Lazca- Türkçe Fabllar-1/ CİVCİV- ǮİP̆İLİ

 

 

 

CİVCİV- ǮİP̆İLİ

 

Civciv, otlamak için küçük bahçeye gitti. Orada geziniyor, otluyordu. Bir elma ağacının altında otluyorken, ağaçtan bir yaprak düşüp Civciv’in kuyruğuna dokundu. Civciv, çok korktu. Oradan kaçıp annesine gitti.

-- Anne, anne! - Civciv seslendi.

-- Ne var, evlâdım, ne oldu sana böyle?

-- Anne, gök yarıldı. Bir parçası da kuyruğuma düştü, kaçalım anne!

Hemen oradan kaçtılar. Çok yol gittiler. Bir Ördeğe rastladılar.

-- Ördek Kardeş, nereye gidiyorsun böyle? -Tavuk sordu.

-- Evime gidiyorum.

-- Oralarda gök yarıldı. Civciv’im söyledi.

--Civciv, evlâdım, sana kim söyledi?

-- Ben kendi gözlerimle gördüm, göğün bir parçası da kuyruğuma düştü.

Üçü birden yola koyuldular. Biraz gidince bir Kaz’a rastladılar.

-- Kaz Kardeş, sen nereye gidiyorsun böyle? - Ördek sordu.

-- Evime.

-- Oralarda gök yarıldı da sen nasıl gidiyorsun?

-- Sana kim söyledi?

-- Bana Tavuk Kardeş söyledi.

-- Tavuk Kardeş, sana kim söyledi? - Kaz sordu.

-- Bana evlâdım, Civciv’im söyledi.

-- Civciv, evlâdım, sana kim söyledi?

-- Ben kendi gözlerimle gördüm, göğün bir parçası da kuyruğuma düştü.

Kaz da Civciv’e inandı. Şimdi dördü birden yolda gidiyor. Giderlerken giderlerken yolda bir Çakal’a rastladılar.

-- Çakal Kardeş, nereye gidiyorsun böyle? - Kaz sordu.

-- Evime.

-- Hayır, hayır, oralarda gök yarıldı! Sakın gitme! - Kaz, Çakal’a böyle dedi.

-- Sen nereden biliyorsun?

-- Bana Ördek Kardeş söyledi.

-- Ördek Kardeş, sen nereden biliyorsun? - Çakal sordu.

-- Bana Tavuk Kardeş söyledi.

-- Tavuk Kardeş, sen nereden biliyorsun?

-- Bana Civciv’im, evlâdım söyledi.

-- Evlâdım, Civciv, sen nereden biliyorsun?

-- Ben kendi gözlerimle gördüm, göğün bir parçası da kuyruğuma düştü.

Kurnaz Çakal onlara şöyle dedi:

“Siz hiç dert etmeyin! Benim çok iyi bir mağaram var. Oraya gidelim. Orada bize bir şey olmaz.”

 

Kurnaz Çakal’ın bu sözleri hepsinin de çok hoşuna gitti. Yola koyuldular. Mağaraya girdiler… Mağaraya girdikten sonra Kurnaz Çakal hepsini afiyetle bir güzel yedi.

 

Onların başına bütün bunlar küçük bir Civciv’in aklı yüzünden geldi.

+

 

ǮİP̆İLİ

 

Ǯip̆ili getasuleşa idu ocuşeni. Gulun, cums. Ar uşkurişi ncaş tude ort̆uşi, but̆k̆a melu do Ǯip̆ilişi k̆udelis gyat̆u. Aşkurinu Ǯip̆ilis, imt̆u do nana muşişa komextu.

-- Nana, nana! - ucoxoms Ǯip̆ilik.

-- Mu noren, mu gağodu?

-- Nana, ʒa gont̆roxu do ar finç̆a k̆udelis gemat̆u, bimt̆at, nana!

İgzales. Dido didi gzas ides do ar Bibi konages.

-- Bibi, so ulur? -Kotumek k̆itxu.

-- Oxorişa mebulur.

-- Hek ʒa gont̆roxu. Ǯip̆ilik miǯu.

--Ǯip̆ili, si mik giǯu?

-- Ma toli çkimite bžiri, ʒaşi ar finç̆a k̆udelis gemat̆u.

Sumi-xolok gza dokaçes. Ar mʒika idesşi, Ğorğoci konages.

-- Ğorğoci, si so ulur? - Bibik k̆itxu.

-- Oxorişa.

-- Hek ʒa gont̆roxu do muç̆o ulur?

-- Si mik giǯu?

-- Kotumek miǯu.

-- Kotume, si mik giǯu? - K̆itxu Ğorğocik.

-- Ǯip̆ilik miǯu.

-- Ǯip̆ili, si mik giǯu?

-- Ma toli çkimite bžiri, ʒaşi ar finç̆a ma k̆udelis gemat̆u.

Ğorğocis daceru do haǯi oxto-xolo ti nulunan. İdesşi, mk̆yapu konages.

-- Mk̆yapu, so ulur? - Ğorğocik k̆itxu.

-- Oxorişa.

-- Var, var, hek ʒa gont̆roxu, mo ulur! - Uǯu Mk̆yapus Ğorğocik.

-- Si mu giçkin?

-- Bibik miǯu.

-- Bibi, si mu giçkin? - Mk̆yapuk k̆itxu.

-- Kotumek miǯu.

-- Kotume, si mu giçkin?

-- Ǯip̆ilik miǯu.

-- Ǯip̆ili, si mu giçkin?

-- Ma toli çkimite bžiri, uci çkimite bogni, ʒaşi ar finç̆ati k̆udelis gemat̆u.

-- Ma k̆ayi mağara miğun, Mk̆yapuk mutepes uǯumers, hek bidat mutu var mağodenan.

İri-xolos k̆ayi daǯones do ides. Mağaras komeşiles… Komeşileşk̆ule Mk̆yapuk iri-xolo oç̆k̆omu.

Hentepes na ağodes mteli ar Ǯip̆iliş nosite.

 

 

[Kaynak kitap: Ǯitaşi İskenderi, M. Vanişi, S. Koseşi, “Ok̆itxuşeni Supara/ Majurani fila” , Abazistanişi Devletiş gamamşkumala, Sohum, 1937, Gürcistan SSC., SSCB (1937 Latin Alfabesinden 1984 Latin Alfabesine çevriyazı ve Lazcadan Türkçeye tercüme: Ali İhsan Aksamaz, İstanbul, 1997)]

 

 aksamaz@gmail.com

 

https://www.circassiancenter.com/tr/lazca-turkce-fabllar-1-civciv-%c7%afip%cc%86ili/

 

["Ǯip̆ili/ Civciv" başlıklı fablın Türkiye'de yayınlandığı kaynak: Ali İhsan Aksamaz, “Dil-Tarih- Kültür- Gelenekleriyle Lazlar”, 1. Baskı, Sorun Yayınları, İstanbul, 2000]

http://www.lazuri.com/lazuri_paramitepe/cuculi.html

+