz, Lazca besteler yapıyorsunuz ve şarkılarınızın kliplerini hazırlıyorsunuz. Eli boş durmuyorsunuz. Eski yaşantımıza ilişkin şarkılar hazırlıyor ve ardından da icra ediyorsunuz. Günümüzde Lazcanın önemli kilometre taşlarından birisisiniz artık. Bu işi para kazanmak ve ünlü olmak için yapmıyorsunuz; biliyorum. Niçin Lazca yazıyor, beste yapıyor ve okuyorsunuz?

Sami Fitoz: Türkiye ve yurtdışında çalıştım. Şimdi iş yok, evde oturuyorum. İyi de oldu aslında. Bu zaman içinde ben de Lazca şarkılar yazdım. Biliyorsunuz Lazca ölüyor. Biz de ölünce, bizimle beraber dilimiz de ölecek. Onun için. Ne biliyorum, ne kadar biliyorum? Hepsini yazıp söyleyelim. Çocuklarımızın anadilimizi öğrenmesini istiyorum.

Ali İhsan Aksamaz: Kaç tane Lazca şarkınız var? Kaç tane Lazca şiiriniz var? Halen de Lazca şiirler yazıyor musunuz?

Sami Fitoz: Kendi dilimle, Lazca şarkı söylüyorum. Yapamazsın dediler on beş Lazca şarkı sözü yazdım; hiçbirinde başka dillerden kelime kullanmadım. Benim şarkılarım, rüya güzelliğinde hatırlayabildiğim dedemin olan, Lazların unuttuğu şarkılar. Şarkılarımın sözü de bana Lazcayı öğreten dedemin sözleri.

Ali İhsan Aksamaz: Kliplerinizden biliyorum; kliplerinizde yalnızca gitar çalıyorsunuz, öyle biliyorum. Gitar çalmaya ne zaman başladınız? Diğer müzik aletlerini de çalıyor musunuz?

Sami Fitoz: Ben söz yazıp beste yapmıyorum. Geçmişten ne hatırladımsa, gitarı elime alıyorum, bir yandan çalıyorum, bir yandan söylüyorum, bir yandan da Lazca söz yakıştırıyorum. Bitince de, beste de bitmiş oluyor. Yirmi gün oldu, rüyamda kırk beş yıl önceki sevdiğimi gördüm. Sabah olunca, gitarı elime aldım. İki gün ve iki gecede şarkıyı ortaya çıkardım. Şimdiye kadar on beş şarkı ortaya çıktı. Önce bana ne söylediyse, onları yapacağım. Önceleri çok gülüyordum. Bizim Lazlar, gitara alışık değil. Ben de bir bunu, gitarı çalabiliyorum. Tabii yavaş yavaş gitara alıştılar. Bir de tulum, bir de kemençe oldu mu, ben daha nelere yaparım, sen beni bir de o zaman gör!

Ali İhsan Aksamaz: Lazca şiir yazmaya ne zaman başladınız? Lazca besteler yapmaya ne zaman başladınız?

Sami Fitoz: Yazma ve şarkı işine, dedemin şarkılarını hatırlayınca başladım. Gitar çalmayı da iyi bilmiyordum; bütün bunları yapabileceğimi de bilmiyordum. Aşk yok mu aşk?! Lazlarımın ve Lazcanın aşkı işte! Bütün bunlara bana o aşk yaptırdı. Lazlarımız, hüzünlü olunca, mutlu olunca, âşık olunca, Lazca şarkılar söylüyorlardı, başkalarının diliyle şarkı söylemiyorlardı. İşte ben de tam olarak onlar gibi yaptım. Şarkılarımı başkalarının diliyle değil, Lazca yapmıyorum.

“Dedemin Lazca şarkılarıyla büyüdüm”

Ali İhsan Aksamaz: Siz, canla- başla Lazca şiir yazıyorsunuz. Besteler yapıyor ve klipler hazırlıyorsunuz. Yeni Lazca şarkılar hazırlamaya niyetiniz var mı?

Sami Fitoz: Tanrı, ömür verirse, bundan sonra da Lazca şarkı sözleri yazacağım.

Ali İhsan Aksamaz: Siz de isterseniz, bu söyleşimizi şimdi sonlandıralım! Ancak sizin başka söyleyeceğiniz varsa, lütfen onu da söyleyin! Çoluk-çocuğunuzla her zaman mutlu olun! Sakalınız yere erişsin!

“İneklerle birlikte bile Lazca şarkı söyledim; çanları, çıngıraklarıyla beste yaptılar”

Sami Fitoz: Ömrümün kalan zamanını, Lazca ve şarkılara ayıracağım. P̆ot̆ocur/ Nap̆lat̆i’de evimiz var. O evi, “Lazlar’ın Kültür Evi” yapacağım, becerebilirsem tabii. Orada Lazlarım ile şarkı söyleyeceğim. Orada ineklerle şarkı söyledim. İnekler orada şarkılarıma çan ve çıngıraklarıyla eşlik edip beste yaptılar.

İyi olun, iyi olalım! Lazcayla kalalım!

(Önerilen okumalar: Bayram Ali Özşahin: “Kapitalizm her şeyi aşındırıyor, öğütüyor, eritiyor, kaybediyor!”, 14 VIII 2019, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Besim Özel: “Köyümüzde Lazca türküler söylenirdi”, 11 IV 2022, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Cemil Telci: “Çay Üreticileri de Özel Şirketlerin İnsafına Kaldı!”, 19 VI 2021, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Cihangir Bilgin: “Anadolu’da yaşamış ozan ve âşıkların divanını okudum!”, 11 XII 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com; Cihangir Bilgin: “Kendi kültürümüze ve anadilimize dair tek kalem oynatmamak çok zoruma gitmişti!”, 12 XII 2021, sonhaber.ch sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com; Cihangir Bilgin: “Batum, Tiflis, Rustavi’de arşiv çalışmaları yaptım!”, 14 XII 2021, sonhaber.ch sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com; Cihangir Bilgin: “Lazca mücadelemize devam edeceğiz!”, 16 XII 2021, sonhaber.ch / gurcuhaber.com/ circassiancenter.com; Demir Akın “Ne Kadar Çok Dil, O Kadar Çok Zenginlik!”, 30 XI 2018, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Ergün Konakçı: “Vatandaşların Eğitim ve Kültür İhtiyaçları İçin Çeşitli Faaliyetlerde Bulunmak Siyasî Bir Eylem Değildir!”, 24 VIII 2019, circassiancenter.com.tr; Erol Kant “Antik çağlardan günümüze gelen bu kadim dili yaşatmamız gerekiyor!”, 31 VIII 2022, sonhaber.ch, circassiancnter.com.tr; Fatma Başural: “Anadilimizi, Kültürümüzü, Geleneklerimizi Bilelim!”, 1 XII 2018, circassiancenter.com.tr; Gülcan Yüksel Asılyazıcı: “Dört Elle Lazca İçin Savaşan Biri Olup Çıktım!”, 29 III 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com.tr; Hasan Uzunhasanoğlu: “Lazca, Bir Dialekt (Ağız, Şive) Değil, Bir Dildir!”, 21 VIII 2019, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; İnci Derya Turna, “Anadilimiz ve Köklü Güzel Kültürümüz Yok Olmasın!”, 11 IX 2019; circassiancenter.com.tr; “Kâzım Koyuncu AK̆A T̆V’de”, 09 VIII 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Kemal Özbıyık: “Olgun insanlar bir araya gelmezsek, dilimiz de ölecek!”, 16 IX 2023, sonhaber.ch; Kemal Özbıyık: “Tam kırk yıl oldu; bırakmadım”, 19 IX 2023, sonhaber.ch; Kemal Özbıyık: “Paylaşamadığımız ne var?!”, 25 IX 2023, sonhaber.ch; Maksut Kesici: “Lazca Eğitim Görebilseydim, Türkçeyi Güzelce Öğrenebilseydim, Böyle Zor Bir Hayatım Olmayacaktı!”, 25 XI 2018, circassiancenter.com.tr; Mircan Kaya: “Çocuklara Ninnilerimizi Duyurmak İstiyorum!”, 11 V 2020, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Murat Karadeniz: “Gazete Noğa’yı Tamamen Lazca Yayınladık!”, 18 II 2022, sonhaber.ch/ circassiancenter.com; Musa Karaalioğlu: “Ağlamayana Süt Vermezler!”, 29 IV 2020, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Niyazi Koyuncu: “Kâzım’ın hasreti büyüyor!”, 13 VIII 2023, sonhaber.ch/ circassiancenter.com.tr; Orhan Bayramin: “Laz Edebiyatı 1996’dan Fersah Fersah İleride!”, 15 III 2021, sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com/ simavakfi.org; Osman Şafak Büyüklü:“Lazlar, çalışmalarını kolektif ortam içinde yapmalı!”, circassiancenter.com/ sonhaber.ch, 21 VIII 2019; Önder Acar: “Oçamçire’deki Laz Okulu’nda da Öğrenim Görmüş Anneannem!”, 11 X 2019, circassiancenter.com/ gurcuhaber.com; Özlem Şendeniz: “Yerelin gündelik yaşam bilgisine kıymet veriyorum!”, 10 II 2020, sonhaber.ch, circassiancenter.com.tr; gurcuhaber.com; Rasim Yılmaz, “Türkiye Lazları ve Laz Kültürü…”, 19 V 2017, old.08haber.com; Rıdvan Özkurt Anç̆aşi: “Çoğunlukla Aşk, Doğa, İnsana İlişkin Şiirler Yazıyorum!”, 04 II 2022, sonhaber.ch, circassiancenter.com.tr; Ruhan Odabaş, “Yitmek Üzere Olan Dilimizi Yaşatabilme Çabasındayım!”, 3 VII 2021, sonhaber.ch, circassiancenter.com.tr; Sami Fitozik Ğarğalaps: “Berepe çkunik diguran nena çkuni minon!”, 7 X 2019, xvalamgeri.blogspot.com; Selma Koçiva: “Son Aktif Yıllarımı Laz Edebiyatına Vermek İstiyorum!”, 24 II 2021; sonhaber.ch/ gurcuhaber.com/ circassiancenter.com/ turklaz.com/ avrupaforum4.org; Yılmaz Erdoğan: “Bizimkiler Sohum’a Yerleşmiş!”, 22 XI 2018, circassiancenter.com.tr; Yılmaz Erdoğan: “Ogni Kültür Dergisi” ikinci çocuğum olarak kucağımdaydı!” ,7 VI 2022, sonhaber.ch/circassiancenter.com.tr)

“Berepe çkunik diguran nena çkuni minon!”

[Sami Fitozi k̆ala Lazuri int̆erviu dop̆eret̆i 7 X 2019 - s do int̆erviuşi t̆ekst̆i gamaviğeret̆i int̆ernet̆- blogi çkimis. Aʒ̆iti Lazuri navauçkinanpe, Turkuli nauçkinanpe şeni int̆erviuşi t̆ekst̆i Lazurişen Turkulişa govokti do xolo gamoçku şeni dopxaziri.]

(Goʒ̆otkvala: Andğaneri musafiri çkimi ren Sami Fitozi. Dido dulyamxvenu muzisyenepe çkinişen arteri ren Sami Fitozi. Udoxunu do udodginu Lazuri şiirepe ç̆arups do aya şiirepeşi bestepeti ikips Sami Fitozik. Xvala andğaneri dğalepeşen var, oşi ʒ̆ana ʒ̆oxleni çkineburi skidalaşenti molamişinapan şiirepe muşik. Sami Fitozi k̆ala ar int̆erviu dop̆i. Muşi musik̆aluri noxvenepeşen molapşinit çkin. Edo ayati ren çkini int̆erviuşi t̆ekst̆i. 7 X 2019, Ali İhsan Aksamazi)

Ali İhsan Aksamazi: Ǯoxle biyografi tkvanişen bğarğalat, mu iqven! Skidala tkvanişen molamişinit! So do mundes yeçkindit, dibadit? Sonuri ret? Namu oput̆eşi skiri ret? Mi oğlepeşi ret? Mu dulya ikipt? Çileri reti? Berepe giqonunani? Aʒ̆i so skidut?

Sami Fitozi: Ma, 31 XII 1956 ʒ̆anas, Arkabi/ P̆ot̆ocuri/ Nap̆latis dido mtviri na mtu ndğas, ʒ̆anağanis dobibadi. Çkunepes Fitozişi uʒ̆umernan. Ok̆itxus, P̆ot̆ocuris geboç̆k̆i. Turkuli va miçkit̆u. Dido golobuç̆vi. Mutute va domaguru. Vit ʒ̆aneyi bivişi, Ank̆araşa komopti. Nanak beres Turkuli va uçkin, hanʒ̆o mektebişa mo ulut̆as tkuşi, oxayi komobidvi. Ma ok̆itxuşa mopti, vana bidare p̆ap̆uli k̆ala puci bocunare buʒ̆vişi, mektebişa medemoşkves. Nanak ağani potini emiç̆opu dort̆un. Onciyes dobşinaxi. Vuuu, skiyi çkimi, haya hak mot şinaxu miʒ̆uşi; Nana, mobidvaşi dişiren, çorcili movidvare buʒ̆vi. Ankaras, A.D.M. M. A. -s muxendisluği doboçodini 1979 ʒ̆anas. Ma p̆ap̆uli çkimişi birapapete birdi. Hemuşeni Lazuri birapa k̆ayi domaʒ̆ont̆u. Mati Turkuli birapa Lazuri nenaşa gobokt̆amt̆i. “Çayelişen hekole, Mebulu xfala xfala. Komoxti do bigzalat. Kale bozo skank̆ala!” Universit̆es k̆at̆a dğas bilamt̆it do bikfasabut̆it. Hemuşeni birapape oxobuşkvi. Ma çiley bort̆i, otxo ʒ̆ana divu kogobiʒ̆k̆it. A bozo do ju biç̆i mionun. Bozo çkimiti İnşaat̆işi muxendisi divu. Majurapek ikit̆xuman. Haʒ̆i ma Ant̆alyas bore, guyi çkimi Lazonas yen.

Ali İhsan Aksamazi: Tkvan çkineburi mcveşi gvari kogiğuğan, Fitozi. Mu tkvala ren aya gvari? Solen mulun gvari tkvani? Ǯoxle ayati gk̆itxat!

Sami Fitozi: Coxo çkuni, Fitozi Lazuri nena yen. P̆ap̆uli çkimişi p̆ap̆ulik sum ʒ̆anas k̆oçepe k̆ala işiyudore, coxo çkuni gebidvare dore. A mcixi altuni meçudore do Fitozi konoç̆arapu dore. Fitozi, k̆itxeyi k̆oçis itkven. Batumişen Fitozişi berepe coxo gedveyi moxtes dore. Hekoni p̆ap̆ulik didi mektebis berepes ok̆itxapumt̆u dore. Hemuşeni ha coxo godves dore.

Ali İhsan Aksamazi: Namu nʒ̆opulapes igurit? Mu nenape giçkinan?

Sami Fitozi: Ankaras, A.D.M. M. A. -s muxendisluği doboçodini 1979 ʒ̆anas. Lazuri, Turkuli, İngilisuri do Arabuli nenape miçkin.

Ali İhsan Aksamazi: Ma komiçkin, tkvan Lazuri şiirepe ç̆arupt. Aya Lazuri şiirepeşi besteti ikipt. Udodginu do udoxunu Lazuri şiirepe ç̆arupt, Lazuri bestepe ikipt do aya birapape tkvanişi k̆lip̆epeti xazirupt. Xemboşi va doxedurt. Çkineburi mcveşi skidalaşan ambaroni birapape xazirupt do ibirt. Aya dulya, para mogapu do coxo tkvani ognapu şeni va ikipt; aya komiçkin ma. Açkva Lazuri nenaşi ç̆k̆onepeşen arteri ret andğaneri ndğas. Muşeni Lazuri ç̆arupt, beste ikipt do ibirt?

Sami Fitozi: Turkiyes do gale biçalişi. Haʒ̆i dulya varen do oxoyis elapxe. K̆ayiti ivu. Mati birapape p̆ç̆ari ham oras. Lazuri nena ğurun. Çku bğurat şk̆ule, çkuni k̆ala nena çkuniti ğurase. Hemuşeni. Mu miçkin, nak̆o miçkin. K̆at̆a xolo dop̆ç̆arat do doptkvat. Berepe çkunik diguran nena çkuni minon.

Ali İhsan Aksamazi: Muk̆o Lazuri birapa giğunan? Muk̆o Lazuri şiiri giğunan? Xoloti Lazuri şiirepe ç̆arupti?

Sami Fitozi: Nena çkimite bibiram. Va gaxenen miʒ̆ves, vitoxut (15) birapa dop̆ç̆ari; çkaris mitişi nena va bixmayi. Çkimi birapape izmoce steyi na gomaşinu, p̆ap̆uli çkimişi, Lazepe çkinis na goç̆k̆ondu birapape yen. Birapapeşi Lazuri nenati, ma na Lazuri domoguru, p̆ap̆uli çkimişi nena yen.

P̆ap̆uli çkimişi nena:

“Orç̆ayişa eşaptate

Mjora extase

Tulumiti buç̆andate

Guri t̆k̆ʒase

Bibitate, bisterate!”

Lazona çkimis Lazonaşi mjora, Lazepe çkimi yen. Çku Lazonas va boret na, çkuni mjora va yulun. Haya bzop̆om hak.

Ali İhsan Aksamazi: K̆lip̆epe tkvanişen komiçkin; tkvan xvala git̆ari gelaçapt. Eşo miçkin ma. Mundes geoç̆k̆it git̆arişi gelaçamus? Majura musik̆aluri alet̆epeti gelaçapti?

Sami Fitozi: Ma nena do k̆aide ar p̆ç̆rum. Mu gomaşinu. Ebzdim git̆ari, ak̆ele bucandum, a k̆ele nena mebumskvanam. İçodaşi, k̆aydeti içoden. 20 (eçi) ndğa divu, izmoces (45) jureneçi ʒ̆ana oğineşi orepeyi çkimi bžiri. Dğaleyi kodobikaçi git̆ari. Ju ndğa do seyis doboçodini. “İzmoces ma si gžiri. Xfla xfala nulut̆i. Taikeyi mekçişi. Didoti gemzuliti. Doxedi do ibgayi. Guyis kelemank̆anu.” “Oropeyi Çkimiti”, ağani na p̆ç̆ari, “Oropa mik yoçkini” k̆ala vitoxut (15) birapa divu, ju ʒ̆ana do gveyis na p̆ç̆ari. Ma ʒ̆oxle miʒ̆vatina, hamtepe na p̆are. Dido biʒižamt̆i. Çkuni Lazepe git̆ayis gegapeyi va renan . Mati a haya maç̆anden Tamo- tamo kogages. Açkva tulumi, kemençe kort̆una, mupe bikom hemoras mžiri!

Ali İhsan Aksamazi: Mundes geoç̆k̆it Lazuri şiiri oç̆arus? Edo mundes geoç̆k̆it Lazuri bestepe oxvenus?

Sami Fitozi: Oç̆aru do birapapes, sum ʒ̆ana oğine, p̆ap̆uli çkimişi birapape gomaşinuşi, geboç̆k̆i. Git̆ayiti k̆ayi va miçkit̆u, hamtepe na maxenaşiti va miçkut̆u. Oropa vareni, oropa?! Lazepe çkimişi do Lazuri nena çkimişi oropa! Hamuk moxenapu. Lazepe çkuni, gemzuli t̆eşi, xeleyi t̆eşi, oropeyi t̆eşi. Lazuri nenate ibiramt̆es, mitişi nenate va. Mati hemtepe steyi p̆i. Birape çkimis xark̆işi nena va bixmam.

Ali İhsan Aksamaz: Tkvan şurdoguriten Lazuri şiirepe ç̆arupt. Bestepe ikipt do k̆lip̆epe xazirupt. Ağani Lazuri birapape oxaziruşa toli giğunani?

Sami Fitozi: Ğormotik ora komomçu na, haʒ̆işk̆ule Lazuri birapape p̆ç̆araye.

Ali İhsan Aksamazi: Tkvanti ginonan na, aʒ̆i voçodinat aya int̆erviu! Mara tkvan otkuşi çkva mutu çkva giğunanna, eti miʒ̆vit, mu iqven! Bere-bari k̆ala p̆anda ixelit! Pimpili dixaşa gegixtan!

Sami Fitozi: Ma ju ʒ̆anaşa, P̆ot̆ocurişa bidare do hek dobixfare. Na domoskidi ora, Lazuri Nena do Birapape şeni bşinaxare. P̆ot̆ocur/ Nap̆lat̆is oğoyi miğunan. He oxoyi, “Lazepeşi Oxori” p̆are, domaxenuna . Hek bibirate, bisterate Lazepe çkimi k̆ala. Hak Pucepe k̆ala bibiri. Pucepek. Ǯingi do tongote k̆aide ves.

“Açkva mjora extu

ndğa dotanu Lazona çkimis

Da çkimi sore, cuma si sore?

Nek̆na çkuni genk̆oleyi.

Oxobuşkvit do gzas kogebdgitit.

So bidate so bidate, so bidate çku.

Xfala- xfala gebgitit do

So bidate çku.

Nena çkuniti, nana çkuniti oxobuşkvit do bigzalit.

Let̆ape çkunis, Lazepe çkuni, Lazona çkuni.

Va maluna ma P̆ot̆ocurişa,

va maluna ma p̆ep̆erdixaşa, dobğurina,