25 Temmuz 2025 Cuma

Xopa [Hopa'daki yatılı ilkokul]

 

 


 Xopa

 

Xopa ç̆it̆a şeeri ren. Sok̆aği - otxo ginže sok̆aği en. dukyanepe dido en: Furunien, bak̆k̆ali en, malişi dukyanepe en, demircepe en, k̆alaycepe (aşo-na oxçaneps k̆alaten) en, bakirçepe en: sağani, t̆ağani, k̆uk̆uma, k̆ardala, t̆epsi, bakiiş k̆op̆a (gyais-na ilumelan, gyais-na oxoktapan) [na ikipan]... Çapulacepe yenan: Çapulape ikipan, potincepe yenan; çizme ikipan... Çapula-na dobruǯas, yama-na ikipan,-- eskicepe en... Ç̆amepe-na gamaçaps, ia ti en. Doxtoi artei en... K̆avepe dido, dido en. K̆aves k̆umai istenan, çai şupan, k̆ave şupan, nardi istenan, zay istomelan.

 

Xopa mskva şeeri en. Jur mektebi en. Çkini mektebi leili mektebi en. K̆attaşei berepes Hukumetik meçaps: K̆alemi, kart̆ali, defterepe, k̆urşum-k̆alemi, kitabi, dolokuni, potini, ǯinek̆i, şafk̆a, k̆aişi, porça do ijdoni peşkiri, k̆ibirişi furç̆a do k̆ibirişi oçxuşi ç̆ami.

 

Mektebi sum k̆ati en. eçdoxut oda uğun, didi-didi odape. Oxoi kvaşi do gverdi tuğulaşi en: Gverdişi ǯale kva en, gverdişi jile tuğulaşi en. Urti k̆eremidişi uğun. Urtis demirişi milepe uğun, ǯk̆ari-na ar yeriş uk̆uibğen do diben. Doloxeni mektebi mu en-i, ptkva-i? Sandukane: Sanduğepeşi yei (ar odas), majuas -- xua (t̆ani)-na ibonan, -hamami en; gyari ̆k̆omuşi jur oda (yemek-xane); ek̆ule p̆ici-na vibont musluğepe-ti? P̆ici obonuşi yeri, sap̆oni...(çeşmexane...), çeçme uǯumelan. Aya, antepe-na yen, odape, en tudeni k̆atis yen (anbari-ti en, gyai na gamimelan). Mudirik na ik̆itxups, mudirik-na ç̆arups, emuşi odas mudiri en, kyatibi en, (“maç̆aroceen!) Muellimepe renan xut; anbarişi memuri entepe renan...

Aǯi-- majura odas berepe renan: Maotxani sinifi en. Masumani -- arteği muelimişi oda, maotxani-- muelimiepe gyai-na imxonan, emuşi oda, maxutani--xizmetçepeşi oda, maanşani: Ar sifiri, jur sinifi, sum sinifi-- berepe-na kit̆a t̆es, emuşeni mteli ar yeis, ar odas ik̆itxupt̆es. Maşkvitani-- maxutanişi sinifi; ia-na dik̆itxan, mektebişen gamulunan; ia mektebişi en didi sinifi en. Daha-ti va en.

 

Masumani k̆ati: Arteği odas berepeşi onciruşi oda en, didi, mskva, xçe boia svalei. Mutxani xvenei: didi, çimentoşi, ginže, otxo kyoşe-na uğun, mskvanaşeni ikipan. Majuani oda

muelimepe-na incinan-- otxo muelimi, – ek ren. İa muelimepeşi yatak̆-xane en. Masumani mudiri-na incis, xvala muk, mudirişi yatak-xane en. Maotxani -- žabunepe-na incinan, xolo doxtoişi ç̆amepe-na uğun, -- oda. Maxutani xolo berepe-na incinan, yatak̆-xane en. Majuani k̆atis merdevenişi sağis çeçme en, otxo oda çeçme en. En tudeni k̆atis galendo-na amilen, sağik̆ele-- otxo tane çkva-çkva çeçmepe ren.

 

Mektebişi ok̆açxe ç̆it̆a jur oda-na uğun, arteğis gyai-na gibupan mutfaği ren, majvara odas berepeşi dolokunepe-na. naxupan, emuşi oda en. Emus (çamaşur-xane) uǯumelan.

 

Berepe teli oşi eçidoviti [130] yenan. Muelimepe xuti yen, sinifi-ti xuti en. Xezmetçepe-- sum; gyai-na ikips aşci en,-- ar yen. Ar çkva k̆abepe (Sağani, k̆izi, çat̆ali, xami)-na çxips

k̆oçi en. Berepes dolokunu-na unaxups, oxorca-ti en. Arteği  çkva, berepes-na mendaǯk̆es, oxorca en. Muellimepe teli Turkepe yenan. Berepe-Ti turki renan. Eçidovitoxut [35] bere Lazi en. Xopaşi gyarepe-na gibupan aşci-xane, Hukumetişi davacepeşi yei...  Katta dğa...

 

Ar dersis jueneçdoxut dek̆ik̆e vik̆itxupt. K̆atta dğa otxo do xut dersi miğunan: Sap̆at̆onis do Yek̆inaças xuti dersi miğunan, daha majuanepes-- Bjaeçxsas, Tutaçxas, Cumaçxas, Umkeseis-- otxo dersi miğunan. Umkeseis ondğei'ç̆k̆ule-na memaşkvan,  P̆arask̆es,-- Sap̆at̆oniş ç̆umanşa, vik̆itaxupt, vist̆ert, saati-- a-la Franga-- çxovros dersişa amavulut. Ç̆umanişi saati ovros çai pşupt, çai do kuvali vimxort. Saati anşis, axçamiş gyari vimxort. Axçamişi gyari-na op̆ç̆k̆omat, saati anşi’ç̆k̆ule şkvitişa vist̆ert. Şkviti’ç̆k̆ule tito-tito saatis jur saatişa ç̆umanineri dersepe-–çkini vigurapt. Saatiş çxovros vincirt. Saati şkvitis ç̆umanişi yeiselt. Majuani k̆atis merdevenik̆ala zili ren. Emuten- berepes gai ̆k̆omuşeni, onciuşeni, dersi oguruşeni, dersi ok̆itxuşeni gelaçapan, emuten ducoxoptan. Çkin-ti em vaxtis ok̆oibğert, mu-na iqvasinon, çkini muelimik domiǯumelan.

 


[Kaynak kitap: Arnold Çikobava, (191. / Kaynak kişi: Pexri Tant-oğli), “Ç̆anuri T̆ekst̆ebi (Nak̆veti P̆irveli/ Xopuri K̆ilok̆avi”), S. S. M. U. S. P̆oligrapt̆restis 1-li St̆amba, T̆pilisi, 1929, (Gürcü Alfabesinden Latin Alfabesine çevriyazı: Ali İhsan Aksamaz, İstanbul, 1999)]

 

aksamaz@gmail.com